بوشهر؛ پایتخت فرهنگی فراموش‌شده خلیج‌فارس

بامداد جنوب -الهام بهروزی 

بوشهر از جمله شهرهایی است که به واسطه داشتن تاریخ و تمدنی دیرینه و مشاهیر و مفاخر ادبی از سیمای فرهنگی برجسته‌ای برخودار است. این بندر در طول تاریخ با کمترین امکانات اما همیشه دستاوردهای درخشانی در عرصه فرهنگ و هنر داشته و به عنوان یکی از دروازه‌های فرهنگی مهم ایران بازشناخته می‌شود.

فرهنگ شفاهی غنی در کنار موسیقی منحصربه‌فرد و آیین‌ها و رسوم بی‌بدیل و اصیل همه دست به دست هم داده‌اند تا این شهر مستعد تبدیل شدن به پایتخت فرهنگی خلیج‌‌فارس شود. عنوانی که متاسفانه کمتر مسئولی در سال‌های اخیر برای دستیابی به آن تلاش یا برنامه‌ریزی کرده است. این در حالی است که بوشهر در تکوین تمدن شمال خلیج فارس نقش کارامدی داشته و دارد. متاسفانه این بندر با همه نقشی که در طول تاریخ در اعتلای اقتصاد، فرهنگ و شهرنشینی جنوب کشور ایفا کرده، امروزه به شدت با کمبود زیرساخت‌های فرهنگی مواجه است. اغلب فعالان فرهنگی و هنرمندان این کهن‌بوم، از وضعیت زیرساخت‌های موجود ناراضی هستند؛ چون بیشتر مراکز فرهنگی و سالن‌های هنری فرسوده و نیازمند بازسازی و به‌روزرسانی و مجهز شدن به وسایل و فناوری‌های روز هستند.

این مایه درد است اشاره شود، این شهر که یکی از پیشتازان سینما در کشور بوده، امروز تنها یک سینما دارد و سینمای نوستالژیک شهر به‌دلیل بی‌توجهی‌ها پنج سال است که خاک می‌خورد و وعده‌های مسئولان برای راه‌اندازی پردیس سینمایی فقط یک شعار و وعده توخالی بوده و بس یا این شهر در سرانه فضای کتابخانه‌ای همچنان کمیتش لنگ می‌زند و توسعه این حوزه کند و قطره‌چکانی پیش می‌رود!

گواه این ادعا، زمان‌بر شدن مرمت و بازسازی کتابخانه مصلحیان است که قلب تپنده کتابخوانی در منطقه یک بوشهر است. این کتابخانه از دولت امید به دلیل موریانه‌زدگی و فرسودگی سالن مطالعه و بخش‌هایی از آن تعطیل شد ولی مرمت آن هر بار با بهانه‌‌ای و وعده‌ای به تعویق افتاد تا در دولت رئیسی با فشار رسانه‌ای و پای کار آمدن مسئولان امر، عملیات مرمت و بازسازی آن به همت تیم مرمت اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان بوشهر آغاز شد؛ اما به دلیل تامین اعتبار نشدن به‌موقع، مرمت این کتابخانه تاریخی زمان‌بر شد تا اینکه دولت پزشکیان روی کار آمد و با تغییر فرماندار بوشهر و قرار گرفتن محمد مظفری در مسند فرمانداری  این شهر، امیدها دوباره نقش بست برای تکمیل بازسازی این کتابخانه.

مظفری که خود از چهره‌های فرهنگی و پژوهشگران مستعد جنوبی است، در همان ماه ابتدایی قبول مسئولیتش در فرمانداری از این کتابخانه بازدید کرد و پایان بخشیدن مرمت این مرکز مهم فرهنگی را در اولویت قرار داد. او در این باره به خبرنگار بامداد جنوب گفت: خوشبختانه در حال حاضر با پیگیری‌های صورت‌گرفته عملیات بازسازی این کتابخانه ۹۰ درصد رشد فیزیکی داشته و در مراحل پایانی قرار دارد. الان مهم‌ترین دغدغه ما، بحث تجهیز این کتابخانه است که بتواند به نحو مطلوبی به ارائه خدمات کتابخانه‌ای ادامه بدهد. ان‌شاءالله درصدد هستیم که این کتابخانه تا پایان سال به بهره‌برداری برسد.

فرماندار بوشهر همچنین در بخشی دیگری از توضیحات خود، تاکید کرد: نگاه فرهنگی و اجتماعی گمشده مدیریت امروز ماست. از این‌رو تلاش کردم تا در ایده‌پردازی و دغدغه‌ها از فرهنگ بازنمانیم؛ یعنی همه مسائل و مشکلات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شهر را با اشراف و اتکا به فرهنگ مورد واکاوی قرار بدهیم. چون ما به معنای واقعی از نگاه فرهنگی دور شدیم و همین غفلت از مسائل فرهنگی و اجتماعی موجب شد که ما از مردم دور شویم.

وی با بیان اینکه فرهنگ و توسعه و تجهیز مراکز فرهنگی را در اولویت خود قرار دادیم، افزود: بوشهر فرهنگ غنی دارد که متاسفانه به‌دلیل عملکرد نه چندان رضایت‌بخش دستگاه‎‌های فرهنگی، این فرهنگ به نحو مطلوبی به نسل امروزی و جامعه بازنمایی نشده است. این شهر همچنان اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مستقل ندارد و همچنان امور فرهنگی و مطالبات هنری آن ذیل اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مدیریت می‌شود. ما بایستی تلاش کنیم تا این خلأها و کمبودها حل شوند.

مظفری، سینما را دیگر مطالبه جدی این شهر برشمرد و گفت: سینما بهمن یک مطالبه بحقی است که بجد پیگیر راه‌اندازی یا تصمیم‌گیری اثربخشی در مورد آن هستیم. به زودی تیم فنی استانداری قرار است سازه فعلی این سینما را که بعد از حادثه متروپل ناایمن شناخته و تعطیل شد، دوباره بررسی و در خصوص آن تصمیم‌گیری کند.

وی همچنین مجتمع فرهنگی هنری چندمنظوره شهرک نیایش را دیگر پروژه فرهنگی بر زمین‌مانده این شهر معرفی کرد و گفت: به تازگی آقای زندویان رایزنی‌ها خود را با مرکز برای ساخت این پروژه آغاز کرده است. البته هیچ بودجه‌ای هنوز برای این پروزه تعلق نگرفته و ما پیگیر هستیم که این مهم محقق شود.

بی‌شک شکل‌گیری عزمی جدی برای توسعه و برقراری عدالت فرهنگی در استان نشان از روزهای روشنی برای فرهنگ و هنر استان خواهد داشت اما زمانی این روزهای روشن می‌رسند که فرهنگ در بودجه ملی و استان و مسئولیت‌های اجتماعی نفت سهم قابل توجهی داشته باشد وگرنه با این بودجه‌های اندک نمی‌توان هیچ کاری را از پیش برد.

بدیهی است استان بوشهر با جای دادن منطقه پارس جنوبی در جنوب استان و بهرگان در شمال استان سهم بسزایی در درآمدزایی و پویایی اقتصاد کشور ایفا می‌کند اما متاسفانه سهم این استان از این همه دارایی و نقش‌آفرینی بیشتر آلودگی و استشمام گازهای سمی ناشی از فعل و انفعالات صنایع پتروشیمی و گازی مستقر در استان بوده تا آبادانی و حمایت به‌موقع و آینده‌نگرانه! باید اشاره کرد که سهم قابل‌توجهی از بودجه مسئولیت‌های اجتماعی نفت به نقاط دیگری غیر از این استان تعلق می‌گیرد. نظیر مصوبه اخیر این وزارتخانه برای تکمیل شش موزه نیمه‌کاره در شهرهای فارس و بازسازی مجموعه زندیه شیراز که از محل مسئولیت‌های اجتماعی وزارت نفت ۱۱۰ میلیارد تومان برای این مهم اختصاص یافته است.

این در حالی است که در جوار شیراز، بوشهر قرار گرفته با کمبودهای بسیار در زیرساخت‌های گردشگری، فرهنگی و ورزشی! اینکه چگونه مدیران نفتی این کمبودها و نقصان‌ها را نمی‌بینند، جای سوال بسیار دارد، اینکه عوارض آلایندگی بوشهر چگونه هر بار با استان‌های هم‌جوار تقسیم می‌شود یا شهرداری‌های این بودجه را کجا هزینه می‌کنند، نشان از سهل‌انگاری نمایندگان مجلس و مدیران استان و سهل‌انگاری رسانه‌های بومی در کنشگری به‌موقع و سازنده دارد؛ چراکه با کمک این بودجه‌ که رقم قابل‌توجهی است می‌توان برای توسعه زیرساخت‌های بنیادی شهرها گام محکمی برداشت.

به هر روی، امید می‌رود که با تعریف ساز و کاری مشخص و درایت مسئولان و مدیران ارشد و پیگیری نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی و نقد و کنشمندی اصولی رسانه‌های بومی، بخشی از بودجه مسئولیت‌های اجتماعی نفت برای توسعه زیرساخت‌های فرهنگی نظیر کتابخانه‌های عمومی استاندارد، تخصصی و به‌روز، سالن‌های آمفی‌تئاتر و سینماهای مجهز به فناوری‌های روز، تالارهای هنر، نگارخانه‌ها و سالن‌های کنسرت و تدوین اطلس بوشهر، زیرساخت‌‌های ورزشی و گردشگری استان بوشهر تعلق گیرد.ش