داوطلبان شورای شهر زمان را از دست ندهند

بامداد جنوب – مریم خوئینی

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار بوشهر چندی پیش در خبری رسمی اعلام کرد اشخاصی که قصد داوطلب شدن در انتخابات شوراهای اسلامی شهرهای استان را دارند و اکنون در مشاغل موضوع ماده ۴۱ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران و دهیاران (با اصلاحات و الحاقات مصوب ۱۴۰۳/۱۲/۱۹) فعالیت دارند، باید قبل از تاریخ ۱۴۰۴/۰۷/۲۱ تا ۱۴۰۴/۰۷/۲۷ از سمت خود استعفا دهند و به هیچ وجه در آن پست شاغل نباشند.

طبق ماده ۲۹ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور، شماری از مقامات و کارکنان دستگاه‌های اجرایی و عمومی برای حضور در رقابت‌های انتخاباتی ناچارند پیشاپیش از مسئولیت خود کناره‌گیری کنند. مهم‌ترین این گروه‌ها عبارتاند از شهرداران، معاونان و مدیران مناطق شهرداری، مدیران و کارکنان شهرداری همان شهر، فرمانداران، بخشداران و مدیران دستگاه‌های دولتی در سطح شهرستان یا استان، مدیران عامل و اعضای هیات‌ مدیره شرکت‌ها و موسسات وابسته به دولت یا شهرداری‌ها، همچنین مدیران کل استانی و مقاماتی که حوزه مسئولیتشان به طور مستقیم با شهرها و روستاها در ارتباط است. در همین زمینه قانون‌گذار تصریح کرده است که این افراد باید حداقل سه ماه پیش از ثبت‌نام استعفای رسمی خود را ارائه دهند و پس از آن نیز در پست قبلی مشغول به کار نباشند.

احسان جهانیان، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار و رئیس ستاد انتخابات استان بوشهر در خبری که پیشتر به آن اشاره شد، اعلام کرده است به طور قطع فاصله بین تاریخ استعفا و ثبت نام داوطلبان در انتخابات شورای اسلامی شهر، که از  ۲۱ دی تا ۲۷ دی است، نباید کمتر از ۳ ماه باشد.

به عبارتی می‌توان گفت افرادی که مشمول قانون هستند اما در مهلت قانونی استعفا ندهند، اساساً امکان ثبت‌نام ندارند. حتی اگر در مرحله نخست ثبت‌نام انجام شود، در بررسی صلاحیت‌ها از سوی هیات اجرایی و نظارت، رد صلاحیت قطعی خواهند شد. به این ترتیب، «عدم استعفا به‌موقع» معادل محرومیت کامل از حضور در رقابت‌های شوراهاست. این نکته برای کسانی که به دنبال ورود به صحنه انتخابات هستند اهمیت حیاتی دارد؛ زیرا کوچک‌ترین تاخیر یا بی‌توجهی می‌تواند فرصت داوطلبی را از آن‌ها سلب کند.

اعلام زمان برای استعفا داوطلبان انتخابات به چه معناست؟

در این میان معمولا از سوی افکار عمومی و حتی برخی مدیران این سوال مطرح می شود که چرا سه ماه فاصله لازم است؟چرا قانون‌گذار چنین فاصله‌ای را تعیین کرده است؟ چرا باید داوطلبان انتخابات شوراها سه ماه پیش از شروع ثبت‌نام از سمت خود کناره‌گیری کنند؟ برخی از کارشناسان حقوقی و سیاسی سه دلیل اصلی برای این فاصله زمانی برمی‌شمرند: یک جلوگیری از سوءاستفاده اداری یعنی اگر مسئولان شاغل هم‌زمان در عرصه انتخابات حضور داشته باشند، ممکن است از امکانات اداری، منابع عمومی یا جایگاه سازمانی خود در راستای تبلیغات انتخاباتی استفاده کنند. فاصله سه‌ماهه عملاً مرز میان مسئولیت اجرایی و فعالیت انتخاباتی را روشن می‌کند.

دلیل دوم این است که فرصت برای جانشین‌یابی و مدیریت دستگاه‌ها وجود داشته باشد، کناره‌گیری یک مدیر از سمت اجرایی می‌تواند خلأ مدیریتی ایجاد کند. قانون با تعیین این فاصله زمانی فرصت می‌دهد که استانداری و دستگاه‌های اجرایی جایگزین مناسبی معرفی کنند تا روند اداره امور متوقف نشود. دلیل سوم نیز ایجاد شرایط برابر در انتخابات است چراکه رقابت انتخاباتی زمانی عادلانه است که همه داوطلبان در شرایط یکسان وارد میدان شوند. وقتی مدیران از مسئولیت خود کنار رفته باشند، تفاوتی میان آن‌ها و سایر داوطلبان وجود نخواهد داشت.

به این ترتیب، فاصله سه‌ماهه نه تنها یک الزام قانونی، بلکه بخشی از طراحی سازوکار برای انتخابات سالم و منصفانه محسوب می‌شود.

از یک سو استعفا مدیران می‌تواند بر بدنه مدیریتی استان تاثیر بگذارد. تصور کنید در استان بوشهر در یک بازه زمانی، به یک باره چند مدیر دولتی و معاونان، که علاقه‌مند به ورود به صحنه انتخابات شوراها هستند، ممکن است تصمیم به کناره‌گیری از مسئولیت‌های اجرایی خود بگیرند و استعفا دهند. این امر دست‌کم در کوتاه‌مدت تغییراتی در چینش مدیریتی استان ایجاد خواهد کرد.

به گفته برخی کارشناسان مسائل سیاسی این الزام قانونی ممکن است باعث خروج چند مدیر از بدنه اجرایی استان شود. طبیعی است که تا تعیین جایگزین، بخشی از امور اداری با تغییرات همراه خواهد شد. آنها معتقد هستند این قانون تضمین می‌کند که رقابت انتخاباتی در فضایی عادلانه و شفاف برگزار شود. در واقع هزینه‌ای که مدیریت اجرایی می‌پردازد، به نفع سلامت فرایند انتخابات است.

حضور در انتخابات شوراها برای مدیران بوشهری جذاب است؟

از سوی دیگر، ناظران معتقدند همین مساله می‌تواند نشانه‌ای از اهمیت شوراها در ساختار حکمرانی شهری باشد. اینکه یک مدیر استانی حاضر شود مسئولیت رسمی خود را رها کند تا در عرصه مدیریت شهری از طریق شورا نقش‌آفرینی کند، نشان می‌دهد انتخابات شوراها جایگاه و جذابیت خاصی در میان نخبگان و مدیران دارد. حال در سال جاری و شرایط کنونی باید دید حضور در شوراها همچنان برای مدیران استانی جذاب است یا نه!

قانون استعفا با هدف سالم‌سازی انتخابات اجرا می‌شود

جذب شدن مدیران یا اگر به طور کلی بخواهیم بگویم جذب شدن کسانی که سابقه فعالیت اجرایی سابقه حضور در بدنه مدیریتی دولت دارند می تواند برای استان بوشهر موضوعی مهم باشد. زیرا بوشهر به عنوان یکی از استان‌های راهبردی کشور با مسائل متنوع شهری، اقتصادی و اجتماعی روبه‌رو است. به طور قطع شوراهای اسلامی شهرها در این استان می‌توانند نقشی کلیدی در مدیریت محلی ایفا کنند؛ از برنامه‌ریزی برای توسعه شهری گرفته تا نظارت بر عملکرد شهرداری‌ها. در چنین شرایطی، رقابت انتخاباتی شوراها معمولاً با حساسیت زیادی دنبال می‌شود. قانون استعفا با هدف سالم‌سازی این رقابت اجرا می‌شود، اما به طور طبیعی در استان بوشهر نیز بحث‌های فراوانی درباره پیامدهای آن شکل گرفته است. بر اساس شنیده‌ها به نظر می‌رسد انتخابات آتی شوراهای شهر و روستا به صورت تمام الکترونیک برگزار شود.

علی زینی‌وند، معاون سیاسی وزیر کشور و رئیس ستاد انتخابات کشور گفته است، با توجه به موافقت مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان، هفتمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، یازدهم اردیبهشت ۱۴۰۵ برگزار خواهد شد.