از یادبود«مدرس» تا گزارش کار مجلس دوازدهم

بامداد جنوب: بر اساس مصوبه‌ مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۲شمسی دهم آذرماه، سالروز شهادت آیت‏الله سیدحسن مدرس، به ‏عنوان «روز مجلس» نام‏گذاری شده است. انگیزه‏ اصلی از این نام‏گذاری، حضور و مبارزات خستگی‏ناپذیر شهید مدرس در مجلس شورای ملی علیه استبداد و استعمار بوده است.

مدرس در مجلس

سیدحسن مدرس، در سال ۱۲۴۹ش. در زواره اردستان به دنیا آمد. در شش سالگی به‏همراه با پدرش به قمشه رفت و نزد پدربزرگش میرعبدالباقی درس خواند و سپس در شانزده‌سالگی برای ادامه‌ تحصیلات به اصفهان رفت. او، تحصیل خود را در علوم اسلامی در اصفهان و سامرا و نجف ادامه داد و در نجف اشرف، نزد مراجعی چون میرزای شیرازی، آخوند خراسانی و سیدمحمدکاظم ‌یزدی به تحصیل پرداخت. مدرس، تحصیلات حوزوی‌اش را تا درجه‌ اجتهاد ادامه داد؛ آن‌گاه به اصفهان بازگشت و مشغول تدریس فقه و اصول شد.

فعالیت سیاسی او به ‏دنبال عضویت در انجمن ایالتی اصفهان آغاز شد. مدرس در ۱۲۸۹ش. هم‌زمان با تشکیل دوره دوم مجلس شورای ملی که پس از استبداد صغیر برپا شد، با معرفی آخوند خراسانی و عبدالله مازندرانی، به‌عنوان یکی از مجتهدان تراز اول به مجلس شورای ملی اعلام شد و در مجلس نیز پذیرفته شد.

وی، در دوره‌ سوم نیز به نمایندگی از مردم تهران انتخاب شد ولی این مجلس به ‏علت فشار خارجی و آغاز جنگ جهانی اول یک سال بیشتر دوام نیاورد. پس از وقوع کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ش. که به دست رضاخان پهلوی و سیدضیاءالدین طباطبائی، بسیاری از آزادی‏خواهان دستگیر شدند، مدرس نیز به قزوین تبعید و در آن‌جا زندانی شد. وی، بیش از سه ماه در زندان بود و پس از عزل سیدضیا آزاد شد. پس از آزادی، به نمایندگی مردم تهران در مجلس چهارم انتخاب و به ‏عنوان نایب‌رئیس مجلس و رهبر اکثریت مجلس برگزیده شد.

دوره پنجم مجلس در ۱۳۰۲ش. افتتاح شد و در آن دوره‌ پراهمیت تاریخ مشروطه- که با تغییر سلسله‌ قاجار و روی کار آمدن رضاخان همراه بود- مدرس رهبری اقلیت مجلس را بر عهده داشت. یکی از وقایع مهم مجلس پنجم، استیضاح رضاخان بود. هفتم مرداد ۱۳۰۴ش. مدرس ‏همراه با شش تن دیگر از نمایندگان مخالف، رضاخان رئیس‌الوزرا را به ‏دلیل سوء سیاست داخلی و خارجی، قیام و اقدام بر ضد قانون اساسی و حکومت مشروطه، استیضاح کردند. اما رضاخان توانست به رغم آن مخالفت‌ها، زمینه‌ تصویب انقراض قاجاریان و پادشاهی خود را فراهم کند.

رضاخان طی برگزاری انتخابات مجلس هفتم، با مداخله آشکار در انتخابات و حذف آرای مدرس، اجازه نداد او به مجلس راه یابد. آن‌گاه در ۱۶ مهر ۱۳۰۷ش. او را دستگیر و به دامغان و مشهد و سپس به خواف تبعید کرد. مدرس، ۷ سال در خواف تحت نظر مأموران بود و در ۲۲ مهر ۱۳۱۶ش. از خواف به کاشمر منتقل شد. در آن زمان رضاخان دستور قتل مدرس را به رئیس شهربانی کاشمر داد، ولی او به این کار تن نداد. در نتیجه، این مأموریت به جهانسوزی، متوفیان و خلج واگذار شد. آنها در شب دهم آذرماه سال ۱۳۱۶‌ش. مدرس را به شهادت رساندند و پیکرش را به خاک سپردند. قبر مدرس پس از شهریور ۱۳۲۰ش. و خروج رضاخان از ایران، با رهنمود اهالی محل مشخص شد.

از مجلس شورای ملی تا مجلس شورای اسلامی

نخستین قوه مقننه ایران بعد از صدور فرمان مشروطه از سوی مظفرالدین شاه در سال ۱۲۸۵ تاسیس شد و نام «مجلس شورای ملی» به خود گرفت. این نام تا پایان دوره سلطنت محمدرضا شاه بر این قوه ماند. پس از انقلاب اسلامی اما نام مجلس به مجلس شورای اسلامی تغییر پیدا کرد.

انتخابات نخستین دوره مجلس شورا حدود یک سال پس از انقلاب اسلامی برگزار شد. این انتخابات در دو مرحله برگزار شد مرحله اول آن در ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ شمسی و مرحله دوم آن در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹ برگزار شد. در نخستین جلسه رسمی دوره اول مجلس به پیشنهاد جمعی از نمایندگان مجلس، نام قوه مقننه از «مجلس شورای ملی» «مجلس شورای اسلامی» تغییر یافت. نمایندگان مجلس در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۵۹ ماده واحده قانون تعیین نام مجلس را با قید دو فوریت تصویب و نام مجلس را از «شورای ملی» به «شورای اسلامی» تغییر دادند..

تشکیل ۱۲ دوره مجلس شورای اسلامی

از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، ۱۲ دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار شده است. آخرین انتخابات ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ برای تشکیل مجلس دوازدهم برگزار شد.

انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی همزمان با ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری جمعه ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ در سراسر کشور برگزار شد که در این انتخابات سرنوشت ۲۴۵ کرسی از ۲۹۰ کرسی قوه مقننه مشخص شد. تکلیف ۴۵ کرسی باقی مانده مجلس شورای اسلامی نیز با برگزاری مرحله دوم انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ معلوم شد. در این مرحله ۹۰ نامزد در ۲۲ حوزه انتخابیه و ۱۵ استان با یکدیگر رقابت کردند.

در استان بوشهر انتخابات مجلس دوازدهم یک مرحله‌ای بود و با مشارکت ۴۵ درصدی واجدان شرایط برگزار شد. این انتخابات با نام‌نویسی قطعی ۲۶۴ نفر آغاز شد که در نهایت ۱۵۸ داوطلب مجوز ورود به انتخابات را کسب کردند و ۱۱۸ نفر تا مرحله نهایی این رقابت پیش رفتند.

استان بوشهر در این دوره نیز مانند دوره‌های گذشته چهار حوزه انتخابیه با چهار نماینده داشت و تعداد واجدان شرایط رای دادن، ۸۰۴ هزار و ۱۰۷ نفر بود.

مجلس دوازدهم، خرداد سال ۱۴۰۳ آغاز به‌کار کرده و اکنون بیش از یک سال از عمر این مجلس گذشته است. البته باید گفت فعالیت مجلس دوازدهم به‌صورت رسمی از اول مرداد ۱۴۰۳ شروع شد. در واقع، پس از تشکیل هیأت‌رئیسه در خرداد، مجلس به‌مدت یک‌ماه به‌طور موقت تعطیل شد تا نمایندگان بتوانند به همراه محمدباقر قالیباف، که خود یکی از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری بود، در عرصه رقابت‌های انتخاباتی حضور فعال داشته باشند.

پس از اتمام انتخابات ریاست‌جمهوری، مجلس شورای اسلامی هم‌زمان با آغاز مرداد به‌طور رسمی کار خود را آغاز کرد و آماده شد تا فعالیت‌های قانونی و نظارتی خود را پیگیری کند.

یکشنبه ۹ آذر در آستانه روز مجلس، گزارش عملکرد یک‌ساله مجلس دوازدهم با عنوان «خانه، خانه توست؛ مجلس جایی برای شنیده شدن» منتشر شد. در این گزارش عملکرد کمیسیون‌های اصلی و ویژه مجلس شورای اسلامی، صحن علنی، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد، مرکز تحقیقات اسلامی، دیپلماسی خارجی و مرکز پژوهش‌ها ارائه شده است.

۲۲ قانون داریم که می‌تواند تحول ایجاد کند

رئیس مجلس شورای اسلامی نیز یکشنبه در جمع تعدادی از مدیران رسانه‌های کشور با اشاره به عملکرد مجلس گفت: به جرأت می‌گویم که ما ۲۲ قانون داریم که هر کدام می‌تواند تحول ایجاد کند زیرا آنها را با درایت، پختگی و به صورت هدفمند پیگیری کرده‌ایم تا زیرساخت قانونی لازم برای تحول در کشور ایجاد شود؛ به عنوان مثال قانون نظام تامین مالی فرصت‌های بزرگی را ایجاد می‌کند اما متاسفانه به این قانون در اجرا بی‌توجهی می‌شود.

محمدباقر قالیباف با تاکید بر اینکه انسجام اجتماعی باید مورد توجه قرار بگیرد و رسانه‌ها در این زمینه موثر هستند، افزود: این مولفه باید باور ما باشد؛ در این حوزه نیازمند محبت، گذشت و همچنین انتقاد سازنده هستیم تا مردم با قلب خود و اعتماد که مهم‌ترین عامل سرمایه اجتماعی است، احساس کنند که همه ما در حال تلاش برای حل مشکلات آن ها هستیم.

وی با اشاره به طرح موضوع ناکارآمدی در حل مسائل از سوی برخی حاضران در این نشست، بیان کرد: یکی از اشکالات این است که ما می‌خواهیم مشکلات را حل کنیم در صورتی که اگر مشکلات را به مسأله تبدیل نکنیم، مشکلات قابل حل نیستند و این یکی از عوامل ناکارآمدی در حل مسائل است؛ در واقع ما باید مشکلات را تبدیل به مسأله کنیم و مسأله از سوی ما به رسمیت شناخته شده تابتوانیم مسائل را حل کنیم.

رئیس مجلس شورای اسلامی بیان کرد: این درحالی است که ما چنین کاری را انجام نمی‌دهیم و حداکثر شجاعت و تدبیر ما، آن است که مشکل را از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل می‌کنیم؛ در این میان برای عبور از این آسیب جدی تلاش کردیم، برنامه هفتم کاملاً مسأله محور باشد؛ لذا از رسانه‌ها می‌خواهم اگر در جایی از آن مشکلی احساس می‌کنند که قابل بررسی باشد این نکات را به ما منتقل کنند و ما نیز قادریم اشکالات برنامه ۵ ساله را در کمتر از ۴۵ روز اصلاح کنیم.

قالیباف همچنین با اشاره به جنگ تحمیلی ۱۲ روزه گفت: ما در عملیات‌های موشکی خود لایه‌های پدافندی ناتو و غیره را رد کردیم؛ در روز اول و دوم، حجم پهپادهای ما با هواپیماهایی که آنها در آسمان داشتند برابر بود و هواپیماهایشان حتی فرصت نمی‌کردند در فرودگاه خودشان فرود بیایند و گاه در فرودگاه کشور دیگری فرود می‌آمدند و بعداً به فرودگاه خودشان می‌رفتند.

وی با بیان اینکه آنها به هیچ یک از اهدافشان نرسیدند، عنوان کرد: در روز پنجم و ششم آنها منفعل شدند زیرا زمین و آسمان آنها در دستان ما بود و هر کجا را اراده کردیم، زدیم؛ و همین‌جا بود که معاون رئیس جمهور آمریکا از روز ششم مستقیماً پیگیری کرد که ما حاضر هستیم وزیر خارجه ایران را در هر کجا ببینیم اما شما آتش بس را بپذیرید.