ایجاد وفاق در جامعه دشوار اما ممکن

بامداد جنوب – مریم خوئینی

طبیعی است در روزگاری که تحولات منطقه و جهان، اهمیت وحدت و همدلی در درون کشورها را بیش از گذشته آشکار کرده، تاکید بر انسجام ملی به یکی از کلیدواژه‌های اصلی گفتمان توسعه در ایران تبدیل‌ شود. معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار بوشهر در نشست شورای هماهنگی روابط عمومی‌های استان بوشهر، به این مهم اشاره کرد و تقویت وفاق و انسجام ملی را از الزامات پیشرفت و بالندگی جامعه دانست.

احسان جهانیان، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار بوشهر،  با اشاره به ضرورت عبور از دوقطبی‌سازی گفت: در جنگ ۱۲ روزه اخیر، نمونه‌ای از وفاق ملی را مشاهده کردیم که توطئه‌های دشمنان را نقش بر آب کرد. این تجربه نشان داد هر جا ملت ایران متحد و هم‌دل باشد، هیچ قدرتی نمی‌تواند در اراده ملی خللی ایجاد کند. به گفته جهانیان امروز بیش از هر زمان دیگری به همکاری دستگاه‌ها و نهادهای مختلف برای حفظ انسجام اجتماعی نیازمندیم. اختلاف نظر طبیعی است، اما نباید اجازه دهیم به دوقطبی‌های مخرب تبدیل شود. همه ظرفیت‌های فرهنگی، رسانه‌ای و اجتماعی باید در خدمت تقویت وحدت و همدلی ملی باشد.

 ضرورت عبور از دو قطبی‌سازی تنها نگرانی دولت‌مردان نیست، در خصوص نیاز به انسجام ملی در راهروهای مجلس نیز صحبت می شود. سارا فلاحی نماینده مردم ایلام، چندی پیش در گفت‌وگو با ایرنا گفته بود، در این شرایط، اختلاف‌های سیاسی و تفرقه افکنی را باید کنار گذاشت. رئیس کمیته حقوق بشر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تاکید کرده بود، مهم است که اختلافات سیاسی کنار گذاشته شود، و دولت و مجلس در کنار یکدیگر به کشور کمک کنند و باید در حقیقت انسجام ملی بر اختلاف سیاسی غلبه کند.

انسجام ملی نیازمند گفت‌وگوی مداوم میان جریان‌های سیاسی

با وجود تاکید مسئولان و قانون‌گذاران بر لزوم همگرایی، برخی کارشناسان و فعالان سیاسی بر این باورند که تحقق انسجام ملی نیازمند گفت‌وگوی مداوم میان جریان‌های سیاسی و افزایش اعتماد اجتماعی است. در این میان چهره‌های شناخته شده سیاسی از هر دو جناح بارها و بارها درباره ضرورت کنار گذاشتن اختلاف‌ها و دعواهای سیاسی داخلی و تمرکز بر حفظ وحدت و انسجام سخن گفتند و تاکید کرده‌اند که نباید مسائل ملی و منافع کشور را قربانی اختلاف‌های گروهی، دسته‌ای و قبیله‌ای کنیم.

علیرضا حاجب فعال سیاسی اصلاح طلب هم‌استانی در گفت‌وگو با بامداد جنوب در خصوص پدیده دوقطبی‌سازی، ریشه‌های آن و راهکارهای تقویت وحدت ملی گفت: اصولا ریشه شکل‌‎گیری گسل‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی در جامعه امروز ایران ناشی از اعطای امتیازات خاص از سوی نهادهای حاکمیتی  به برخی افراد و جریان های سیاسی است و همین گسل ها باعث ایجاد دو قطبی در جامعه می شود.

جامعه را به خودی و غیرخودی تقسیم نکنیم

حاجب افزود: اگر جامعه را به خودی و غیر خودی تقسیم کردیم و راهیابی به نهادهایی مثل شورا، مجلس، ریاست جمهوری و حتی ادارات و سازمان‌های مختلف با سختگیری‌های بی‌مورد همراه شده، به افراد و جناح های خاصی محدود شود و شاخص‌های انتخاب افراد در جایگاه‎‌های مختلف نه بر اساس توانایی و شایستگی بلکه به صورت سلیقه‎‌ای و بر اساس روابط پیدا و پنهان با نهاد قدرت شکل گیرد، طبیعتا بخشی از جامعه‌ که هدف این تبعیض‌ها قرار گرفته خود را مغبون می‎‌داند و دچار خشم فرو خورده می‌شود و این خشم فرو خورده باعث افزایش دو قطبی‌سازی در جامعه خواهد شد. این دو قطبی‌های تند، گاه به صورت اعتراضات خیابانی خود را نشان می‌دهد.

وی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان با حفظ تنوع فکری، از افتادن در دام دوقطبی و تفرقه جلوگیری کرد؟ گفت: وظیفه حاکمیت است که با ایجاد نظام مبتنی بر قانونگذاری شایسته و تصویب قوانین علمی فارغ از نگاه ایدئولوژیک و بر اساس داده‌های علمی و میدانی تمامی آحاد جامعه را از هر قوم و قبیله‌ای و با هر دین، مذهب و تفکر سیاسی گرد هم آورد و با این کار ضمن ایجاد اعتماد در جامعه باعث ارتقا امنیت روانی و سیاسی مردم شود.

این فعال سیاسی تاکید کرد: با این کار هم از دو قطبی‌سازی های کاذب جلوگیری می‌شود و هم اقشار مختلف نسبت به همدیگر سوء ظن پیدا نکرده، به هم بدبین نمی‌شوند و با این کار اعتماد ملی در جامعه گسترش پیدا می‌کند و حس وطن دوستی و وفاداری به آرمان‌های ملی در میان اقشار مختلف مردم نهادینه می‌شود.

اختلاف فکری باعث نشاط اجتماعی می‌شود

حاجب با بیان اینکه اختلاف فکری نه تنها برای جامعه مفید است بلکه نشاط اجتماعی را نیز گسترش می‌دهد، یادآور شد: در این میان نقش نخبگان و دانشگاه‌ها نقشی بی‌بدیل است. نهاد علم و دانشگاه از بدو تاسیس تا کنون به طور سنتی نقشی پیشرو در گسترش جامعه مدنی و بسط فضای سیاسی در ایران ایفا کرده است و در مقاطع مختلف و برهه‌های حساس و در غیاب احزاب قوی و ریشه‌دار جور آنان را کشیده است در این میان دانشگاه‌ها می‌توانند با ایجاد و بسط کرسی‌های آزاد اندیشی و دعوت نخبگان سیاسی از جناح های مختلف در بازتولید گفتمان ملی نقشی به سزا ایفا کنند.

وی افزود: گفت‌وگوهای ملی باعث تلطیف قلوب و نزدیکی دل‌ها به همدیگر شده، کمک می‌کند که دو قطبی‌های کاذب و خطرناک در جامعه شکل نگیرد، چرا که ایجاد این دو قطبی‌ها نتیجه‌ای جز رادیکالیزه شدن بیشتر و حرکت جامعه به سمت خشونت در پی ندارد.

حاجب در ادامه در پاسخ به این سوال دولت چقدر در مسیر عبور از دو قطبی سازی موفق بوده؟ گفت: دولت پزشکیان که از ابتدا با شعار وفاق ملی روی کار آمد به اشتباه سعی کرد با تشکیل کابینه‌ای متشکل از جناح های مختلف سیاسی به گفتمان خود به اصطلاح پایبند بماند اما کارشکنی‌ها از همان ابتدا شروع شد و بخش رادیکال جناح اصولگرا که همان طیف پایداریچی است مقابل آن قرار گرفت.

این فعال سیاسی در پایان تصریح کرد: به نظر اینجانب دولت قبل از اینکه بخواهد شعار وفاق ملی خود را با تبدیل دولت به شرکت سهامی و دادن سهمیه به جناح های شکست خورده در انتخابات تحقق ببخشد و بدین ترتیب طیف رای دهنده به خود را که به امید تغییر به پای صندوق رای آمدند نا امید کند، باید این وفاق را بین گروه‌هایی که در انتخابات شرکت کردند و نیمی از جامعه که به هر دلیل از صندوق رای ناامید شدند در انتخابات شرکت نکردند، ایجاد کند. این دقیقا در راستای همان شعار وفاق ملی است که دولت در صدد تحقق بخشیدن به آن است.