سه چهره، شش دوره؛ روایت بوشهری حضور در مجلس خبرگان

بامداد جنوب: امروز چهل و دومین سالروز آغاز به کار مجلس خبرگان رهبری است؛ نهادی که وظیفه مهم انتخاب رهبر را بر عهده دارد.

نخستین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ۱۹ آذر سال ۱۳۶۱ برگزار شد و حدود ۶ ماه بعد، یعنی در ۲۳ تیر سال ۱۳۶۲ نهاد مجلس خبرگان رهبری با پیام بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) گشایش یافت.

مجلس‏ خبرگان، به موجب اصول قانون اساسى، سه مسئولیت مهم درباره رهبرى نظام دارد؛ «انتخاب»، «برکنارى» و «نظارت».

رهبرى در زمان حضور معصوم، بر مبناى «نص الهى» تعیین می‌شود و پس از آن مردم موظفند که با وى بیعت کنند و زمینه تحقق حاکمیت او را فراهم آورند. ولى در عصر غیبت که نصّى براى تعیینِ رهبر وجود ندارد، با «انتخاب مردم» برگزیده مى ‏شود.

انتخاب رهبرى در ایران، مانند بسیارى از کشورها به صورت‏ دو مرحله ‏اى است؛ مردم در مرحله اول، به خبرگان مورد اعتماد خود رأى مى ‏دهند و در مرحله دوم، نمایندگان مردم، از فقهاى واجد شرایط، بهترینِ آنان را براى رهبرى انتخاب مى‌کنند.

وظیفه دوم مجلس خبرگان، برکناری رهبر است. در قانون‏ اساسى در سه مورد، برکنارى رهبرى پیش ‏بینى شده است؛ ناتوانى از انجام وظایف رهبرى، از دست دادن یکى از شرایط رهبرى و کشف فقدان یکى از شرایط از آغاز.

نظارت بر رهبر سومین وظیفه اعضای مجلس خبرگان به شمار می‌رود. در جامعه اسلامى، دو نوع نظارت بر رهبرى وجود دارد: نظارتِ عام مردم و نظارت نهادینه که از سوی نهاد خاصّى اِعمال مى‌شود و پشتوانه «حقوقى» دارد. در این نظارت، صرفاً به ارزیابى وقایعِ آشکار و موضع ‏گیرى‏ هاى پیدا اکتفا نمى‌‏شود، بلکه حقّ تفحّص داشته و مى‌‌تواند از مقام مسئول پاسخ بخواهد.

۳ نماینده بوشهر در ۶ دوره مجلس خبرگان رهبری

مجلس خبرگان متشکل از فقها بوده است و اعضای این نهاد باید تحصیلات حوزوی داشته و دارای اجتهاد باشند که البته با انتخاب مستقیم مردم برای یک دوره ۸ ساله انتخاب می‌شوند. این مجلس اکنون ۸۸ عضو دارد و ریاست آن به عهده آیت‌الله محمدعلی موحدی کرمانی است.

تا کنون ۶ دوره انتخابات مجلس خبرگان در کشور برگزار شده است و در این ادوار ۳ نفر نمایندگی مردم استان بوشهر را بر عهده داشته‌اند.

انتخابات نخستین دوره مجلس خبرگان ۱۹ آذر ۱۳۶۱ برگزار شد اما نتایج آن در استان بوشهر باطل شد. در انتخابات میان دوره‌ای که سال ۱۳۶۳ برگزار شد و آیت الله ابراهیم جمالی یوسفی مشهور به میرزا ابراهیم دشتی و با نام مستعار منهاج، به عنوان نماینده مردم استان راهی این مجلس شد. وی در زمان رحلت امام خمینی و انتخاب آیت الله خامنه‌ای به عنوان رهبر در جلسات مجلس خبرگان حضور داشت.

دشتی اولین نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه بوشهر بود و سابقه نمایندگی دومین دوره مجلس شورای اسلامی(از رودباران) را هم در کارنامه داشت. وی در انتخابات مجلس دوم خبرگان هم نامزد شد اما از شورای نگهبان صلاحیتش را احراز نکرد و پس از آن از سیاست کناره‌گیری کرد.

انتخابات دومین دوره مجلس خبرگان رهبری در ۱۶ مهر ۱۳۶۹ برگزار شد و مرحوم آیت الله‌ عبدالنبی‌ نمازی‌ به عنوان نماینده مردم استان بوشهر وارد این مجلس شد. وی در انتخابات سومین دوره مجلس خبرگان هم که اول آبان ۱۳۷۷ برگزار شد توانست اکثریت آراء مردم استان را به دست آورد و دومین بار در این مجلس حضور یابد.

آیت الله عبدالنبی نمازی، قاضی‌ شرع‌ دادگاه‌های‌ انقلاب‌ اسلامی‌ غرب‌ کشور در سال های‌ ۵۸ و ۵۹، نماینده امام‌ و فرمانده‌ سپاه‌ منطقه‌ ۲ کشوری‌، مسئول آموزش های‌ عقیدتی‌ ـ سیاسی‌ کل‌ سپاه‌ پاسداران‌ انقلاب‌ اسلامی‌، نماینده مجلس‌ خبرگان‌ رهبری‌ در دور چهارم از استان تهران، عضو جامعه‌ مدرسین‌ حوزه‌ علمیه‌ قم‌، دادستان‌ کل‌ کشور و امام جمعه کاشان بوده است.

مردم استان بوشهر در انتخابات چهارمین دوره مجلس خبرگان رهبری که ۲۴ آذر ۱۳۸۵ برگزار شد، آیت الله سید هاشم حسینی بوشهری را به عنوان نماینده خود برگزیدند. این انتخاب، در انتخابات پنجمین دوره که ۷ اسفند ۱۳۹۴ برگزار شد و ششمین دوره که ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ برگزار شد نیز، تکرار شد.

آیت الله حسینی بوشهری که اکنون ۶۹ سال دارد، نایب‌ رئیسی‌ و عضویت در هیأت‌ امنای‌ مرکز جهانی‌ علوم‌ اسلامی‌ و سازمان‌ حوزه‌ها و مدارس‌ خارج‌ از کشور، ریاست‌ ممتد مجمع‌ نمایندگان‌ طلاب‌ و فضلای‌ حوزه‌ علمیه‌ قم‌ در‌ پنج‌ دوره،‌ مدیریت مرکز مدیریت‌ حوزه‌ علمیه‌ قم و‌ عضویت‌ در شورای‌ عالی‌ حوزه‌ علمیه‌ قم را در کارنامه دارد.

وی اکنون امام جمعه شهر قم و رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است.