از دلخوری‌های هواداران تا برگ برنده رئیس جمهور

بامدادجنوب – مریم خوئینی

یک سال پیش در چنین روزی(۷ مرداد ۱۴۰۳) مراسم تنفیذ و اعطای حکم چهاردهمین دوره‌ ریاست جمهوری اسلامی ایران برگزار شد و مسعود پزشکیان به عنوان رئیس جمهور منتخب، کار خود را آغاز کرد. وقتی شورای نگهبان صلاحیت پزشکیان را تایید کرد، باعث تعجب بسیاری شد زیرا در یک دوره پیش از آن صلاحیت او برای نمایندگی مجلس تایید نشده بود. از سوی دیگر برخی از چهره‌های اصلاح طلب انتظار حضور پر رنگ علی لاریجانی را داشتند اما در کمال تعجب شرایط به گونه‌ای رقم خورد که در نهایت مسعود پزشکیان درست در زمانی که اعتماد عمومی به کارآمدی دولت‌ها دچار آسیب شده بود، بر کرسی ریاست جمهوری تکیه بزند و بارقه های امید را پررنگ تر کند. برخی از کسانی که به او رای دادند، انتظار داشتند شاهد نوعی حرکت اصلاحی گسترده در حوزه‌های اجتماعی و سیاسی باشند، موضوعی که مقاومت‌ بخشی از  نهادهای سنتی یا نیروهای محافظه‌کار سیاسی  آن را با چالش جدی مواجه کرد. همچنین رای‌دهندگان به پزشکیان، انتظار داشتند وی به عنوان سیاستمداری میانه‌رو، تعامل بیشتری با کشورهای اروپایی و کشورهای منطقه داشته باشد؛ تعاملی که می‌توانست حتی به بهبود روابط اقتصادی و رفع برخی از مشکلات ناشی از تحریم‌ها کمک کند. اما به رغم تلاش ها و سفرهای دیپلماتیک و امیدوار کننده او در آغاز دوره ریاستش، آنگونه که باید پیش نرفت و اکنون او و دولتش با چالش‌های  جدی در موضوعاتی چون توافق هسته‌ای و بازگشت به برجام و شرایط شبه جنگی روبه‌رو است. با نگاهی به یک سال گذشته به جرات می توان گفت که دولت چهاردهم یکی از پرچالش ترین دوره های اداره کشور از آغاز کار تا کنون را تجربه کرده است و شاید اگر حس عمومی مثبت ایجاد شده توسط شخص رییس جمهور نبود امروز شاهد شرایط بسیار پیچیده تر سیاسی و اجتماعی بودیم. پزشکیان به معنای واقعی همانی مانده که به مردم قول داده بود با همان صفا، صداقت و سادگی در تعامل با مردم و این بزرگترین ابزار او برای حفظ بارقه های امید بر ای بهبود اوضاع است.

در این گزارش تلاش کرده‌ایم در گفت‌وگو با فعالان سیاسی و برخی از چهره‌های مطرح در ستاد انتخاباتی پزشکیان عملکرد یک سال گذشته او را بررسی کنیم.

دولت باید مراقب سرمایه اجتماعی باشد

مهدی موجی فعال سیاسی و مدنی استان بوشهر در گفت‌وگو با بامداد جنوب در این باره گفت: در مورد دکتر پزشکیان اول باید سنگ محک این قضاوت مشخص شود آیا وعده‌ها و برنامه‌های انتخاباتی که از سوی شخص ایشان در ایام انتخابات ارائه شد را قبول داریم یا خیر؟ پزشکیان برنامه‌های خود را سیاست‌های کلی نظام عنوان کرد که یک برنامه بسیار کلی در برخی موارد غیرقابل سنجش است. در بخش‌های قابل سنجش هم مثلا می‌توان به این بند اشاره کرد که ایران باید قدرت اول اقتصادی علمی و فناوری منطقه شود. نکته دیگر اینکه در تمامی مناظرات عنوان کرد استفاده از افراد کارآمد همه جناح‌ها تحت عنوان وفاق ملی بود.

موجی که در ستادهای انتخاباتی پزشکیان حضور داشته است در ادامه با اشاره به رقیب‌هراسی که معمولا در همه ادوار انتخاباتی شاهد آن هستیم، گفت: از سوی دیگر می‌توان به تصویری که کمپین‌های انتخاباتی ایشان از ایرانِ پس از انتخاب و یا عدم انتخاب پزشکیان می‌ساختند، اشاره کرد. این وعده‌ها معمولا شامل مواردی برای هشدار به مردم از آمدن رقیب بود که در بالاترین سطح آن گفته می‌شد با آمدن رقیب جنگ می‌شود! یا انتظارات را بالا می‌بردند و می‌گفتند با آمدن پزشکیان وضعیت اقتصاد بهبود می‌یابد که نمود آن کاهش تورم و یا کاهش قیمت ارز و رشد اقتصادی خواهد بود و در زمینه بین المللی هم توافق با آمریکا مهترین وعده‌ای بود که مطرح می‌شد.

وی در ادامه یادآور شد: در این بین گروه دیگری هم بودند که معتقد بودند با توجه به شرایط داخلی و خارجی دولت اصلاح طلب توان بالایی برای بهبود وضعیت مردم ندارد. زیرا همان گروه‌های مخالف داخلی که در زمان روحانی وجود داشتند و به اصطلاح چوب لای چرخ دولت می‌گذاشتند، هنوز هم از قدرت بسیتری برخوردار هستند. آنها معتقد بودند در شرایط بین‌المللی هم وضعیت ایران بسیار پیچیده‌تر از قبل شده است زیرا با یک اسرائیل دیوانه‌تر از همیشه روبه‌رو هستیم و احتمال بسیار بالایی برای تداوم همراهی ترامپ با آنها وجود دارد و وجود این مشکلات و موانع داخلی و خارجی راه را بر تحقق وعده‌های پزشکیان و کمپین‌های انتخاباتی‌اش می‌بندد. با همه این اما و اگرها کمپین‌های انتخاباتی معتقد بودند که حتی همین بهبود اندک در زندگی مردم هم ارزشمند است از طرفی مخالفان این عقیده می‌گفتند کمپین‌های انتخاباتی برای ایجاد موج مجبورند وعده‌هایی بدهند که حتی شاید خودشان هم بدانند قابلیت اجرا ندارند.

این فعال سیاسی اصلاح طلب عنوان کرد: جامعه مدنی تحول‌خواه تنها چیزی که برایش باقی مانده اعتبار بین مردم است. باید بپذیریم که نمی‌توان در هر دوره انتخابات از این اعتبار خرج کنید و بعد هر چند واقعی اما بگویید نگذاشتند و نشد. دفعه بعد مردم به تلاش‌های جامعه مدنی توجه نمی‌کنند.

موجی تاکید کرد: امروز اگر با توجه به همان تصویر ایران پس از پزشکیان که در کمپین‌های انتخاباتی ترسیم شده بود قضاوت کنیم، در بُعد استفاده از افراد کارآمد در برخی مناصب زمینه گلایه طرفداران وی و حتی می توان گفت ناامیدی آنها را فراهم کرده است. در بُعد اقتصادی به سبب درگیری های اولیه با اسرائیل در آغاز دوره ریاست جمهوری، تشدید ناترازی های به جا مانده از قبل و سپس جنگ تمام عیار دوازده روزه، نه تنها گشایش جدیدی حاصل نشد بلکه شاهد رشد قیمت ارز و عدم کاهش معنادار در نرخ تورم  و عدم رشد معنادار در اقتصاد بودیم. در بحث بین‌الملل نیز گرچه با وجود فشار ترامپ مذاکرات شروع شد اما مهم برای مردم توافق بود که تا الان نتیجه حاصل نشده است و از یک سو همان ترسی که از آمدن رقیب در بالاترین مرحله یعنی (جنگ)با حضور پزشکیان نیز جنگ شد. اما از آن سو مقاومت و پایمردی پزشکیان در برابر لایحه حجاب را باید حرکت خوبی دانست هرچند با وجود اعتراضات  ۱۴۰۱ در سطوح بالای حکومت هم به این نتیجه رسیده بودند که برخوردهای مثل سابق دیگر جواب نمی‌دهد و برخوردها محدود به جریمه خودرو و بستن کسب و کار می‌شد و برخوردهای گشت ارشادی خیلی محدود شد.

هر یک چالش‌های موجود می‌تواند یک دولت را زمین‌گیر کند

محمد کرمی‌فر یکی دیگر از فعالان سیاسی اصلاح طلب در گفت‌وگو با بامدادجنوب در این باره گفت: رئیس دولت چهاردهم در قامت نامزد در مناظرات انتخاباتی به مردم و بدنه اصلاحی جامعه این نوید و امید را داد که اگر از دولت خاتمی و اصلاحات رضایت دارید به من رای دهید ما دولت سوم خاتمی خواهیم بود و راه وی را پیش خواهیم گرفت اما اکنون در یک سالگی دولت وفاق به دلایل متعددی تنها بخش کوچکی از آن شعارها محقق شده است.

کرمی با بیان اینکه از نظر من این دولت چندان به دولت خاتمی شباهت ندارد، افزود: حامیان منتقد دولت معتقدند به نام وفاق بسیاری از هوادارن و طرفداران واقعی دولت از چرخه مدیریتی کنار گذاشته شدند و به تعبیر برخی بر صورت هواداران و حامیان خود در انتصابات چنگ انداختند، انتظارات بخشی از فعالان  ستادها و حامیان این دولت در ایام انتخابات برآورده نشد و امروز دل‌زده هستند، مساله‌ای که در آینده برای دولت، خسران در پی خواهد داشت. متاسفانه به تازگی موضوع لایحه مقابله با انتشار محتوای خلاف واقع نیز به این موضوع دامن زده است چونکه ناقض آزادی بیان است و با مهمترین شعار این دولت که آزادی بیان و آزادی فضای سیاسی و اجتماعی بود در تعارض جدی است.

او که رابط ستاد مرکزی دکتر پزشکیان با ستادهای مستقر در پارس جنوبی بوده است، در ادامه با بیان اینکه انصاف نیست که سختی‌ها و چالش‌های پیش‌ِ روی دولت را هم از نظر دور نگهداریم، گفت: جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل از یک سو، و وضعیت ملتهب خاورمیانه قبل از آن از سوی دیگر، همچنین ناترازی انرژی که به دولت چهاردهم ارث رسیده است، هر کدام به تنهایی می‌توانند، یک دولت را زمین‌گیر کنند. اگر این دولت همچنان رمق دارد و می کوشد واقعا هنر بزرگی است.