هیچ قدرتی نمی‌تواند اراده خود را به ایران تحمیل کند

بامداد جنوب – مریم خوئینی

سخنرانی اخیر رئیس‌ جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل، فراتر از یک پیام دیپلماتیک بود. زیرا این سخنرانی در شرایطی ایراد شد که تنش‌های منطقه‌ای رو به افزایش است. مسعود پزشکیان سخنرانی‌اش را با ارجاع به ادیان ابراهیمی آغاز و بر «صلح و دوستی» تاکید کرد و از سوی دیگر، با انتقاد جدی از آمریکا، اسرائیل و سه کشور اروپایی، رویکرد مقاومت را نیز برجسته ساخت. ترکیبی دوگانه که می‌توانست حاوی پیام‌هایی در عرصه دیپلماسی جهانی و سیاست داخلی ایران باشد.

رئیس جمهور ایران در این سخنرانی به کشورهای همسایه  نیز پرداخت و اعلام کرد «ایران آماده است با همسایگان خود برای ثبات منطقه همکاری کند»؛ پیامی که نشان می‌دهد ایران به دنبال کاهش فشارهای بین‌المللی از طریق تقویت روابط منطقه‌ای است، به ویژه در بحبوحه اختلافاتی که با قدرت‌های غربی دارد. سخنرانی رئیس جمهور هم در حوزه داخلی و خارجی و هم در میان مردم و کارشناسان بازتاب داشت.

اهالی سیاست در کشور سخنان رئیس جمهور را تاثیرگذار عنوان کردند و آن را نشانه عزت و اقتدار ملت ایران خواندند. آنان ارائه تصاویر شهدای بی‌گناه ایرانی از سوی رئیس جمهور را نمایش سند جنایت رژیم صهیونیستی علیه مردم ایران برشمردند.

برخی کارشناسان معتقدند پزشکیان در سخنان خود تلاش کرد تصویری از ایران ارائه دهد که در حوزه بین‌المللی، حامی چندجانبه‌گرایی، نهادهای بین‌المللی و حقوق بین‌الملل است ودر حوزه منطقه‌ای، بر همکاری و صلح‌جویی تاکید دارد.

انعکاس سخنرانی رئیس جمهور در رسانه‌های خارجی

شبکه خبری الجزیره انگلیسی در گزارشی درباره سخنرانی رئیس جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، نوشت: مسعود پزشکیان سخنان خود را با تاکید بر اینکه ایران آماده همکاری با شرکای بین‌المللی است، به پایان رساند.

این رسانه قطری، بخش مربوط به مذاکرات هسته‌ای در سخنان رئیس جمهوری را نیز برجسته کرد و به نقل از وی نوشت: ایران هرگز به دنبال ساخت بمب هسته‌ای نبوده و نخواهد بود.

شبکه خبری «تی‌آرتی» ترکیه نیز به همین بخش از سخنان پزشکیان در مجمع عمومی توجه کرد و نوشت؛ رئیس‌جمهور ایران در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت: اینجانب بار دیگر در این مجمع اعلام می‌کنم که ایران هرگز به دنبال ساخت بمب هسته‌ای نبوده و نخواهد بود. ما به دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم.

خبرگزاری رویترز هم با بازتاب سخنان رئیس جمهور ایران در مجمع عمومی گزارش داد: مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، تنها چند روز پیش از اعمال مجدد تحریم‌های بین‌المللی علیه کشورش، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت که ایران هیچ قصدی برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد.

خبرگزاری اسپوتنیک روسیه این بخش از سخنان پزشکیان را برجسته ساخت که «تلاش اتحادیه اروپا، تحت فشار آمریکا، برای بازگرداندن تحریم‌های ضدایرانی که در چارچوب توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ لغو شده بودند، غیرقانونی است.»

شبکه خبری فرانس ۲۴ هم در گزارش خود از سخنرانی رئیس جمهور ایران در مجمع عمومی به نقل از پزشکیان نوشت: کسی که صلح و ثبات منطقه را بر هم می‌زند اسرائیل است، اما این ایران است که مجازات می‌شود.

روزنامه «واشینگتن تایمز» آمریکا نیز نوشت: رئیس‌جمهور ایران در سخنرانی در سازمان ملل، اسرائیل، آمریکا و سه کشور اروپایی را مورد انتقاد قرار داد.

 خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس نیز با انعکاس سخنرانی مسعود پزشکیان در مجمع عمومی گزارش داد: رئیس جمهور ایران خطاب به رهبران جهان، حملات آمریکا و اسرائیل را به دلیل «وارد کردن ضربه‌ای سهمگین» به مذاکرات صلح، سرزنش کرد.

برای واکاوی بیشتر آنچه که در نیویورک رخ داد با یکی از کارشناسان روابط بین الملل هم استانی به گفت‌وگو پرداختیم.

پیام اصلی سخنرانی رئیس جمهور چه بود؟

الله کرم مشتاقی کارشناس روابط امور بین الملل در گفت‌وگو با بامداد جنوب گفت: سخنرانی روسای جمهور ما در دو دهه اخیر در مجمع عمومی سازمان ملل چهار پایه دارد: ۱. تاکید به معنویت و صلح جهانی. در این زمینه همواره سخنان خود را به کلام پیامبران الهی مستند می‌کنند. ۲. تبیین مهم‌ترین تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای که ایران نیز بخشی از آن تحول است. بدیهی است که جنگ طوفان الاقصی، شرارت های آمریکا، جنایات روزانه رژیم صهیونیستی در غزه و تعدی ۱۲ روزه این رژیم علیه کشورمان نیز در این بخش گنجانده شود. علاوه بر این مذاکرات و تحولات هسته‌ای نیز به عنوان یک موضوع روز از سوی رئیس جمهور توضیح داده شد. ۳. ایده‌های ایران در مواجهه با تحولات. ۴. نگاه آرمانی و چشم‌انداز ایران که می‌توان گفت کنش آرمانی انسان ایرانی و اسلامی است. در این باره معمولا اشعاری آرمانی و جهان‌وطنانه از شعرای بزرگ ایرانی قرائت می شود.

مشتاقی در پاسخ به این سوال که به نظر شما پیام اصلی سخنرانی رئیس جمهور چه بود؟ بیان کرد: پیام اصلی این بود که ملت ایران، دولت و انقلاب اسلامی ایران یک‌صدا، یک‌گام و متحد هستند و هیچ قدرت و نیرویی با هر نوع فشاری حتی با جنگ نمی‌تواند اراده خود را به «ایران» تحمیل کند. از سوی دیگر ایران جز اعتلا، پیشرفت، صلح، رفاه و امنیت، چیز دیگری نمی‌خواهد.

۵ گروه مخاطب غیر مستقیم سخنان رئیس جمهور

این کارشناس روابط بین الملل در پاسخ به این سوال که مخاطب واقعی سخنرانی چه کسانی هستند (جامعه بین‌المللی، کشورهای خاص، یا افکار عمومی داخلی)؟نیز گفت: سخنان رئیس جمهور در سازمان ملل مخاطب جهانی دارد. اما در این سخنرانی ۵ طرف مورد خطاب غیر مستقیم قرار گرفتند؛ طرف اول رژیم صهیونیستی و آمریکا که در یک ردیف قرار گرفتند و با زبان حماسی، تهاجمی و سرزنش مورد خطاب قرار گرفتند. دوم کشورهای اروپایی که با زبان نصیحت‌گرانه اما تلخ، انتقادی و گلایه آمیز خطاب قرار گرفتند. سوم کشورهای همسایه که با نگاه حمایتگرانه، امیدبخش، اطمینان‌بخش و برادرانه مورد خطاب قرار گرفتند. چهارم کشورهای جهان به عنوان شاهد و داور بی‌طرف. در نهایت طرف پنجم سازمان‌های بین المللی که به طور غیر مستقیم با ادبیات انتقادی مورد خطاب قرار گرفتند؛ سازمان‌هایی که به وظایف حرفه‌ای و اخلاقی و انسانی خود در تحولات بین المللی عمل نکرده‌اند.

مشتاقی در ادامه با بیان اینکه این سخنرانی چه تاثیری بر سیاست خارجی و داخلی خواهد گذاشت، تاکید کرد: در داخل اتحاد، همدلی و همگرایی بیشتر و متعاقب آن تلاش برای اصلاح برخی رویه های ناکارآمد در بروکراسی‌ها و قانونگذاری‌ها را به دنبال دارد که ان‌شاءالله منجر به بهبود وضعیت معیشتی اقشار محروم جامعه خواهد شد و مانع از طراحی‌های دشمن برای به هم ریختگی و به آشوب کشیده شدن کشور می‌شود. در بعد منطقه ای نیز، هم‌افزایی با کشورهای منطقه و تقویت نگاه به شرق و ارتقا سیاست همسایگی را به دنبال دارد.

انتقاد صریح از حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران

در این میان یکی از بخش‌های پررنگ سخنرانی، انتقاد صریح از حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران هنگام وجود فرایندهای مذاکره‌ای بود؛ پزشکیان آن را «خیانت بزرگ به دیپلماسی» خواند.

می‌توان گفت مطرح کردن این موضوع در صحن سازمان ملل، حامل پیام سیاسی آشکاری بود زیرا ایران می‌خواست تاکید کند که اگر مذاکرات به بن‌بست برسد، مسئولیت آن را نمی‌پذیرد.

مشتاقی کارشناس امور بین‌الملل نیز در این گفت‌وگو تاکید کرد: در مذاکرات هسته‌ای ایران همچنان تصمیم دارد سیاست «مذاکره و مقاومت و پیشرفت» را در پیش بگیرد.

ایران برای هر سناریویی آماده است

وی در ادامه در پاسخ به این سوال که چه سناریوهایی در آینده محتمل است رخ دهد؟ گفت: به گمان من ایران از گردنه هایی بسیار خطرناک‌تر از آنچه امروز با آن مواجه هستیم، عبور کرده است. در حالی که در آن دوران که دوران استقرار و ثبات ایران بود، قدرت ما تا این میزان نبود، الان ما از مرحله تاسیس و استقرار و تثبیت عبور کرده ایم و در مرحله توسعه قرار داریم. کشورهای کمی به این مرحله رسیده‌اند، کشور ما از جمله آنهاست. کشورها اگر به این مرحله برسند به موقعیتی می‌رسند که می‌توانند ادعای الهام بخشی و تمدن‌سازی کنند.

این کارشناس حوزه بین‌الملل تاکید کرد: واقعیت این است که هر سناریویی قابل تصور است و طیف متنوعی از پایان تنش‌ها و آغاز صلح فراگیر تا نبردی تمام عیار و سنگین را شامل می‌شود. آنچه عیان است اینکه ایران برای هر سناریویی آماده است و طراحی های لازم را انجام داده است.

رئیس جمهوری اسلامی ایران در سفر به نیویورک، با آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد در محل این نهاد بین المللی دیدار و دفتر یادبود سازمان ملل را امضا کرد. پزشکیان پیش از این دیدار و پس از سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، بلافاصله با امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه در محل سازمان ملل دیدار و گفت وگو کرد.

او همچنین با روسای جمهوری سوئیس و فنلاند، رئیس شورای اروپا، نخست وزیر نروژ، رئیس جمهوری بولیوی و نیز برخی از فعالان ضد جنگ در محل اقامت خود دیدار و گفت وگو کرد.