پایان فروش خوراکی‌های مشکوک کنار مدارس

بامداد جنوب: تغذیه مناسب یکی از بنیادی‌ترین ارکان رشد جسمی و ذهنی دانش‌آموزان است. کودک و نوجوانی که هر روز با انرژی کافی، تغذیه متعادل و دسترسی به مواد سالم‌تر وارد کلاس درس شود، تمرکز بهتر، بازده آموزشی بالاتر و روحیه پایدارتر دارد. در مقابل، خوراکی‌های پرچرب، شور یا شیرینِ صنعتی، اغلب تأثیرات پنهان اما عمیقی بر یادگیری و رفتار دارند که از چشم خانواده و مدرسه دور می‌ماند.

در سال‌های اخیر، کارشناسان سلامت نسبت به افزایش تنوع و جذابیت خوراکی‌های بی‌کیفیت در اطراف مدارس هشدار داده‌اند. بسته‌بندی‌های رنگارنگ، طعم‌های اعتیادآور و تبلیغات فضای مجازی، دانش‌آموز را به مصرف اقلام کم‌ارزش و پرخطر سوق می‌دهد. وقتی این روند تکرار شود، تغذیه سالم به‌تدریج جای خود را به عادت خریدهای سریع و بی‌فکر می‌دهد؛ عادتی که بعدها اصلاح آن بسیار دشوار است.

در استان بوشهر، متولیان بهداشت و صمت مدتی است نسبت به گسترش این پدیده واکنش نشان داده‌اند. بررسی‌های اولیه از اطراف برخی مدارس نشان می‌داد که دکه‌های فاقد مجوز، تنقلات ناشناخته‌ای به فروش می‌رسانند که منبع تولید و ترکیبات آن برای نهادهای ناظر روشن نیست. گسترش این خوراکی‌ها، زنگ خطر تازه‌ای برای سلامت عمومی و به‌ویژه گروه سنی دانش‌آموز به صدا درآورد.

در همین ارتباط، محمدحسن اسماعیل‌پور، معاون نظارت و بازرسی اداره کل صمت بوشهر تأکید کرده بود که طرح «نظارت بر کالای سلامت‌محور» با همکاری دانشگاه علوم پزشکی، اماکن نیروی انتظامی و تعزیرات اجرایی شده است.

به گفته وی بازرسان در قالب گشت‌های مشترک در سطح واحدهای صنفی حضور دارند تا عرضه هرگونه خوراکی ناسالم یا دارای منشأ مشکوک را متوقف کنند.

اسماعیل‌پور از کشف و جمع‌آوری نوع خاصی آب‌نبات دودزا خبر داد که به‌صورت گسترده میان دانش‌آموزان پخش شده بود. این نوع خوراکی پس از مصرف، با تولید بخار سفید و غلیظ، جذابیت کاذبی ایجاد می‌کند؛ اما از دید نهادهای تخصصی، قرار گرفتن در معرض ترکیبات آن می‌تواند پیامدهای جسمی و روانی نامطلوبی به همراه داشته باشد.

او تأکید کرد که فروشندگان اخطار کتبی گرفته‌اند و در موارد تخلف، پرونده قضایی به سرعت به تعزیرات ارجاع شده است.

به گفته‌ معاون صمت، خانواده‌ها نیز وظیفه دارند بر خریدهای فرزندان خود نظارت مؤثرتری داشته باشند؛ چرا که بسیاری از آسیب‌ها نه از مواد به‌طور مستقیم، بلکه از تکرار الگوهای غلط در مصرف ناشی می‌شود. او سلامت دانش‌آموزان را «خط قرمز» مجموعه دانست و گفت که این طرح تا ریشه‌کنی کامل اقلام خطرناک در محدوده مدارس ادامه دارد.

آنچه در ظاهر، مسئله‌ای کوچک در اطراف مدارس دیده می‌شود، در واقع نشانه‌ی اختلالی عمیق‌تر است: فاصله بین نظام تبلیغات خوراکی و نیاز واقعی سلامت دانش‌آموز. جامعه امروز با شبکه‌های اجتماعی و بازار پرشتاب مواجه است؛ بازاری که مرز اخلاق و سود در آن گاه کم‌رنگ می‌شود. در چنین شرایطی اگر نظارت پیوسته نباشد، دانش‌آموز ناخواسته تبدیل به مصرف‌کننده‌ی آزمایشی محصولاتی می‌شود که برای او طراحی نشده‌اند.

آموزش و آگاهی‌بخشی، مکمل ضروری این نوع طرح‌های نظارتی است. نمی‌توان فقط با جمع‌آوری و برخورد قانونی، چرخه عرضه خوراکی ناسالم را متوقف کرد. باید در سطح مدرسه، خانواده و رسانه، مفهوم «انتخاب آگاهانه» را تقویت کرد. معلمان می‌توانند در زنگ تغذیه یا در فعالیت‌های فوق‌برنامه، درباره ترکیب قند، چربی و افزودنی‌ها صحبت کنند. خانواده‌ها نیز با الگوی غذایی خود، مهم‌ترین عامل تربیتی در کنترل مصرف‌های غیرضروری هستند.

در کنار خانواده و آموزش، نقش اصناف نیز تعیین‌کننده است. فروشنده‌ای که در نزدیکی مدرسه کار می‌کند، برخلاف تصور رایج، تنها مسئول کسب‌و‌کار خود نیست؛ بلکه در سطری از یادداشت سلامت اجتماعی کودکان محله نقش دارد. هر بسته خوراکی سالم یا ناسالمی که در دست دانش‌آموز قرار می‌گیرد، نشانه‌ای است از مسئولیت‌پذیری یا سهل‌انگاری در همان سطح محلی. برخورد قاطع دستگاه‌های نظارتی در استان بوشهر نشان می‌دهد که این منطق سلامت اجتماعی در حال جدی‌تر شدن است.

استان بوشهر با توجه به شرایط آب‌و‌هوایی و مصرف بالای نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های سرد، ظرفیت آن را دارد که به الگوی نظارت تغذیه‌ای مدارس در جنوب کشور تبدیل شود. تقویت فروشگاه‌های مطمئن، جایگزینی میان‌وعده‌های بومی و سالم مانند خرما، شیره و مغزها، و آموزش شیوه نگهداری مواد غذایی در اقلیم گرم، از توصیه‌های کارشناسان است که می‌تواند هم ذائقه را اصلاح کند و هم سلامت را در سطح پایدار نگه دارد.

در نهایت، ماجرا تنها درباره چند نوع آبنبات یا تنقلات نیست؛ بلکه درباره فرهنگی است که با بی‌توجهی، آینده‌ سلامت نسل جوان را تهدید می‌کند. اگر تغذیه دانش‌آموزان اولویت واقعی سیاست‌های شهری و آموزشی قرار گیرد، بسیاری از هزینه‌های درمانی آینده کاهش خواهد یافت.

همان‌طور که معاون صمت بوشهر گفته:«سلامت دانش‌آموزان خط قرمز ماست» و این جمله باید نه فقط شعار، بلکه دستورعمل مشترک همه نهادهای اجرایی، آموزشی و رسانه‌ای باشد.