کلان‌ترین پروژه فرهنگی در قطب انرژی ایران خاک می‌خورد

بامداد جنوب – الهام بهروزی

کتابخانه مرکزی بوشهر و مجتمع فرهنگی هنری عسلویه از پروژه‌های بسیار مهم و مشمول زمان شده فرهنگی استان بوشهر هستند؛ دو پروژه کلانی که ساخت و تکمیل آن‌ها می‌تواند تحولی را در ساختار فیزیکی و محتوایی این جغرافیای فرهنگمند پدید بیاورد اما شوربختانه با همه ضرورت وجودی، هر دو این پروژه‌ها در پیچ و خم وعده‌های مسوولان و گذر زمان به مصوبه‌های خاک‌خورده مبدل شده‌اند!

این در حالی است که کتابخانه مرکزی بوشهری مطالبه‌ای ۲۰ ساله که قریب به ۱۴ سال از تصویب آن می‌گذرد و مجتمع فرهنگی هنری عسلویه نیز مصوبه‌ای ۱۴ ساله است که با رشد قریب به ۹۰ درصد به پایان خط فکر می‌کند. در این گزارش، وضعیت بی‌سرانجام مجتمع فرهنگی هنری عسلویه را مورد بررسی قرار خواهیم داد و در نوشتاری دیگر به سرنوشت کتابخانه مرکزی در دولت چهاردهم می‌پردازیم.

مجتمع فرهنگی هنری عسلویه همان‌طور که از نامش برمی‌آید در شهرستان عسلویه و با مساحت ۴۸۱۵ مترمربع در سه طبقه طراحی و اجرایی شده، با اینکه وعده داده شده بود که تا پایان سال ۱۴۰۳ به بهره‌برداری می‌رسد اما بنا به دلایل مشخصی این وعده محقق نشد. این در حالی است که فعالیت این مجتمع در منطقه صنعتی عسلویه یک ضرورت است؛ چراکه این محیط صنعتی زمخت به شدت به تلطیف فضا و محتواسازی امیدبخش و شاد و هدفمند نیاز دارد و هنر و فرهنگ در این زمینه می‌توانند بسیار کارامد ظاهر شوند.

یکی از دلایل عقب‌ماندگی این پروژه، بحث فنی است که به‌دلیل سهل‌انگاری‌ها برخی از پیمانکاران، در پروسه ساخت این مجتمع مشکلاتی پیش آمد که مهم‌ترین آن ضعف در استحکام این بنا بود. این در حالی است که منطقه عسلویه منطقه‌ای زلزله‌خیز است و ساخت و سازهایی که در این منطقه صورت می‌گیرند باید سازه‌های بتنی و مقاومی داشته باشند، ولی ظاهرا شاکله ساختمان مجتمع فرهنگی هنری عسلویه طبق استانداردهای تعریف‌شدن ساخته نشده بود و به همین دلیل در دوره‌ای بخش‌هایی از ستون‌ها و پایه‌های آن تخریب و دوباره با مواد و مصالح باکیفیت و مبتنی بر نظریه‌های مهندسی اصولی بازساخته شد. این کار هم سبب دوباره‌کاری ساخت این مجتمع و هم موجب هدررفت بخشی از اعتبار ساخت آن شد. از همین‌رو، در دولت رئیسی که قرار بود این پروژه به بهره‌برداری برسد، بهره‎‌برداری نشد و تنها ۱۵ درصد رشد فیزیکی را تجربه کرد.

در مجموع پیشرفت فیزیکی مجتمع فرهنگی عسلویه در دولت قبل به ۸۱ درصد رسید تا اینکه دولت پزشکیان به روی کار آمد و با تغییر مدیریت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و آمدن محمدحسین زندویان، تکمیل این پروژه در اولویت این مدیر تازه‎‌نفس قرار گرفت؛ به طوری که او در مدت شش ماهی که به‌عنوان سرپرست اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فعالیت می‌کند، سه بار از این پروژه بازدید کرده و با پیگیری‌هایی که انجام داده در همین مدت کوتاه پیشرفت فیزیکی این کار را به ۹۱ درصد رسانده است. ظاهرا این پروژه الان در مرحله ریزه‌کاری قرار گرفته است و این احتمال وجود دارد، در صورت تخصیص به موقع اعتبار تا پایان امسال به بهره‌برداری برسد.

این مجتمع طبقاتی دارای کلاس‌های آموزشی، نگارخانه و سالن چندمنظوره است که می‌تواند نقش شگرفی را در پیشبرد فعالیت‌های هنری و فرهنگی و توسعه فرهنگی این منطقه صنعتی ایفا کند. متاسفانه در برهه کنونی تخصیص قطره‌چکانی بودجه ظاهرا مهم‌ترین عامل بازدارنده برای پایان کار پروژه و بهره‌برداری آن به شمار می‌رود.

یک فعال فرهنگی در این باره به بامداد جنوب گفت: عسلویه قطب انرژی ایران است و بخش قابل‌توجهی از بودجه کشور را تامین می‌کند اما این منطقه به‌دلیل بی‌توجهی صنعت به کمبودهای استان همچنان در سطح یک منطقه کم‌برخوردار و محروم باقی مانده است. این اصلا زیبنده نیست که در این منطقه که پتروشیمی‌ها و شرکت‌های بزرگ صنعتی وجود دارند، یک پروژه فرهنگی این‌چنین مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار بگیرد.

وی که نخواست هویتش فاش شود، افزود: مجتمع فرهنگی هنری عسلویه مصوبه سفر مقام معظم رهبری به عسلویه بوده؛ ولی بهره‌برداری این مصوبه مهم هر بار بنا به دلایلی به تعویق افتاده است که مهم‌ترین دلیل آن همان تخصیص نیافتن به موقع بودجه مصوب است که همین مساله موجب شده نه تنها فرایند ساخت پروژه عقب بیفتد؛ بلکه دوباره کالبد فیزیکی آن نیاز به بازسازی پیدا کند.

این فعال فرهنگی یادآور شد که ظاهرا شورای راهبردی پتروشیمی‌های منطقه پارس حامی مالی ساخت این پروژه شده که اعتباری ۱۵ میلیاردتومانی هم برای تکمیل آن مصوب کرده ولی مشخص نیست که چرا این اعتبار هنوز تخصیص نیافته و این کم‌کاری و کوتاهی تا بدان‌جا پیش رفته که طبق شنیده‌ها پیمانکار کار را عاصی کرده است و ظاهرا گفته اگر بودجه ندارند، دست کم دو دستگاه خنک‌کننده‎‌ای را که برای این مجتمع از خارج وارد کرده، جای طلبش بردارد! این شنیده دردناک است؛ زیرا به‌نظر می‌رسد که صنعت فقط برای خود عسلویه و کمبودهایش پول ندارد؟ حال باید سوال کرد که بودجه مسوولیت‌های اجتماعی این صنایع و شورا در کجا هزینه می‌شود که مهم‌تر از این پروژه بزرگ فرهنگی است که فعالیتش می‌تواند در تحرک‌بخشی فضای این منطقه و کاهش آسیب‌های اجتماعی آن نقش بسزایی داشته باشد. از مدیریت ارشد استان که خود چهره فرهنگی است و نگاه ویژه‌ای به فرهنگ دارد و همچنین مسوولان فرهنگی و صنعتی انتظار داریم که تا پایان سال این مجتمع را به بهره‌برداری برسانند، بهره‌برداری که در خور شأن و نیاز مردمان نجیب این منطقه باشد.

در پایان این گزارش یادآوری می‌شود که مجتمع فرهنگی هنری عسلویه، پروژه‌ای کلان و مهم است که می‌تواند در برقراری عدالت فرهنگی در جنوب استان نقش فزاینده‌ای را ایفا کند. بنابراین امید می‌رود که تصمیم‎‌سازان و تصمیم‌گیران استان مصمم‌تر از همیشه برای پایان این پروژه ظاهر شوند. در این میان، صنعت نیز می‌تواند با اختصاص بخشی از بودجه مسوولیت‌های اجتماعی خود به این پروژه به جای پروژه‌های سفارشی قدم استواری را در تکمیل و تجهیز این پروژه فرهنگی هنری بردارد.