تمرکز پژوهشی بر انرژی و دریا

بامداد جنوب: «کارگروه آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری استان بوشهر» از ساختارهای مهم هماهنگی و سیاست‌گذاری در سطح استانی است که با حضور نمایندگان مهم‌ترین دستگاه‌های دولتی و مراکز علمی -از دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی گرفته تا سازمان‌های اقتصادی، صنعتی و اجرایی استان- تشکیل می‌شود تا نیازهای آموزشی و مهارتی استان را شناسایی، اولویت‌های پژوهشی را تعیین و مسیر توسعه فناوری و نوآوری را همسو با ظرفیت‌ها و مزیت‌های بوشهر هدایت کند.

بدیهی است این کارگروه آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری استان بوشهر، به‌عنوان بازوی راهبردی شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان، مأموریت دارد تا مسیر هم‌افزایی میان نهادهای علمی، صنعتی و اجرایی را ترسیم و هدایت کند. این کارگروه با اتکا به ظرفیت‌های ویژه بوشهر در حوزه‌های انرژی، دریا، کشاورزی و گردشگری، چارچوبی هماهنگ برای ارتقای مهارت نیروی انسانی، هدایت پژوهش‌های کاربردی و توسعه فناوری‌های نوآورانه فراهم می‌آورد. رویکرد این کارگروه بر شناسایی نیازهای واقعی استان، همسوسازی برنامه‌های آموزشی با فرصت‌های اقتصادی و حمایت از طرح‌های نوآورانه متمرکز است؛ رویکردی که از یک‌سو به پرورش سرمایه انسانی متخصص منجر می‌شود و از سوی دیگر، پیوند صنعت و دانشگاه را برای پیشبرد توسعه پایدار در بوشهر تقویت می‌کند. ایجاد زیست‌بوم نوآوری فعال، تجاری‌سازی ایده‌های فناورانه و پایش مستمر نتایج، از ارکان اساسی این کارگروه در پاسخ‌گویی به نیازهای امروز و فردای استان به شمار می‌رود.

در این راستا، استاندار بوشهر در تازه‌ترین نشست کارگروه آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری استان بوشهر خواستار استفاده کامل و هدفمند از ظرفیت‌های قانونی برای پیشبرد امور تحقیقاتی و اجرای طرح‌های نوآورانه شد. ارسلان زارع در این نشست با توجه به مباحث مطرح‌شده، بر لزوم هم‌افزایی و استفاده یکپارچه از ظرفیت علمی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی استان تأکید کرد.

وی، خواستار استفاده کامل و هدفمند از ظرفیت‌های قانونی برای پیشبرد امور تحقیقاتی و اجرای طرح‌های نوآورانه شد و افزود: هماهنگی میان مراکز علمی، اجرایی و بخش خصوصی، مسیر توسعه استان را هموار می‌کند.

همچنین در این نشست رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان بوشهر نیز با اشاره به ظرفیت‌های فکری و تخصصی دانشگاه‌ها، بر ضرورت بهره‌گیری از خروجی «اتاق فکر» دانشگاه‌ها در طراحی و اجرای طرح‌های پژوهشی تأکید کرد. اصغر ناصری این رویکرد را راهکاری مؤثر در ارتقای کیفیت تصمیمات، تسریع روند اجرای برنامه‌ها و پاسخ‌گویی بهتر به نیازهای واقعی استان دانست.

سپس مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای استان گزارشی جامع از اولویت‌ها و برنامه‌های نظام آموزش فنی، حرفه‌ای و مهارتی ارائه کرد. در ادامه، رؤسای دانشگاه‌های استان با ارائه دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود، بر ضرورت جهت‌دهی پژوهش‌ها به‌سوی حل مسائل واقعی و اولویت‌های توسعه استان تأکید کردند. آنان خواستار رویکردی تعاملی و هم‌افزا میان دانشگاه‌ها، دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی شدند و جلوگیری از موازی‌کاری پژوهشی را شرط استفاده بهینه از منابع علمی و مالی معرفی کردند. بر ضرورت تبدیل یافته‌های علمی به راهکارهای قابل اجرا که به‌طور مستقیم در ارتقای شاخص‌های توسعه استان نقش‌آفرین باشند، تأکید کردند

این نشست با هدف شناسایی اولویت‌های پژوهشی استان و ارتقای همکاری‌های علمی میان نهادهای اجرایی و دانشگاهی تشکیل شد با تعیین سازوکارهای پیگیری مصوبات از سوی کمیته‌های تخصصی و تأکید بر همکاری مستمر اعضا به پایان رسید.

در پایان این نوشتار یادآوری می‌شود، در شرایط کنونی، استان بوشهر با توجه به جایگاه ملی خود در حوزه انرژی، موقعیت ویژه جغرافیایی در حاشیه خلیج فارس و ظرفیت‌های دریایی، کشاورزی و انسانی، نیازمند تمرکز پژوهشی منسجم و اولویت‌بندی شده است. کارگروه آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری استان می‌تواند با اتخاذ رویکردی آینده‌نگر و متکی بر ظرفیت‌های بومی، حوزه‌های زیر را به عنوان اولویت اصلی در دستور کار قرار دهد:

نخست، حوزه انرژی، نفت و گاز و صنایع پایین‌دستی اهمیت استراتژیک ویژه‌ای دارد. بخش عمده تولید گاز کشور از میادین گازی این استان به‌ویژه پارس جنوبی تأمین می‌شود و از این رو، پژوهش‌ها باید بر افزایش بهره‌وری، استفاده از فناوری‌های نو در برداشت و فرآورش، کاهش آلاینده‌ها، بومی‌سازی تجهیزات راهبردی و توسعه صنایع پایین‌دستی با رویکرد صادرات‌محور متمرکز شود.

دوم، دریا، شیلات و اقتصاد آبی به عنوان مزیتی منحصربه‌فرد برای استان شناخته می‌شود. پژوهش در حوزه‌های مدیریت و احیای ذخایر آبزی، توسعه آبزی‌پروری مدرن شامل پرورش ماهیان دریایی، میگو و جلبک‌های صنعتی، ارتقاء فناوری کشتی‌سازی و تعمیرات دریایی و همچنین مقابله با آلودگی‌های نفتی و شیمیایی، می‌تواند به توسعه پایدار این بخش کمک کند.

سوم، محیط‌زیست و تغییر اقلیم یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های بوشهر است. گرمایش هوا، کم‌آبی، فرسایش ساحلی و آلودگی‌های صنعتی، ضرورت پژوهش در زمینه مدیریت منابع آب، توسعه فناوری‌های نوین شیرین‌سازی، پایش و کنترل آلاینده‌ها و تدوین برنامه‌های سازگاری با تغییرات اقلیمی را دوچندان کرده است.

چهارم، کشاورزی هوشمند و مدیریت منابع طبیعی، به ویژه در حوزه نخیلات و محصولات استراتژیک استان، باید محور پژوهش‌ها قرار گیرد. استفاده از سامانه‌های هوشمند آبیاری، توسعه روش‌های زیستی کنترل آفات، افزایش بهره‌وری تولید خرما و ایجاد زنجیره ارزش صادراتی از جمله اقدامات ضروری در این بخش است.

پنجم، توسعه فناوری، نوآوری و تربیت نیروی انسانی متخصص به عنوان زیربنای موفقیت سایر اولویت‌ها اهمیت دارد. شکل‌گیری مراکز نوآوری و شتاب‌دهنده‌های تخصصی، اجرای پروژه‌های مشترک بین دانشگاه‌ها و صنایع و پرورش نیروی کار بومی متناسب با نیازهای آینده، می‌تواند زمینه‌ساز تحقق توسعه مبتنی بر دانایی شود.

با این چشم‌انداز، توصیه می‌شود کارگروه در گام نخست بر سه محور انرژی و بهره‌وری پایدار، اقتصاد آبی و مدیریت تغییر اقلیم تمرکز داشته باشد و در موازات آن، کشاورزی هوشمند و توسعه نوآوری را به‌عنوان پیشران‌های تکمیلی و پشتیبان دنبال کند تا هم پاسخگوی نیازهای فوری استان باشد و هم بستری برای رشد پایدار در بلندمدت فراهم آید.