خواهرخواندگی فوجو-بوشهر؛ دروازه‌ای نو در روابط ایران و چین

بامدادجنوب – مریم خوئینی

بندر تیانجین چین دوشنبه میزبان اجلاس دو روزه سازمان همکاری شانگهای(SCO) بود. روسیه، بلاروس، چین، هند، ایران، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، تاجیکستان و ازبکستان عضو سازمان همکاری شانگهای هستند و در اجلاس کنونی افزون بر مسئولان این کشورها، رهبران حدود دوازده کشور دیگر از جمله مصر، نپال و چند کشور جنوب شرق آسیا، به‌عنوان شرکای گفت‌وگو یا میهمان حضور داشتند. این گردهمایی بزرگ‌ترین اجلاس سازمان همکاری شانگهای (SCO) نامیده شده است.

سازمان همکاری شانگهای که در ابتدا سپری در برابر نفوذ آمریکا در آسیای مرکزی انگاشته می‌شد، با اضافه شدن هند و پاکستان در سال ۲۰۱۷، ایران در سال ۲۰۲۳ و بلاروس در سال ۲۰۲۴، گسترش پیدا کرده است.

رئیس جمهور چین در مراسم آغاز اجلاس سازمان همکاری شانگهای گفت: کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (SCO) باید به دنبال منافع متقابل و نتایج برد – برد باشند.

شی‌جین‌پینگ تاکید کرد: ما باید راهبرد‌های توسعه خود را بهتر هماهنگ کنیم و اجرای با کیفیت طرح یک کمربند و یک جاده را ارتقا دهیم.

وی گفت: سازمان ملل متحد باید حفظ شود و نظام تجارت چندجانبه مورد حمایت قرار گیرد. ما همیشه در کنار عدالت و انصاف بین‌المللی ایستاده‌ایم و سلطه‌گری را رد کرده‌ایم. ما به دنبال یک نظام چندجانبه هستیم و باید اجرای سازمان بانک توسعه را تسریع کنیم.

سازمان شانگهای نماد صلح‌خواهی و صلح‌دوستی

رئیس جمهور کشورمان هم در سخنان خود در اجلاس شانگهای گفت: جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که سازمان همکاری شانگهای، به عنوان یکی از ارکان مهم چندقطبی‌سازی نظام بین‌الملل، باید در دو مسیر موازی گام‌های عملیاتی، مشخص و شفاف برای ایجاد جهانی ‌صلح‌آمیزتر و همچنین جهانی مهیاتر برای گسترش همکاری‌های اقتصادی بردارد.

مسعود پزشکیان افزود: سازمان همکاری شانگهای نماد صلح‌خواهی و صلح‌دوستی اعضای آن در جهانی است که هر روز با بحرانی تازه روبه‌روست. تجاوز نظامی غیرقانونی به جمهوری اسلامی ایران توسط رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا در ژوئن گذشته و ادامه کشتار مردم مظلوم غزه، در کنار گسترش بی‌رویه استفاده از تحریم‌های غیرقانونی علیه کشورهای مختلف، نمونه‌های روشنی از ناکامی جهان معاصر در رسیدن به یک الگوی مناسب در حکمرانی جهانی و تثبیت صلح و امنیت بین‌المللی است.

وی به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران برای پیگیری سازمان یافته‌تر «ضرورت صلح‌سازی» و «ضرورت تقویت همکاری‌های مالی برای کاهش اثرگذاری تحریم‌های یک‌جانبه»، گفت: در زمینه صلح‌سازی ضروری است کمیته‌ای متشکل از وزرای خارجه کشورهای عضو تشکیل شود و در مورد بحران‌های مختلفی که صلح و امنیت منطقه‌ای را تهدید می‌کند، ضمن تبادل نظر و مشورت، پیشنهادهای عملیاتی برای مدیریت بحران را تدوین، و سازوکاری برای پیگیری آن ارائه کند.

رئیس جمهور کشورمان بیان کرد: در زمینه تقویت همکاری‌های مالی برای کاهش آثار تحریم‌های غیرقانونی در تعاملات اقتصادی اعضا، جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد می‌کند ابتکار «حساب‌ها و تسویه‌های ویژه سازمان همکاری شانگهای» به عنوان سازوکاری عملی برای تقویت همکاری‌های مالی تقویت شود.

پزشکیان تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران همچنین با اتکا به موقعیت کم‌نظیر ژئوپولیتیکی و ترانزیتی خود و دسترسی به مناطق مختلف این آمادگی را دارد که بستر لازم را برای گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و ایجاد دسترسی به کشورهای علاقه‌مند فراهم کند.

او همچنین از همراهی جمهوری اسلامی ایران با دیدگاه‌های رئیس جمهور چین در خصوص ضرورت اصلاح در حکمرانی جهانی در قالب «ابتکار حکمرانی جهانی» خبر داد و گفت: جمهوری اسلامی ایران طرح چنین دیدگاه‌هایی را گام موثری برای رسیدن به جهانی عادلانه‌تر می‌داند.

شانگهای بستر مهم تقویت همکاری‌های منطقه‌ای

همان‌طور که نوشتیم رئیس جمهور کشورمان برای شرکت در اجلاس شانگهای به چین سفر کرده است؛ کشوری که شریک مهم تجاری و اقتصادی ایران محسوب می‌شود. میثم ظهوریان نایب رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و چین معتقد است نباید به چین فقط به عنوان خریدار نفت نگاه کنیم و به طور قطع رئیس جمهور با حضور در اجلاس شانگهای می‌تواند سطح روابط با چین و سایر کشورهای عضو این سازمان را در زمینه‌های دیگر روابط در حوزه های مختلف توسعه دهد.

در این میان، روابط محلی و فرهنگی با چین نیز جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. به طور مثال بوشهر که سابقه دیرینه‌ای در ارتباطات تجاری و فرهنگی با شرق دور دارد، چند وقتی است تلاش می‌کند رابطه خود را با این کشور بهبود بخشد و در همین راستا، اواخر اردیبهشت، تفاهم‌نامه خواهرخواندگی بندر بوشهر و بندر فوجو چین با حضور شهرداران این دو شهر در فوجو امضا شد.

به همین بهانه، گفت‌وگویی داشتیم با رئیس انجمن دوستی ایران و چین شعبه بوشهر تا درباره اهمیت سفر رئیس جمهور به چین، ظرفیت‌های همکاری منطقه‌ای و نقش این انجمن در توسعه دیپلماسی عمومی و اقتصادی بیشتر بدانیم.

مهرداد ابراهیمی سازمان همکاری شانگهای را یکی از مهم‌ترین بسترهای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای خواند و گفت: عضویت ایران در این سازمان، فرصت تازه‌ای برای تعمیق روابط راهبردی با جمهوری خلق چین فراهم کرده است. در این چارچوب، همکاری‌های اقتصادی در حوزه انرژی، حمل‌ونقل و سرمایه‌گذاری مشترک می‌تواند گسترش یابد و بوشهر به‌عنوان دروازه خلیج فارس نقشی محوری در اتصال کریدورهای منطقه‌ای و طرح کمربند و جاده ایفا کند. همچنین، گفت‌وگوهای امنیتی و چندجانبه در شانگهای امکان مقابله مؤثرتر با تهدیدهای مشترک را فراهم می‌سازد.

فوجو خواهرخوانده چینی بوشهر

وی با اشاره به نشست‌های مشترک انجمن دوستی ایران و چین، افزود: یکی از مسائل مهمی که در انجمن دوستی ایران چین و حتی انجمن دوستی چین با سایر ملل پیگیری می‌کنیم، موضوع صدور روادید است. چین برای بسیاری از کشورها، روادید را حذف کرده، اما همچنان این محدودیت برای ایران باقی مانده است؛ موضوعی که می‌تواند یکی از موانع جدی در مسیر توسعه همکاری‌ها باشد. البته مانع بزرگ‌تر، تحریم‌ها هستند. با توجه به اینکه چین تجارت گسترده‌ای با کشورهای اروپایی و آمریکا دارد، طبیعتاً ترجیح می‌دهد رضایت آن طرف‌ها را نیز حفظ کند. این مساله به‌ویژه در زمینه سرمایه‌گذاری چینی‌ها در ایران، به‌وضوح خود را نشان می‌دهد

رئیس انجمن دوستی ایران و چین شعبه بوشهر در خصوص آغاز فعالیت انجمن دوستی ایران و چین شعبه بوشهر گفت: حدود دو سال می‌شود که شعبه بوشهر انجمن دوستی ایران و چین افتتاح شده است. ما اولین کاری که انجام دادیم، شناسایی یکی از شهرهای چین به نام «فوجو» بود تا به‌عنوان «خواهرخوانده» بوشهر بتوانیم همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی نزدیک‌تری با آن داشته باشیم. استان «فوجیان» استان بزرگی است و شهر فوجو مرکز این استان به شمار می‌رود. با توجه به قرابت‌هایی که داشتیم از جمله اینکه فوجو واردکننده عمده محصولات آبزی ما است و اینکه دو استان بوشهر و فوجیان در حوزه پتروشیمی هم ارتباطات بالقوه‌ای دارند (استان بوشهر صادرکننده محصولات پتروشیمی و استان فوجیان، بزرگ‌ترین واردکننده این محصولات)، رفت‌وآمدهای متعددی انجام شد.

در نهایت توانستیم در شورای شهر بوشهر مصوبه بگیریم و در اردیبهشت‌ماه امسال تفاهم‌نامه خواهرخواندگی بوشهر و فوجو منعقد شد، که طرف چینی هم به‌خوبی از هیات بوشهری استقبال کرد.

توسعه مبادلات اقتصادی و فرهنگی بوشهر و چین

ابراهیمی در خصوص برنامه‌های که می توانند در انجمن دوستی چین و بوشهر ارائه دهند، گفت: قصد داریم «هفته فرهنگی بوشهر» را در فوجو برگزار کنیم. همچنین در حال مکاتبه با دانشگاه‌ها هستیم تا ضمن تدریس زبان‌های خارجی موجود، جایگاهی هم برای آموزش زبان چینی اختصاص یابد و به‌طور متقابل، زبان فارسی در دانشگاه‌های استان فوجیان تدریس شود. برهمین اساس قصد داریم بین دانشگاه‌های دو استان تفاهم‌نامه‌های جدیدی امضا کنیم و در زمینه جذب گردشگر هم قرار است به شکل جدی کار کنیم. تمام این اقدامات را انجمن دوستی ایران و چین شعبه بوشهر بدون وابستگی به بودجه دولتی و بدون استفاده از امکانات رسمی انجام داده است.

او در ادامه با اشاره به قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین گفت: این قرارداد به‌طور جدی نگاه سرمایه‌گذاری را تقویت کرده است. برهمین اساس ما در استان بوشهر و منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، انتظار رخدادهای مثبت بزرگی را داریم. امید است شرایط سیاسی کشور به‌گونه‌ای باشد که طرف چینی بتواند با آسودگی خاطر بیشتری سرمایه‌گذاری کند.

رئیس انجمن دوستی ایران و چین شعبه بوشهر یادآور شد: تفاهم‌نامه بین اتاق بازرگانی بوشهر و اتاق بازرگانی فوجو نیز در حال تنظیم است تا روابط اقتصادی و تجاری با این استان رونق بیشتری بگیرد. بر همین اساس پیش‌بینی می‌کنیم در چند ماه آینده، هیاتی از استان فوجیان به سرپرستی شهردار فوجو به بوشهر سفر کند.

ابراهیمی تاکید کرد: طرف چینی آمادگی بیشتری نسبت به کشورهای دیگر، حتی اروپایی‌ها، برای سرمایه‌گذاری دارد؛ منتها مشکل تحریم باعث می‌شود تا حدی قدرت عملشان محدود شود. امیدوارم شرایط سیاسی به سمتی پیش برود که این تحریم‌های ظالمانه زودتر برداشته شود و بتوانیم از این ظرفیت بهره ببریم.

او با اشاره به اقتصاد پیشتاز چین در دنیا گفت: همه دنیا می‌دانند و کسانی که به چین سفر کرده‌اند هم به‌خوبی دیده‌اند که این کشور با سرعتی بالا در حال حرکت به‌سوی جایگاه «اقتصاد پیشتاز دنیا» است. اکنون ۲۳ درصد از حجم اقتصاد جهان را دارد و پیش‌بینی شده که در سال ۲۰۲۸ این رقم از آمریکا هم پیشی بگیرد و به بیش از ۲۵ درصد برسد. در چنین شرایطی، اگر روابط‌مان با چین را نزدیک‌تر کنیم و تحریم‌ها برداشته شود، می‌توانیم در استان خودمان و در سطح ملی از این ظرفیت به‌خوبی استفاده کنیم.