باید همه چاه‌های غیرمجاز مسدود شوند

بامداد جنوب: استان بوشهر امروز در نقطه‌ای حساس از تاریخ خود ایستاده است؛ نقطه‌ای که معادلات اقلیمی، فشار مصرف و بهره‌برداری بی‌رویه، همه دست‌به‌دست هم داده‌اند تا ذخایر ارزشمند آب را به مرز بحران برسانند. داده‌های رسمی نشان می‌دهد که در سال آبی جاری، بارش‌ها نسبت به دوره مشابه سال قبل ۵۴ درصد کاهش داشته و منابع آب سطحی استان ۸۶ درصد افت را تجربه کرده‌اند. این ارقام به‌خودی‌خود هشداردهنده‌اند، اما وقتی با کاهش ۵۲ درصدی حجم ذخیره آب سدها در مقایسه با میانگین سال‌های گذشته همراه شوند، تصویر کامل‌تری از سطح خطر نمایان می‌شود. افزایش دما، شدت تبخیر و شکاف بین میزان برداشت و تغذیه منابع زیرزمینی، دشت‌های استان را در وضعیت ممنوعه و حتی بحرانی قرار داده است. در برخی مناطق، پیشروی آب‌شور نه‌تنها کیفیت شرب بلکه توان کشاورزی را تهدید می‌کند.

در همین زمینه معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای بوشهر با اشاره به وضعیت شکننده منابع آب استان گفت: در سال گذشته با پر و مسلوب‌المنفعه کردن ۲۸۹ حلقه چاه غیرمجاز در استان بوشهر، صرفه‌جویی قابل‌توجهی معادل ۷.۴۴ میلیون مترمکعب آب تحقق یافت.

عبداللطیف عباسی‌نژاد، در نشست بررسی وضعیت منابع آب استان بوشهر، بر ضرورت مشارکت همگانی در مواجهه با شرایط شکننده آبی بوشهر تأکید کرد و آینده آبی منطقه را منوط به رعایت الگوهای بهینه مصرف و مدیریت یکپارچه منابع آب دانست.

وی با بیان اهم اقدامات انجام‌شده طی سال قبل، تصریح کرد: شرکت آب منطقه‌ای بوشهر در سال گذشته طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی را با جدیت دنبال کرده و در این راستا، ۸۹۳ حلقه چاه به ابزار اندازه‌گیری و کنتور هوشمند مجهز شده‌اند که این امر، گامی مهم برای پایش دقیق برداشت‌ها و جلوگیری از اضافه برداشت‌های غیرمجاز به شمار می‌رود.

عباسی‌نژاد شفافیت در مدیریت مصرف و ارتقای دقت برنامه‌ریزی را از نتایج این اقدام برشمرد و خبر داد: در سال گذشته، ۲۸۹ حلقه چاه غیرمجاز پر و مسلوب‌المنفعه شد که این اقدام سبب صرفه‌جویی ۷.۴۴ میلیون مترمکعب در مصرف آب شد.

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای بوشهر اضافه کرد: برخورد جدی با تخلفات آبی، منجر به جلوگیری از ۳.۰۶ میلیون مترمکعب اضافه برداشت از چاه‌های مجاز و ساماندهی ۵۱۳ پرونده اصلاح و تعدیل پروانه بهره‌برداری چاه‌های کشاورزی شده است.

عباسی‌نژاد با اشاره به توقیف دستگاه‌های حفاری غیرمجاز به‌عنوان یکی از مؤثرترین راهکارها در مقابله با حفر چاه‌های غیرمجاز، اظهار داشت: در سال قبل مجموعاً ۳۷ دستگاه حفاری غیرمجاز در استان توقیف شد که شامل دستگاه‌های حفاری ضربه‌ای و دورانی، تراکتورهای حفاری، کمپرسورهای برقی و دیزلی و سایر ادوات مربوطه بوده است.

وی خاطرنشان کرد: بیشترین توقیف‌ها در شهرستان دشتستان ثبت‌شده و اولویت جدی، خلع سلاح ابزار حفاری غیرمجاز در جهت صیانت از منابع آب است.

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای بوشهر با ارائه آماری از عملکرد ۵ سال گذشته شرکت آب منطقه‌ای بوشهر، گفت: از سال ۱۳۹۸ تا پایان ۱۴۰۲، در مجموع ۲۸۵ دستگاه حفاری غیرمجاز و ۵۵۹ حلقه چاه غیرمجاز توقیف و پر شده‌اند که به صرفه‌جویی بیش از ۱۳.۵ میلیون مترمکعب آب انجامید. همچنین در این مدت یک‌هزار و ۴۸۸ دستگاه کنتور هوشمند روی چاه‌ها نصب شده که مدیریت برداشت‌ها را تسهیل کرده است.

عباسی‌نژاد با اشاره به فشارهای چندجانبه بر منابع آبی استان یادآور شد: اقلیم خشک و کم‌بارش، افزایش دما و تبخیر و رشد جمعیت، همگی بار سنگینی بر سفره‌های آب زیرزمینی بوشهر نهاده و در بسیاری از دشت‌ها، سبب افت شدید سطح آب و پیشروی آب شور شده است.

وی شرایط فعلی منابع آبی را در نقاط زیادی ممنوعه و حتی بحرانی توصیف و بر لزوم تداوم اقدامات حفاظتی و نقش کلیدی همه ذی‌نفعان تأکید کرد و افزود: حفاظت از منابع آب وظیفه‌ یک‌سویه برای هیچ ارگان خاصی نیست و باید مشارکت کشاورزان، صنعتگران و عموم مردم به‌طور جدی جلب شود.

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای بوشهر رعایت الگوی مصرف، بهره‌گیری از روش‌های نوین و هوشمندانه آبیاری، توجه به الگوی کشت و پرهیز از برداشت‌های غیرمجاز را راهبردهای اساسی برای عبور از بحران دانست و در پایان تأکید کرد: آینده روشن استان بوشهر در گرو صیانت مسئولانه از اندک منابع آب باقی‌مانده است و عبور از آزمون دشوار امروز، نیازمند همت و همدلی همه مردم و مسئولان است.

از سوی دیگر مدیرعامل آب شرکت منطقه‌ای استان بوشهر از کاهش ۵۴ درصدی بارندگی و ۸۶ درصدی آب‌های سطحی استان بوشهر خبر داد و گفت: میزان آب ذخیره شده در سدهای استان نسبت به سال‌های گذشته نزدیک ۵۲ درصد کاهش‌یافته است.

علی محمدی ضمن تشریح آخرین وضعیت منابع آبی استان، از چالش‌های جدی پیش‌روی این منطقه کم‌بارش پرده برداشت و با بیان اینکه استان بوشهر در منطقه خشک قرار گرفته، به آمار نگران‌کننده‌ای از کاهش بارندگی و آورد رودخانه‌ها اشاره کرد که ضرورت مدیریت هوشمندانه منابع آب را بیش از پیش آشکار می‌سازد.

وی از کاهش ۵۴ درصدی بارندگی و ۸۶ درصدی آب‌های سطحی استان بوشهر خبر داد و بیان کرد: متأسفانه استان بوشهر در منطقه خشک قرار گرفته است. در سال آبی جاری، نزدیک به ۵۴ درصد کاهش بارندگی نسبت به سال زراعی گذشته ثبت شده و همین کاهش بارندگی باعث شده که منابع آب سطحی استان، که در واقع آب در آنها جاری می‌شود، نزدیک به ۸۶ درصد نسبت به دوره بلندمدت و همچنین نسبت به سال گذشته کاهش یافته است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای بوشهر به نقش کارگروه سازگاری با کم‌آبی استان اشاره کرد و گفت: برنامه‌هایی در راستای سازگاری با کم‌آبی استان، با توجه به کاهش بارش‌ها و خشکسالی‌هایی طراحی شده و باید برای تأمین آب شرب و کشاورزی استان نقشه راه تدوین و تعیین شود.

محمدی در ادامه به راهکارهای تأمین آب شرب استان اشاره و تصریح کرد: بخشی از آب شرب از طریق شیرین‌سازی آب دریا که همان آب‌شیرین‌کن‌ها هستند، تولید و بخش دیگری از منابع سطحی از خارج از استان وارد و مقداری هم از منابع داخلی استان تأمین می‌شود. مجموعه‌ای از این موارد در جهت تأمین آب شرب در حال استفاده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای بوشهر به تأثیر خشکسالی بر بخش کشاورزی نیز پرداخت و خاطرنشان کرد: برای کشاورزی هم امسال کاهش آورد رودخانه‌ها نزدیک ۸۶ درصد است که تأثیر بسزایی در ذخیره‌سازی سدها دارد.

وی با اشاره به اقدامات انجام شده در سال آبی گذشته، افزود: ما در سال آبی که گذشت، با توجه به همه کاهش‌هایی که بود، توانستیم دوره آبیاری نخلستان‌ها و حتی اراضی کشاورزی که در پایاب سد رئیسعلی دلواری بودند، با توجه به الگوی کشت تأمین آب کنیم.

محمدی ابراز امیدواری کرد: ان‌شاءالله در ابتدای سال و دوره آبیاری سال پیش‌رو هم بتوانیم برنامه‌ریزی کنیم که با حداقل‌هایی که موجود است را تأمین کنیم.

وی با ابراز نگرانی از کاهش ذخایر آبی استان، تصریح کرد: میزان آبی که الان در سدهای استان ذخیره است، نسبت به سال‌های گذشته نزدیک ۵۲ درصد کاهش یافته که باید برنامه‌ریزی لازم در مدیریت مصرف آب و در واقع به اندازه آب و الگوی کشت مناسب در سطح استان برنامه‌ریزی شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای بوشهر در پایان گفت: ان‌شاءالله با توجه به پیش‌بینی‌ها که در ماه‌های آتی از سوی سازمان هواشناسی انجام می‌شود، منابع و مصارف را در واقع تهیه می‌کنیم.