حلقه گمشده مدیریت بهینه منابع درمانی

بامداد جنوب- داود علیزاده

در سال‌های اخیر طرح «نظام ارجاع خانواده» به‌عنوان نخستین گام از چهار هدف اصلی معاونت بهداشت وزارت بهداشت در راستای ساماندهی خدمات درمانی کشور آغاز شده است؛ طرحی که با تکیه‌بر پایگاه‌های سلامت، خود مراقبتی و مدیریت عوامل اجتماعی و اقتصادی تهدیدکننده سلامت، می‌کوشد فشار بر درمانگاه‌ها و هزینه‌های سنگین نظام درمانی را کاهش دهد. بااین‌حال این طرح ظرایف و ریزه‌کاری‌هایی دارد که می‌بایست مورد توجه مجریان باشد. در همین زمینه دکتر عیسی صفوی، متخصص سلامت اجتماعی در یادداشتی اختصاصی برای بامداد جنوب به جوانب این طرح پرداخته است.

معاونت بهداشت وزارت بهداشت و درمان چهار هدف‌گذاری مشخص را اعلام کرده است. این چهار هدف شامل: درمان از راه دور؛ تهدیدکننده‌های اجتماعی و اقتصادی سلامت؛ نظام ارجاع و سواد سلامت است. اولین اقدام انجام‌شده در این زمینه که در حال اجرا و شروع‌شده است؛ نظام ارجاع خانواده است. بر اساس این طرح قرار است شهروندان بعد از مراجعه به مراکز جامعه سلامت و تعیین وضعیت اولیه وضعیت سلامت آن‌ها؛ به مرحله دوم یعنی درمانگاه تخصصی معرفی شوند. بر اساس این الگو معاونت درمان دانشگاه باید نقش کلیدی را بر عهده بگیرد؛ یعنی باید درمانگاه‌های مجهز به لااقل چهار متخصص داشته باشد. در این راستا دانشگاه علوم پزشکی بوشهر موفق شده است؛ درمانگاه دانشگاه را راه‌اندازی نموده و آماده خدمت کند. راه‌اندازی درمانگاه‌های تخصصی؛ اقدامی اساسی و کلیدی در این راستا است. چون اگر چنین درمانگاهی وجود نداشته باشد معرفی بیماران معنا نخواهد داشت.

به‌واقع باید گفت بنیان نظام ارجاع کاهش فشار به حوزه درمان است. بانیان نظام ارجاع این هدف را داشته‌اند که با دو هدف دیگر یعنی خود مراقبتی و بهبود تهدیدکننده‌های اجتماعی و اقتصادی سلامت؛ میزان ارجاع به سطح دوم را کم کنند. اگر موفق به چنین کاری نشویم در دراز مدت درمانگاه‌های تخصصی هم پاسخگوی نیاز مراجعه‌کنندگان نخواهند بود. به‌واقع برای سوگیری از چنین وضعیتی باید نظام خود مراقبتی و تهدیدکننده‌های اجتماعی و اقتصادی سلامت را در جامعه در بهترین شکل مدیریت کرد. ساختار نظام درمانی پرهزینه است. این‌یک تجربه جهانی است و ممکن نیست هزینه درمان را آن‌قدر پایین آورد که بهینه و مفید باشد زیرا تجهیزات حوزه درمان هزینه برو از طرفی دارای عمر کوتاه است. همان‌طور که تجربه جهانی نشان داده است باید تمام تلاش و همت بر آن باشد که نظام خود مراقبتی و تهدیدکننده‌های اجتماعی اقتصادی سلامت را به‌گونه‌ای در جامعه نهادینه کرد که باعث کاهش کمترین میزان ارجاع به مراکز جامع سلامت شوند.

به تعبیری هر جا میزان ارجاع به پزشک متخصص و درمانگاه و فوق تخصص زیاد باشد نشان‌دهنده آن است که نظام خود مراقبتی و تهدیدکننده‌های اجتماعی و اقتصادی سلامت خوب عمل‌نکرده است. بر اساس تجربه جهانی هر کشوری که در حوزه خود مراقبتی و تهدیدکننده‌های اجتماعی و اقتصادی خوب عمل کرده است منابع حوزه سلامت را به بهترین شکل مدیریت کرده است

یعنی تجربه جانی به‌گونه‌ای است که اگر سطح اول ارجاع فراوانی داشته باشد این باعث شده است که ارجاع به سطح دوم یعنی درمانگاه هم زیاد شود و این باعث شده که درصدی از منابع حوزه سلامت اتلاف شود.

برای نهادینه کردن نظام خود مراقبتی و بهینه کردن تهدیدکننده‌های اجتماعی و اقتصادی سلامت فعالیت و تلاش بین سازمانی نیاز است. در این راستا فرهنگ‌سازی؛ اطلاع‌رسانی و مشارکت اجتماعی مردم نقش کلیدی دارد. برای ایجاد این سه ضلع فرهنگ‌سازی؛ اطلاع‌رسانی و مشارکت مردمی نقش صداوسیما کلیدی است. ممکن نیست در کوتاه‌مدت چنین مثلثی را در حوزه سلامت و نظام خود مراقبتی نهادینه کرد. باید از امروز هم در نظام آموزشی و هم در ساختار تریبون‌های مهم و کلید استان گفتمان غالب شود. منابع ما محدود است و تجربه نشان داده است که این منابع محدود پاسخگوی نیازهای درمانی نیست. تجربه حوزه درمان نشان داده است که منابع را می‌بلعد و ممکن نیست که با تمرکز بر حوزه درمان یعنی راه‌اندازی درمانگاه و ارتقا تجهیزات پزشکی نیاز حوزه بهداشت و درمان را پاسخ داد.

تجربه گذشته حوزه درمان کشور نشان داده است (طرح تحول سلامت) که ارتقا تجهیزات پزشکی باعث کاهش میزان ارجاع به حوزه سلامت نشده است. عصاره بحث آن است که تمام سازمان‌های استان باید دست‌به‌دست هم داده تا دانشجوی علوم پزشکی بتواند به‌عنوان متولی سلامت این چهار هدف را محقق سازد. راه‌اندازی درمانگاه اولین گام در این راستا است که جز وظایف دانشگاه علوم پزشکی است اما سایر وظایف مربوط به سایر سازمان‌ها است.

……………………………………………………………………………

پرداخت ۵۸۲ میلیارد تومان تسهیلات به مددجویان بهزیستی بوشهر

بامداد جنوب: سرپرست بهزیستی استان بوشهر از پرداخت بیش از ۵۸۲ میلیارد تومان تسهیلات و کمک‌های بلاعوض در حوزه‌های مسکن، اشتغال و درمان به مددجویان تحت پوشش این نهاد حمایتی در طول سال گذشته خبر داد.

رضا محمودی، با تشریح خدمات‌رسانی گسترده این نهاد به مددجویان تحت پوشش در حوزه‌های مسکن، اشتغال و درمان در طول یک سال گذشته گفت: در بخش مسکن، طی سال گذشته تعداد ۱۸۵ نفر از مددجویان تحت پوشش از کمک‌هزینه ودیعه مسکن به مبلغ ۳۱ میلیارد تومان بهره‌مند شدند.

سرپرست بهزیستی استان بوشهر واگذاری ۲۸۲ واحد مسکن و معافیت‌های انشعابات به مددجویان این نهاد را مورداشاره قرارداد و افزود: در یک سال اخیر، ۲۸۲ واحد مسکن به مددجویان و معلولان بااعتباری معادل ۵۱ میلیارد تومان واگذارشده و ۸۷۰ نفر نیز از معافیت‌های هزینه انشعابات حامل‌های انرژی شامل آب، برق، گاز و پروانه ساختمانی به ارزش بیش از ۲ میلیارد و ۳۱۰ میلیون تومان استفاده کرده‌اند.

محمودی از آغاز عملیات اجرایی احداث و تکمیل ۳۲۰ واحد مسکن مددجویی در ۴ شهرستان جنوبی استان بوشهر با مشارکت شورای راهبردی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با اعتباری افزون بر ۱۲۸ میلیارد تومان به‌عنوان دیگر دستاورد مهم در حوزه مسکن بهزیستی استان بوشهر نام برد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به عملکرد حوزه اشتغال اشاره و اظهار کرد: در راستای توانمندسازی اقتصادی مددجویان، طی یک سال گذشته به یک‌هزار و ۵۰۰ نفر تسهیلات قرض‌الحسنه اشتغال به مبلغ ۲۴۰ میلیارد تومان پرداخت شده است.

محمودی خاطرنشان کرد: همچنین ۹۵۰ نفر از مشوق‌های بیمه‌ای به ارزش ۱۰ میلیارد تومان به صورت بلاعوض و ۷۸ نفر از زوج‌های جوان تحت پوشش بهزیستی استان بوشهر نیز از کمک‌هزینه جهیزیه معادل ۲ میلیارد و ۳۲۵ میلیون تومان بهره‌مند شده‌اند.

سرپرست بهزیستی استان بوشهر در بخش درمان نیز گفت: تعداد یک‌هزار و ۳۶۳ نفر از مددجویان تحت پوشش، کمک‌هزینه درمانی دریافت کرده‌اند که مجموع این کمک‌ها افزون بر شش میلیارد و ۳۴۰ میلیون تومان بوده است.

وی به برنامه‌های اداره کل بهزیستی استان بوشهر در هفته دولت امسال اشاره و تصریح کرد: در این هفته، ۱۵ سری کمک هزینه جهیزیه به هر سری مبلغ ۳۰ میلیون تومان برای هر نفر جمعاً ۴۵۰ میلیون تومان به زوج‌های تحت پوشش بهزیستی استان بوشهر تحویل شد.

وی از افتتاح و واگذاری ۱۸ واحد مسکن مددجویی بهزیستی در سطح استان به‌عنوان دیگر برنامه هفته دولت خبر داد و گفت: در مجموع بیش از ۵۸۲ میلیارد تومان تسهیلات و کمک‌های بلاعوض در حوزه‌های مسکن، اشتغال و درمان به مددجویان تحت پوشش این نهاد حمایتی در طول سال گذشته پرداخت شده است.

……………………………………………………………………………

۱۷ میلیون ایرانی زیر ۴۵ سال هرگز ازدواج نکرده‌اند!

بامداد جنوب: آمارها می‌گویند بیش از ۱۷ میلیون جوان ایرانی هرگز ازدواج نکرده‌اند؛ نشانه‌ای تکان‌دهنده از رشد «تجرد قطعی» که اگر مهار نشود، آینده جمعیت و بنیان خانواده در ایران را با بحرانی جدی روبه‌رو خواهد کرد.

طبق تازه‌ترین آمار ارائه‌شده از سوی معاونت امور جوانان وزارت ورزش و جوانان، نرخ ازدواج در کشور طی یک سال گذشته کاهش محسوسی داشته است. علیرضا رحیمی، معاون امور جوانان، در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد: نرخ ازدواج از ۴/۲۵ درصد در سال ۱۴۰۱ به ۳/۸۵ درصد در سال ۱۴۰۲ رسیده است.

این روند نزولی نشان می‌دهد که باوجود برنامه‌های حمایتی، هنوز موانع متعددی بر سر راه تشکیل خانواده وجود دارد؛ از جمله مشکلات اقتصادی، دشواری‌های اشتغال جوانان، هزینه‌های بالای مسکن و نیز تغییر نگرش‌های فرهنگی.

رحیمی با اشاره به آمارهای مربوط به تجرد قطعی تأکید کرد: ۱۴ درصد زنان و ۴ درصد مردان بالای ۴۵ سال هرگز ازدواج نکرده‌اند. به گفته وی در گروه سنی زیر ۴۵ سال نیز حدود ۹/۵ میلیون مرد و ۷/۵ میلیون زن هرگز ازدواج نکرده‌اند که این موضوع هشداری جدی برای آینده جمعیتی ایران به شمار می‌رود.

کارشناسان معتقدند اگر روند کنونی ادامه یابد، کشور در سال‌های آینده با کاهش نرخ باروری، پیری جمعیت، افزایش تنهایی و کاهش انسجام خانوادگی مواجه خواهد شد؛ روندی که می‌تواند حتی بر توسعه اقتصادی و سرمایه اجتماعی تأثیر منفی بگذارد.

در بخش دیگری از این گزارش، معاون وزیر به وضعیت وام ازدواج اشاره کرد و گفت: در سه ماهه نخست امسال، پرداخت وام ازدواج نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۲ درصد رشد داشته است؛ بااین‌حال، همچنان ۶۵۰ هزار نفر در صف دریافت وام قرار دارند.

وی یادآور شد که در سال گذشته تنها به ۵۷ درصد متقاضیان وام ازدواج پرداخت شد و افزود: برای حل این مشکل، ایجاد یک بانک مجازی جوانان در دستور کار قرار دارد تا خدمات مالی مرتبط با ازدواج و اشتغال به شکل متمرکز ارائه شود.