نگرانی‌ از تأثیر خشکسالی بر جمعیت آهوان

بامداد جنوب: خشکسالی‌های پیاپی، حیات وحش بوشهر را به مرحله‌ای حساس رسانده است. کاهش بارندگی و افت شدید پوشش گیاهی، زیستگاه‌های طبیعی استان را دچار تنش بی‌سابقه و بیم آن می‌رود که بر جمعیت حیات وحش این استان به ویژه بر آهوان منطقه حفاظت‌شده «مند» اثر مستقیم گذاشته باشد؛ البته هنوز نمی‌توان قضاوت قطعی کرد چراکه در سال جاری نتایج سرشماری گونه‌های جانوری در این استان مشخص نشده است. با این حال باید در نظر داشت که این منطقه که یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های کشور به شمار می‌رود، مدت‌هاست با کمبود علوفه طبیعی روبه‌روست؛ به‌گونه‌ای که تعلیف دستی آهوان از زمستان گذشته تا امروز به یک اقدام ضروری تبدیل شده است. به گفته کارشناسان، خشکسالی نه‌تنها منابع غذایی، بلکه منابع آبی منطقه را نیز به شدت کاهش داده است. آبرسانی مصنوعی، نصب آبشخورهای موقت و انتقال علوفه از مناطق مجاور اکنون بخش جدایی‌ناپذیر مدیریت حیات وحش در بوشهر شده است.

در این زمینه عملیات سرشماری پستانداران شاخص استان بوشهر در سال ۱۴۰۴، با آماربرداری از جمعیت آهوان منطقه حفاظت‌شده «مند» آغاز شده است. این عملیات در حالی کلید خورده است که تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های چند سال اخیر، به‌ویژه در یک سال گذشته، شرایط زیستی این گونه ارزشمند را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.

عبدالرحمن مرادزاده، صبح شنبه در جمع خبرنگاران با اعلام این خبر گفت: «منطقه حفاظت‌شده مند با وسعتی حدود ۳۲ هزار هکتار که در مجاورت بخش خشکی پارک ملی دیر-نخیلو قرار دارد، یکی از مهمترین زیستگاه‌های استان است و تنوع زیستی بسیار بالایی از پستانداران، پرندگان، خزندگان و… را در خود جای داده است.»

وی گونه شاخص پستاندار این منطقه را «آهوی شنی» منحصر به فرد دانست و افزود: «عملیات سرشماری امسال با حضور و مشارکت ۴۲ نفر از کارشناسان و مأموران اجرایی آغاز شده است. این آماربرداری که با نظارت کارشناسان دفتر حیات وحش سازمان مرکزی محیط زیست به عنوان ناظرین عملیات پایشی انجام می‌شود، به روش علمی نمونه‌برداری خطی اجرا می‌‌شود.»

مدیرکل محیط زیست استان بوشهر با اشاره به تأثیر عمیق خشکسالی بر گونه‌های جانوری بیان کرد: «متاسفانه خشکسالی‌های چند سال گذشته و تجمیع اثرات زیانبار آن در یکسال اخیر، باعث شده است که میزان علوفه طبیعی در دسترس آهوها عملاً به حداقل برسد. این شرایط، نیاز به تعلیف دستی مستمر را از زمستان گذشته تاکنون اجتناب‌ناپذیر کرده است.»

مرادزاده از تلاش و برنامه‌ریزی این اداره کل برای به حداقل رساندن مشکلات خبر داد و افزود: «تلاش داشته‌ایم با تمهیدات لازم، از جمله تأمین و توزیع علوفه کافی، این مشکلات را مدیریت کنیم. تعلیف دستی و آبرسانی مستمر به آهوان از برنامه‌های اصلی محیط زیست استان بوشهر در شرایط کنونی است.»

نتایج نهایی این سرشماری پس از تجزیه و تحلیل‌های کارشناسی مشخص خواهد شد، اما امید می‌رود که با بهبود وضعیت بارندگی در ماه‌های آینده، حیات دوباره به بستر این زیستگاه ارزشمند بازگردد. مرادزاده در این باره اظهار امیدواری کرد: «در کنار آمادگی این اداره کل برای استمرار تعلیف دستی و آبرسانی، امیدواریم با عادی شدن شرایط بارندگی، جمعیت پراکنده آهوان به این زیستگاه بازگردند و شرایط زادآوری و زیستی آن‌ها بهتر شود.»

وی در پایان با تشکر از تلاش‌های شبانه‌روزی محیط‌بانان منطقه در پایش این گونه ارزشمند، بر اهمیت همکاری جوامع محلی تأکید کرد و گفت: «تداوم همکاری و همیاری جوامع محلی و طبیعت‌دوستان که با درک شرایط نامساعد اقلیمی و دانش بالای زیست‌محیطی همواره یاریگر ما بوده‌اند، اهمیت زیادی دارد. امیدواریم حفاظت از مواهب زیبای خدادادی این زیستگاه و جمعیت آهوان به‌عنوان نماد تنوع زیستی منطقه، با مشارکت همه ذی‌نفعان استمرار داشته باشد.»

باید در نظر داشت که در شرایطی که اقلیم خشک جنوب هر سال محدودتر می‌شود، مشارکت جوامع محلی و نگاه علمی به مدیریت سرزمین، مهم‌ترین عامل نجات زیستگاه‌ها و تداوم حیات وحش بوشهر است؛ حیاتی که امروز بیش از هر زمان دیگری به تصمیم‌های درست انسانی وابسته است.