روزهایی که باید فراتر از لوح تقدیر باشد

جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بخش بزرگی از تاریخ معاصر ایران را شکل داد و خاطره و اثر آن هنوز در زندگی نسل‌های امروز باقی است. استان بوشهر در این دوران نقشی برجسته ایفا کرد. بر اساس آمارهای ثبت‌شده، بیش از ۵۱ هزار نفر از مردم این استان به جبهه‌های نبرد اعزام شدند. با توجه به جمعیت استان در آن سال‌ها، این میزان مشارکت مردمی سهمی چشمگیر در دفاع از کشور محسوب می‌شود و نشان از روحیه ایثار و عشق به میهن در میان مردم بوشهر دارد.

اکنون با گذشت ۴۶ سال از آغاز جنگ و ۳۷ سال از پایان آن، بیشتر رزمندگان دیروز وارد دوران سالمندی شده‌اند. این تقارن زمانی، هم‌زمانی «هفته دفاع مقدس» با «هفته ملی سالمندان» را یادآور می‌شود و فرصتی ایجاد می‌کند تا نیازهای اساسی این قشر فراموش‌نشدنی جامعه مورد توجه قرار گیرد؛ اما نگاهی به واقعیت‌های استان بوشهر، تصویر چندان امیدوارکننده‌ای ارائه نمی‌دهد. امکانات درمانی، رفاهی و فرهنگی ویژه سالمندان به‌طورجدی محدود است و هیچ مرکز جامع یا تخصصی برای ارائه خدمات به سالمندان، ایثارگران و جانبازان وجود ندارد. فضاهای شهری و اماکن عمومی نیز به‌اندازه کافی برای استفاده سالمندان، معلولان و افراد کم‌توان مناسب‌سازی نشده‌اند.

سازمان‌های مرتبط مانند بنیاد شهید و امور ایثارگران، سازمان تأمین اجتماعی، صندوق‌های بازنشستگی و شهرداری‌ها تاکنون اقدام شاخص و مؤثری در این زمینه انجام نداده‌اند. این کمبودها به‌ویژه در استانی مانند بوشهر که با وجود ۶۴ پتروشیمی و پالایشگاه نقش محوری در اقتصاد ملی ایفا می‌کند، قابل پذیرش نیست. انتظار طبیعی از چنین استانی، برخورداری از زیرساخت‌های اجتماعی و رفاهی پیشرفته و استاندارد است.

در بعد قانونی نیز مسیر مشخصی برای حمایت از این اقشار وجود دارد. اصولی از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به‌صراحت حق برخورداری از تأمین اجتماعی، خدمات بهداشتی و مسکن مناسب را برای همه شهروندان مطرح کرده است. قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران مصوب ۱۳۹۱، دولت را ملزم کرده تا خدمات درمانی، رفاهی، مسکن و اشتغال را برای ایثارگران و خانواده‌های آنان فراهم کند. همچنین قانون حمایت از حقوق سالمندان مصوب ۱۴۰۰ دستگاه‌های اجرایی را موظف ساخته که محیط شهری را مناسب‌سازی کرده، مراکز خدماتی ایجاد کنند و امنیت رفاهی سالمندان را تضمین نمایند. با وجود این تأکیدهای قانونی، در عمل بخش زیادی از این تعهدات در استان بوشهر بی‌پاسخ مانده است.

امروز، پس از گذشت چهار دهه از پایان جنگ، وقت آن رسیده است که به‌جای تکریم‌های نمادین و مراسم‌های صوری، اقداماتی عملی برای بهبود شرایط زندگی رزمندگان و سالمندان انجام گیرد. برگزاری جشن‌ها و اهدای لوح سپاس ارزشمند است، اما کافی نیست. واقعیت این است که قدردانی واقعی زمانی معنا پیدا می‌کند که عدالت اجتماعی اجرا شود و این عزیزان از زندگی شایسته، امن و سالم برخوردار باشند. ایجاد مراکز درمانی تخصصی، توسعه فضاهای رفاهی و فرهنگی، مناسب‌سازی اماکن شهری و اجرای کامل و شفاف قوانین موجود، گام‌هایی است که می‌تواند این هدف را محقق سازد. بی‌توجهی به این وظیفه نه‌تنها حق مردم بوشهر، بلکه حق همه‌کسانی را تضییع می‌کند که برای این کشور ایستادگی کردند.