ایران صادرات نفت را حفظ می‌کند

بامداد جنوب: اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه علیه ایران تلاش زیادی کرد تا به حوزه انرژی و صادرات نفت ایران ضرباتی را وارد کند اما با وجود برخی حملات محدود و تهدیدکننده به برخی تاسیسات نفتی و گازی نتوانست کاری از پیش ببرد و بخش انرژی کشور موفق شد با حفظ تاب‌آوری و اتکا به توان داخلی، از بروز بحران در تأمین سوخت و اختلال در شبکه‌های توزیع جلوگیری کند. نه تنها جلوگیری کرد؛ بلکه با مدیریت بحران به تولید و توزیع انرژی ادامه داد، همچنین صادرات نفت و محصولات صنایع بدون‌وقفه پیش رفت. این در حالی است که دشمن با شناخت دقیق از اهمیت راهبردی انرژی در اقتصاد کشور، تلاش کرد  به این حوزه ضربه بزند، اما در عمل به هدف خود نرسید.

به عقیده کارشناسان انرژی، صنعت انرژی کشور در شرایط جنگی با تاب‌آوری بالا و مدیریت ویژه توانست موفق عمل کند. این صنعت به‌عنوان شاهراه حیاتی اقتصاد، با اتکا به تجربه، ساختار قوی و همراهی مردم، توانست از این بحران عبور کند. بازدارندگی موثر، مانع تکرار حمله به واحد‌های کلیدی صنعت انرژی کشور شد و از سوی دیگر کشور‌های حاشیه خلیج فارس به‌دلیل وابستگی متقابل به بازار انرژی در جلوگیری از افزایش تنش گسترده در این منطقه نقش بسزایی را ایفا کردند.

به گفته این افراد متخصص، صنعت نفت و انرژی ایران با ایجاد هماهنگی میان شرکت‌های عملیاتی، دیپلماسی اقتصادی فعال و بهره‌گیری از مسیرهای متنوع صادراتی موفق شد که در چنین شرایط پیچیده و بحرانی که اسرائیل در طول ۱۲ روز بر کشور تحمیل کرد، اجازه نداد که در صادرات نفت ایران اختلالی ایجاد شود. هرچند در این میان، برخی از رسانه‌های غربی مدعی شدند که صادرات و درآمدهای نفتی ایران در دوران پساجنگ اسرائیل کاهش یافته اما وزیر نفت این تحلیل و اظهار نظرها را تنها بر مبنای داده‌های موسسات غربی می‌داند. محسن پاک‌نژاد در این باره در حاشیه نشست هیات دولت که روز یکشنبه، ۵ مرداد برگزار شد، با اشاره به تداوم صادرات نفت ایران گفت: گزارشی در رسانه‌ آلمانی (دویچه وله) منتشر شده که به نقل از موسسه رصد نفتکش‌ها (ورتکسا)، مقدار صادرات نفت ایران در بازه زمانی ۱۰ خرداد تا ۱۰ تیر (ژوئن) را بررسی کرده است. من این اظهارنظر را نه تائید می‌کنم و نه رد، چراکه مبنای آن داده‌های همان موسسه است. باید توجه داشت که بخشی از این فضاسازی‌ها، در چارچوب جنگ روانی صورت می‌گیرد؛ اما آنچه مسلم است اینکه صادرات نفت ایران مانند گذشته ادامه دارد.

وی در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه گمانه‌زنی‌ها درباره بازگشت تحریم‌ها و احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه (Snapback) وجود دارد، اینکه آیا برنامه‌ای برای صادرات نفت در این شرایط داریم، تاکید کرد: قطعاً بی‌برنامه نیستیم.

طبق برخی از تحلیل‌ها در حوزه انرژی، صادرات نفت ایران به چین از اواخر سال گذشته و ماه‌های ابتدایی امسال رشد قابل‌توجهی داشته و به رکوردهای تاریخی نزدیک شده‌است؛ برای مثال، در اسفند ۱۴۰۳ و فروردین امسال صادرات نفت ایران به چین به حدود ۱.۷۱ میلیون بشکه در روز رسید که ۱۶ درصد از کل واردات نفت دریایی چین را در برگرفت.

ادعا می شود که این افزایش صادرات نشان می‌دهد که ایران توانسته مسیرهای صادراتی خود را حتی در شرایط ناپایدار جنگی حفظ کند و چین همچنان به عنوان بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران، به خرید نفت ایران ادامه می‌دهد. چین با استفاده از روش‌های جدید لجستیکی، پایانه‌های جایگزین و تخفیف‌های رقابتی، واردات نفت ایران را افزایش داده و پالایشگاه‌های مستقل چینی نیز به دلیل قیمت‌های جذاب نفت ایران، تمایل به ادامه خرید دارند.

بر اساس این تحلیل‌ها، ثبات نسبی پیش‌آمده در بازار انرژی  به تقویت صادرات نفت ایران به چین کمک کرده است. البته در صورتی که روابط اقتصادی دو کشور در حوزه انرژی به سمت قراردادهای بلندمدت و توسعه زیرساخت‌ها پیش ‌رود، آینده صادرات نفت ایران به چین مستحکم‌تر خواهد شد.

حال با وجود فشارهای تحریمی و دیپلماتیک امریکا برای محدود کردن صادرات نفت ایران، تحلیلگران معتقدند که این تجارت متوقف نخواهد شد و ایران و چین به‌دنبال راهکارهای مالی و لجستیکی برای دور زدن تحریم‌ها هستند، از جمله استفاده از ارزهای دیجیتال و سیستم‌های پرداخت جایگزین.

طبق گزارش شانا، با روی کار آمدن دونالد ترامپ در زمستان سال گذشته و اعمال ده‌ها تحریم جدید علیه صنعت نفت ایران، شاید کمتر تحلیل‌گر و کارشناسی پیش‌بینی می‌کرد روند صادرات نفت ایران با قوت ادامه یابد، اما بار دیگر کارکنان غیور صنعت نفت ایران به جهانیان ثابت کردند در انجام مأموریت‌های غیرممکن ید طولایی دارند.

مقام‌های امریکایی در ماه‌های اخیر در دفعات مختلف و به‌صراحت از سیاست فشار حداکثری بر صادرات نفت ایران سخن گفتند و بر آن تأکید کردند، اما امروز پس از گذشت چند ماه از آغاز دوباره کارزار فشار حداکثری علیه فروش نفت ایران، گزارش رسانه‌ها و موسسات بین‌المللی فعال در زمینه ردیابی نفتکش نشان می‌دهد رکوردهای جدیدی برای صادرات نفت ایران به‌دست آمده است. این در حالی است که پیش‌بینی می‌شد در طول ماه‌های گذشته با تشدید فشارهای امریکا یا لااقل در طول جنگ ۱۲ روزه در روند صادرات نفت ایران اخلال ایجاد شود.

بر اساس آنچه شرکت بین‌المللی ردیابی نفتکش‌ها «ورتکسا» اعلام کرده است، میانگین صادرات نفت خام ایران در ۲۰ روز ابتدایی ژوئن ۲۰۲۵ (۱۱ تا ۳۰ خرداد) به یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز رسیده که بالاترین سطح ثبت‌شده تاکنون است.

از سوی دیگر گزارش‌های «کپلر» نشان می‌دهد، واردات روزانه نفت خام چین از ایران از اول تا ۲۷ ژوئن، به‌طور میانگین حدود یک میلیون و ۴۶۰ هزار بشکه بوده که این مقدار نسبت به ماه قبل (مه) ۵۰۰ هزار بشکه افزایش داشته و رشد ۴۶ درصدی را تجربه کرده است.

بر اساس همین منابع، گفته می‌شود در هفته پایانی خرداد امسال، مصادف با هفته نخست جنگ ۱۲ روزه، صادرات روزانه نفت ایران حدود ۴۴ درصد افزایش یافته است. همچنین طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، میانگین صادرات نفت ایران در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ نزدیک به ۱.۷ میلیون بشکه در روز بوده که نشان‌دهنده استمرار و تعادل در مسیر فروش نفت است.

موفقیت ایران در ثبت رکورد صادرات روزانه نفت در اوج تحریم‌ها و حتی در شرایط جنگی، افزون‌ بر اینکه نشان‌دهنده ازخودگذشتگی، تعهدکاری و ایثار کارکنان صنعت نفت است، بلوغ مدیریتی و پایداری راهبردی انرژی کشور را به رخ می‌کشد. کسب این موفقیت در چنین شرایط پرالتهابی از اراده قوی در دیپلماسی اقتصادی و بهره‌برداری هوشمندانه از ظرفیت‌های فنی حکایت دارد.

ایران در سال‌های گذشته نیز بارها نشان داده توانایی دور زدن تحریم‌ها را دارد و با استفاده از روش‌های مختلف، به فروش نفت خود در بازارهای بین‌المللی ادامه می‌دهد. بر اساس شصتمین شماره بولتن آماری اوپک، مقدار صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۴ در مقایسه با سال ۲۰۲۳، روزانه ۲۴۴ هزار بشکه افزایش یافته است.