«دشتی» در مسیر توسعه؛ طرح‌ها فعال اما چالش‌ها باقی

بامدادجنوب_مریم خوئینی

شهرستان دشتی یکی از شهرستان‌های مهم اما کمتر برخوردار استان بوشهر است؛ منطقه‌ای که در عین داشتن ظرفیت‌های گسترده انسانی، فرهنگی و اجتماعی، سال‌هاست با چالش‌های زیرساختی و توسعه‌ای مختلف دست و پنجه نرم می‌کند. با این حال، دشتی از نظر سیاسی یکی از فعال‌ترین و اثرگذارترین شهرستان‌های استان بوشهر به شمار می‌رود. فضای سیاسی این منطقه به طور تاریخی دوقطبی بوده است و حامیان دو جریان اصلی اصول‌گرا و اصلاح‌طلب در آن حضوری جدی دارند، به‌ شکلی که جریان‌های میانه‌رو و اعتدالی کمتر مجال بروز یافته‌اند. همین تنوع سیاسی، مدیریت شهرستان را نیازمند رویکردی متوازن، تعاملی و هوشمندانه کرده است. از سوی دیگر، نیازهای توسعه‌ای دشتی در حوزه‌های راه، آب، اشتغال، خدمات روستایی و عدالت منطقه‌ای، این شهرستان را به میدان مهمی برای سنجش توان اجرایی و مدیریتی فرماندار تبدیل می‌کند. عملکرد دوره فعلی فرماندار دشتی نیز در چنین بستری مورد ارزیابی قرار می‌گیرد؛ بستری که هم انتظار عمومی برای توسعه را بالا برده و هم حساسیت‌های اجتماعی و سیاسی را دوچندان کرده است.

در این گزارش سعی کرده‌ایم با بررسی عملکرد رضا مقاتلی فرماندار دشتی، نحوی رسیدگی به طرح‌ها، چالش‌ها و میزان پاسخ‌گویی به مطالبات واقعی مردم را مرور کنیم.

طرح‌های نیمه‌تمام در دست اقدام

یاسر درتاج، از فعالان فرهنگی و مدنی شهرستان دشتی، در گفت‌وگو با بامداد جنوب در خصوص عملکرد فرمانداری دشتی در حوزه طرح‌های عمرانی و زیرساخت‌های شهری و روستایی گفت: در حال حاضر چندین طرح مهم در سطح شهرستان در جریان است. مطابق دستورالعمل دولت مبنی بر اتمام طرح‌های نیمه‌تمام، تمرکز ویژه‌ای بر طرح‌هایی با پیشرفت فیزیکی بالا صورت گرفته است؛ به‌ویژه در حوزه راه‌ها. مسیرهایی مانند راه ناصری شنبه، خورموج لاور، پل شیخیان کاکی، جاده گزدراز و سایر محورهای اصلی شهرستان از جمله این طرح‌ها هستند. علاوه بر این، هم‌زمان ساخت یا تکمیل حدود هفت واحد آموزشی در شهرستان در دستور کار است که جزو برنامه‌های اصلی دولت محسوب می‌شود. همچنین چند بوستان شهری که عمدتاً در ورودی شهرها قرار دارند، در حال ساخت است و می‌تواند در آینده نقش قابل‌توجهی در توسعه گردشگری داشته باشد.در حوزه روستایی هم طرح‌های مهمی از جمله مزارع خورشیدی، بوستان‌های روستایی و طرح‌های گردشگری در حال اجراست. اگر همه این طرح‌ها به سرانجام برسد، شهرستان دشتی از شرایط عمرانی و توسعه‌ای به‌مراتب بهتری برخوردار خواهد شد.

موفقیت دشتی در ساخت نیروگاه‌های کوچک

وی در خصوص عملکرد فرمانداری در جذب سرمایه‌گذاری و بودجه‌های عمرانی، گفت: به لحاظ جذب سرمایه‌گذاری، دشتی از شهرستان‌هایی بوده که بیشترین جذب سرمایه گذاری در حوزه نیروگاه‌های کوچک و بزرگ مقیاس شهری را داشته است و طبق شنیده‌ها به طور مثال در جذب سرمایه‌گذاری برای نیروگاه‌ها حدود ۱۵ همت (۱۵ هزار میلیارد تومان) جذب سرمایه صورت گرفته است.

درتاج یادآور شد: در جذب سرمایه و اعتبارات بخش خصوصی و خیرین هم برای نمونه در ساخت مدارس همزمان ۵ مدرسه با ظرفیت همکاری بخش خصوصی و خیرین فقط در هفته دولت سال جاری آغاز شده است که اقدام بی‌سابقه‌ای است.

این فعال مدنی درباره فعالیت‌های صورت گرفته در زمینه اشتغال جوانان، گفت: در این زمینه می‌توانم به الزام فرماندار دشتی به شرکت‌های مستقر شهرستان برای استفاده از ظرفیت جوانان و افراد جویای کار در این صنایع اشاره کنم. تأکید بر اعلام نیازهای شغلی این شرکت‌ها و صنایع نظیر منطقه گازی خارتنگ و نیزکارخانه فروسیلیس برای آموزش‌های لازم در مراکز فنی و حرفه‌ای از این جمله اقدامات است. در زمینه اعتبارات اشتغال هم قرار شد تسهیلات اشتغال‌زایی به فارغ التحصیلان پرداخت شود.

درتاج در پاسخ به میزان ارتباط فرمانداری با فعالان اجتماعی، شوراها و نهادهای مدنی گفت: در شهرستان دشتی به‌صورت مستمر نشست‌هایی با اقشار مختلف مردمی و گروه‌های فکری و سیاسی برگزار می‌شود مانند برنامه سه‌شنبه‌های ملاقات عمومی و همچنین سه‌شنبه‌های تسهیل‌گری نیز برای بررسی مسائل واحدهای تولیدی و رفع موانع آنان به‌طور منظم برگزار می‌شود.

تغییر روند نزولی تخصیص بودجه دشتی

حمید زارعی، یکی دیگر از فعالان فرهنگی و مدنی شهرستان دشتی، در گفت‌وگو با بامداد جنوب در این باره گفت: با وجود تلاش‌هایی که برای دریافت اطلاعات دقیق‌تر از فرمانداری انجام دادم، پاسخی رسمی در اختیارم قرار نگرفت؛ اما بر اساس داده‌ها و اطلاعات موجود می‌توان گفت یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای دوره فعلی، تغییر روند نزولی تخصیص بودجه شهرستان در دولت‌های گذشته است. طبق آمار موجود، شهرستان دشتی در سال جاری توانسته رتبه سوم استان بوشهر را در جذب بودجه‌های استانی کسب کند؛ در حالی که در دوره قبل، این رتبه با افت قابل توجهی مواجه شده بود.

وی با بیان اینکه افزایش سطح اعتبارات، تأثیر قابل مشاهده‌ای بر وضعیت طرح‌های عمرانی و زیرساختی شهرستان داشته است، افزود: بسیاری از طرح‌هایی که در سال‌های گذشته به دلیل کمبود منابع مالی متوقف یا غیرفعال مانده بودند، اکنون مجدد فعال شده‌اند و روند اجرا در آنها سرعت گرفته است. این تحول به‌ویژه در بهبود وضعیت فیزیکی شهرها و روستاهای شهرستان مشهود است و نشان می‌دهد که تأمین به‌موقع منابع مالی، نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشبرد توسعه محلی داشته است.

فرمانداری در جذب سرمایه‌گذاری‌ ضعیف است

زارعی در ادامه در خصوص عملکرد فرمانداری دشتی در جذب سرمایه‌گذاری‌ها گفت: عملکرد فرماندار در این خصوص بسیار ضعیف ارزیابی می‌شود و همچنان یکی از نقاط ضعف ساختاری مدیریتی شهرستان است. چراکه تمرکز سرمایه‌گذاری‌ها عمدتاً محدود به بخش‌هایی مانند سنگ‌شکنی‌ها و صنایع وابسته به منابع معدنی است که خود چالش‌های زیست‌محیطی ایجاد کرده‌اند.

وی افزود: صنایع بزرگ و استراتژیک با ظرفیت ایجاد تحول اقتصادی و اشتغال، مانند پارس شمالی و طرح‌های حوزه نفت و گاز، همچنان در مراحل اولیه یا متوقف مانده‌اند و هنوز به فاز اجرا نرسیده‌اند تا بتوانند مشکلات اقتصادی و اشتغال منطقه را حل کنند. این امر نشان‌دهنده ناکامی در دیپلماسی اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری‌های بزرگ صنعتی و انرژی‌بر است.

زارعی در خصوص اقداماتی که در زمینه فرصت‌های شغلی و اشتغال جوانان صورت گرفته‌ نیز گفت: شهرستان دشتی از منظر فرصت‌های شغلی در وضعیتی بحرانی قرار دارد. با وجود استقرار صنایع بزرگ همچون کارخانه‌های سیمان، آهک و سنگ‌شکن‌ها، این واحدها نتوانسته‌اند نقش مؤثری در ایجاد اشتغال پایدار برای جوانان ایفا کنند؛ بلکه در مواردی خود به منبع آلودگی هوا، خاک و تخریب محیط زیست بدل شده‌اند.

صنایع پارس جنوبی جوانان دشتی را غیربومی می‌دانند

از چالش‌های اساسی‌تر، محرومیت نیروهای بومی دشتی از اشتغال در صنایع نفت و گاز جنوبی استان بوشهر است. این صنایع، شهرستان دشتی را «منطقه غیر‌بومی» تلقی کرده‌اند و عملاً فرصت‌های استخدامی را از نیروهای محلی سلب کرده‌اند. بر اساس بررسی‌های میدانی و به گزارش یکی از مدیران، در یکی از مجتمع‌های پتروشیمی استان از مجموع حدود ۶ هزار و ۵۰۰ نفر نیروی انسانی، بیش از ۴ هزار و ۵۰۰ غیر‌بومی هستند؛ آماری که ضعف جدی در مطالبه‌گری مسئولان شهرستان و استان برای احقاق سهم اشتغال بومی‌ها را آشکار می‌کند.

در مجموع فرمانداری دشتی تاکنون فاقد برنامه جامع یا نقشه راه مشخص برای ارتقای سطح اشتغال و توانمندسازی جوانان و فارغ‌التحصیلان است. اقدامات موجود بیشتر پراکنده، مقطعی و فاقد اثرگذاری بلندمدت بوده‌اند. فقدان هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی، نبود برنامه آموزشی مؤثر برای ارتقای مهارت و بی‌توجهی به ظرفیت‌های بومی از عوامل تداوم این وضعیت محسوب می‌شود.

تعامل با فعالان اجتماعی کاهش یافته است

زارعی در خصوص تعامل فرمانداری با فعالان اجتماعی، شوراها و نهادهای مدنی، گفت: در ماه‌های اخیر، تعامل فرمانداری دشتی با فعالان اجتماعی، شوراهای شهر و نهادهای مدنی به‌صورت محسوسی کاهش یافته است. انتظاری عمومی وجود داشت که فرماندار با برگزاری نشست‌های مشورتی منظم و عمومی، زمینه مشارکت فعال مردم و نخبگان را در تصمیم‌گیری‌ها فراهم آورد؛ اما این سیاست در عمل محقق نشده است. فعالان اجتماعی به‌ویژه حامیان آقای پزشکیان که در دوره انتخابات ریاست جمهوری نقش مؤثری داشتند از عملکرد فرماندار ابراز ناامیدی و نارضایتی کرده‌اند. از سوی دیگر فاصله گرفتن فرماندار از بدنه اجتماعی و نداشتن ارتباط مؤثر با گروه‌های مردمی، موجب افزایش دلسردی و انفعال در میان نیروهای سیاسی و اجتماعی شده است. در مقابل کاستی‌ها در دیگر حوزه‌ها، عملکرد فرماندار کنونی در عرصه فرهنگ و هنر، قابل تحسین است.

این فعال مدنی در خصوص شفافیت و پاسخگویی فرماندار دشتی گفت: عملکرد فرمانداری دشتی قابل دفاع نیست. طی ماه‌های گذشته، اختلاف نظر میان فرماندار و برخی مسئولان ستاد شهرستان درباره انتصاب یا تغییر مدیران محلی، سبب تضعیف فضای همکاری و گفت‌وگو شده است. با وجود پیشنهادهای مکرر برای برگزاری جلسات مشترک و تبادل نظر میان گروه‌های منتقد و موافق، فرماندار از این رویکرد گفت‌وگومحور پرهیز کرده است. این شیوه بسته مدیریتی، نه‌تنها موجب کاهش اعتبار فرماندار در میان فعالین سیاسی و اجتماعی شهرستان شده، بلکه کارآمدی مجموعه فرمانداری را نیز زیر سؤال برده است.

زارعی در خصوص مقایسه عملکرد دوره فعلی با دوره‌های پیشین، با بیان اینکه برای قضاوت نهایی درباره عملکرد فرماندار فعلی هنوز زمان کافی سپری نشده است، گفت: شاخص‌های موجود نشان می‌دهد که شهرستان دشتی در حال تجربه یکی از ضعیف‌ترین دوره‌های مدیریتی خود است. در دوره‌های پیشین، با وجود ضعف‌های مدیریتی، ترکیب معاونان، بخشداران و رؤسای ادارات دارای وزن علمی و تجربی قابل قبول‌تر بود اما در دوره فعلی، ضعف فرماندار در مدیریت کلان، همراه با کم‌تجربگی و فقدان نگاه توسعه‌محور در میان مدیران میانی، موجب سقوط سطح تصمیم‌سازی‌ها به سطحی کوتاه‌مدت و غیرکارشناسی شده است.