رشد ۲ برابری تجارت الکترونیک ایران تا پایان ۱۴۰۴

بامداد جنوب: در دوران کنونی، تجارت الکترونیک به یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد جهان و ایران بدل شده است؛ حوزه‌ای که نه‌تنها سبک خریدوفروش، بلکه شیوه ارائه خدمات، ارتباط با مشتری و حتی مدل‌های کسب‌وکار را دگرگون کرده است. گسترش اینترنت پرسرعت، فراگیری گوشی‌های هوشمند و توسعه زیرساخت‌های پرداخت آنلاین، باعث شده تا میلیون‌ها ایرانی روزانه از خدمات دیجیتال استفاده کنند. آمارها نشان می‌دهد حجم مبادلات دیجیتال کشور طی سال‌های اخیر جهشی بی‌سابقه خواهد داشت. اهمیت این حوزه زمانی بیشتر آشکار می‌شود که در بحران‌هایی مانند جنگ ۱۲ روزه یا دوران کرونا، تنها کسب‌وکارهایی که بر بستر دیجیتال فعال بودند توانستند خدمات خود را بدون وقفه ادامه دهند؛ از عرضه دارو تا تأمین کالاهای ضروری. امروز تجارت الکترونیک صرفاً یک بخش اقتصادی نیست، بلکه ابزاری حیاتی برای پایداری کل بازار و تاب‌آوری در برابر بحران‌ها محسوب می‌شود. با ورود فناوری‌هایی چون هوش مصنوعی و رویکردهای نو به مقوله تاب‌آوری، انتظار می‌رود این صنعت در کنار رفع موانع حکمرانی، به یکی از موتورهای محرک رشد اقتصادی کشور در دهه پیش‌رو تبدیل شود.

در همین زمینه رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای اعلام کرد: برآوردها نشان می‌دهد حجم مبادلات دیجیتال کشور در سال ۱۴۰۴ از مرز ۹۰۰۰ همت عبور کرده و رشدی نزدیک به دو برابر خواهد داشت.

علی حکیم‌جوادی عضو انجمن تجارت الکترونیکی ایران در نشست خبری گفت: ما در کشوری زندگی می‌کنیم که در حوزه تجارت الکترونیک جزو پیشروان منطقه است و امیدواریم با فعالیت انجمن‌های تخصصی، به رتبه اول نیز دست یابیم، چراکه شایسته این جایگاه هستیم. همچنین در زمینه جایگزینی رمز ارزها با پول فیزیکی، حرف اول را در منطقه می‌زنیم. تلاش ما ثبت روز ملی تجارت الکترونیک و اقتصاد دیجیتال بوده و امیدواریم در آینده هفته‌ای اختصاصی برای تجارت الکترونیک داشته باشیم، هرچند که از نظر ما هر روز، روز تجارت الکترونیک است.

وی با اشاره به اهمیت فرهنگ‌سازی و توسعه ابزارهای الکترونیک به‌جای ابزارهای سنتی افزود: پیش‌تر بیشتر جوانان از این حوزه استفاده می‌کردند، اما اکنون استفاده افراد مسن نیز افزایش‌یافته است و این روند پس از کرونا در جهان نیز مشهود بود. جامعه انتظار دارد سرویس‌های دیجیتال ۲۴ ساعته در دسترس باشند و نباید هیچ‌گاه قطع شوند که خوشبختانه اکنون این وضعیت برقرار است.

حکیم‌جوادی همچنین به تجربه جنگ ۱۲ روزه اشاره کرد و گفت: در آن مقطع اکثر گروه‌ها تعطیل بودند، اما تنها کسب‌وکارهایی که در بستر تجارت الکترونیک فعالیت می‌کردند، به ارائه خدمات ادامه دادند؛ از دارو گرفته تا سایر کالاها. این تجربه نشان داد نقش تجارت الکترونیک چقدر حیاتی و تأثیرگذار است.

رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای درباره رشد تجارت الکترونیک در کشور نیز گفت: با وجود نبود آمارهای منسجم، روند رشد مثبت است. در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۱۸۸ همت در بستر تجارت الکترونیک مبادله شد که رشدی حدود ۷۳ درصدی داشت. در سال ۱۴۰۳ این رقم به ۴۵۰۰ همت رسید و پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۰۴ از ۹۰۰۰ همت عبور کند که رشد قابل توجهی است.

در بخش دیگری از نشست، محمد وحیدی، مدیر استانداردهای تجارت الکترونیکی، درباره تاب‌آوری کسب‌وکارهای دیجیتال توضیح داد: اولین فروش الکترونیکی ایران در شهریور ۱۳۸۳ انجام شد. در آن زمان مقاومت‌های زیادی در برابر تجارت الکترونیک وجود داشت، زیرا نگاه‌ها به این حوزه محدود بود. خوشبختانه تاکنون پیشرفت خوبی رخ داده و اکنون شاهد نوعی انقلاب جدید هستیم، به‌ویژه با ظهور هوش مصنوعی. بنابراین، تداوم کسب‌وکارها باید با توجه به این فناوری بررسی شود.

وی ادامه داد: ایجاد کسب‌وکارهای جدید اهمیت زیادی دارد. نیازهای کشور جدی است و بسیاری از خدمات ارائه‌شده درآمدی است که به چندین دستگاه تعلق دارد. هم بخش دولتی و هم بخش خصوصی باید نگاه خود را بازنگری کنند و اگر حاکمیت محدودیتی ایجاد نکند، بخش خصوصی راه خود را پیدا خواهد کرد.

وحیدی درباره تاب‌آوری تجارت‌ها گفت: خود تجارت الکترونیک می‌تواند عامل پایداری سایر کسب‌وکارها باشد. برای تضمین تداوم، خود تجارت الکترونیک نیز باید تاب‌آور باشد و این موضوع اهمیت زیادی برای کشور دارد. یکی از راهکارها، ایجاد اینترنت ملی است که البته به معنای قطع کامل اینترنت جهانی نیست. همچنین تجارت الکترونیک نباید تنها به‌عنوان یک صنف دیده شود، بلکه باید در تمامی اصناف به‌عنوان یک ابزار موردتوجه قرار گیرد. وقتی درباره تداوم کسب‌وکار صحبت می‌کنیم، منظور این است که حتی در شرایط چالش‌برانگیز، با ابزار تجارت الکترونیک فضا بهبود یابد. تفاوت HE و BCP نیز در همین است. اگر همه کسب‌وکارها به این مسئله حساس باشند و راهکار ارائه کنند، می‌توانستیم شرایط را در روزهای اخیر تا حد قابل توجهی بهبود ببخشیم.