حمله به قطر به پرونده‌ای پرهزینه برای صهیونیست‌ها تبدیل خواهد شد

بامداد جنوب – مریم خوئینی

در اقدامی کم‌سابقه و جنجال‌برانگیز، جنگنده‌های رژیم صهیونیستی ۱۸ شهریور، دفتر سیاسی جنبش حماس را در شهر دوحه، پایتخت قطر، هدف حمله هوایی قرار دادند. این حمله که به گفته تحلیل‌گران می‌تواند نقطه عطفی در نوع مواجهه اسرائیل با گروه‌های مقاومت فلسطینی در خارج از مرزهای غزه باشد، واکنش‌های گسترده‌ای را در محافل منطقه‌ای و بین‌المللی به همراه داشته است.

رسانه آمریکایی وال‌استریت ژورنال به نقل از مقامات آمریکایی آگاه نوشته است: در این عملیات جنگنده‌های اسرائیلی شامل هشت فروند اف-۱۵ و چهار فروند اف-۳۵ به دریای سرخ در سوی دیگر شبه‌جزیره عربستان پرواز کردند و از آنجا، با هدف اجتناب از نقض حریم هوایی عربستان سعودی، موشک‌های بالستیک هواپرتاب را به فضا بر فراز عربستان سعودی و به سوی دوحه شلیک کردند. به گفته این مقامات، اسرائیل تنها چند دقیقه پیش از حمله، به ارتش آمریکا اطلاع داد که در حال اجرای عملیاتی علیه حماس است.

البته، اقدام اسرائیل برای ترور رهبران سیاسی ارشد حماس از جمله خلیل الحیه و ظاهر جبارین را که برای بررسی آخرین پیشنهاد آمریکا جهت پایان جنگ غزه گرد هم آمده بودند، موفقیت‌آمیز نبود.

به گفته مقامات عرب، رهبران سیاسی حماس در اتاقی که هدف قرار گرفت حضور نداشتند، اما نزدیک آن بودند و چند نفر از آن‌ها به شدت زخمی و به بیمارستان منتقل شدند. در عوض، شماری از مقامات رده پایین حماس و یک عضو نیروهای امنیت داخلی قطر در این حملات کشته شدند. مقامات اسرائیلی در گفتگوهای خصوصی اذعان کردند که احتمالا همه اهداف از بین نرفته‌اند و هنوز در حال ارزیابی نتایج هستند.

محکومیت حمله به قطر از سوی ایران

پس از حمله رژیم صهیونیستی به قطر، امیرسعید ایروانی سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران به‌طور قاطع، تجاوز تروریستی و حملات مسلحانه رژیم صهیونیستی علیه دولت قطر را که منجر به شهادت و مجروح شدن شماری از غیرنظامیان فلسطینی و قطری شد، محکوم و قاطعانه از حق دولت قطر برای دفاع مشروع، حمایت می‌کند.

نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر نیز بر عزم دوحه برای دفاع از امنیت و حاکمیت ملی خود در برابر حمله آشکار رژیم صهیونیستی تاکید کرد. بر اساس گزارش روزنامه العربی الجدید «محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی» در واشنگتن در دیدار با «جی‌ دی ونس» معاون رئیس‌جمهور آمریکا و «مارکو روبیو» وزیر خارجه این کشور تصریح کرد که دوحه تمامی اقدامات لازم را برای حفاظت از امنیت و حاکمیت ملی خود در برابر تجاوز اسرائیل به کار خواهد بست. شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز این حمله را محکوم و بر ضرورت توقف فوری تنش‌ها تاکید کرد.

در این میان هدف‌گیری ساختمانی در یکی از امن‌ترین و پرنفوذترین پایتخت‌های عربی، این پرسش اساسی را مطرح کرده است که آیا تل‌آویو سیاست جدیدی در پیش گرفته که طی آن، دفاتر خارجی جنبش‌های مقاومت نیز در تیررس قرار خواهند گرفت؟ و در صورت تایید، واکنش جریان‌های مقاومت، به‌ویژه جهاد اسلامی فلسطین، در قبال این تحول چه خواهد بود؟

حمله به قطر هزینه‌های سیاسی اسرائیل را افزایش می‌دهد

برای بررسی ابعاد مختلف این حادثه و تحلیل پیامدهای آن، به گفت‌وگو با نماینده جنبش جهاد اسلامی فلسطین در ایران پرداختیم؛ شخصیتی که از نزدیک در جریان تحولات مقاومت قرار دارد و می‌تواند چشم‌اندازی روشن از آنچه در پیش است، ترسیم کند.

ناصر ابوشریف در گفت‌وگو با بامداد جنوب در خصوص حمله اسرائیل به رهبران حماس در دوحه و اینکه چه پیامدهایی برای حماس و جریان مقاومت به همراه خواهد داشت، گفت: ما با یک نقض آشکار حاکمیت در خاک یک میانجی فعال روبه‌رو هستیم که به طور مستقیم محیط مذاکره را تخریب می‌کند. بدون شک این حمله هزینه‌های سیاسی را برای اسرائیل در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی افزایش خواهد داد. از آن سو مواضع مذاکره‌ای فلسطینیان نیز سخت‌تر خواهد شد؛ به‌ویژه در عدم تغییر خطوط قرمز مربوط به آتش‌بس و تبادل اسرا.

اسرائیل به دنبال تثبیت دکترین «پیگرد فرامرزی»

وی در پاسخ به این سوال آیا این حمله نشانه‌ای از تغییر در سیاست اسرائیل علیه جنبش‌های فلسطینی است؟ گفت: بله، ما شاهد تثبیت دکترین «پیگرد فرامرزی» و القای مفهوم «نبود پناهگاه امن» برای رهبران مقاومت هستیم. اهداف سیاسی این اقدام برای ما روشن است ابتدا می‌خواهند یک دستورکار قهری بر روند آتش‌بس و تبادل اسرا بر ما تحمیل کنند، سپس آستانه تحمل شرکای منطقه‌ای و غربی نسبت به شکستن قواعد بازی در پایتخت یک میانجی را بیازمایند و اینکه این تصور را ایجاد کنند که اسرائیل دست بالا و بازدارنده را در جبهه‌های دیگر دارد. این چرخش می‌تواند خطر تشدید تنش‌ها را افزایش دهد، مگر اینکه هزینه‌های سیاسی و حقوقی آن به‌سرعت سنگین شود.

نماینده جنبش جهاد اسلامی فلسطین در ایران در پاسخ به این سوال که این حمله چه پیامدهای امنیتی و سیاسی برای کشورهای خلیج فارس و میزبانان چنین رویدادهایی به همراه دارد؟ بیان کرد: پیامدهای امنیتی این اتفاق را می‌توان در چند لایه جمع‌بندی کرد. لایه اول امنیتی است، که منجر به ارتقای حفاظت چندلایه از اماکن و افراد می شود سپس ما شاهد کاهش ردپاها در جابه‌جایی‌ها، خواهیم بود به دنبال آن توسعه سامانه‌‌های هشدار زودهنگام و تقویت هماهنگی‌های دفاعی نیز توسعه خواهند یافت. لایه دوم حاکمیتی است، که میزبانی را ذیل یک چارچوب میانجی‌گری شفاف و اعلام‌شده قرار می‌دهد؛ با تعریف وضعیت حقوقی دفاتر، حدود مسئولیت‌ها و سازوکارهای واکنش.

هزینه تکرار چنین حوادثی باید افزایش یابد

ابوشریف افزود: در عرصه دیپلماتیک نیز واکنش‌ها به این رویداد می‌تواند از «بیانیه‌های ساده» به اقدامات هماهنگ (مانند نشست‌های ویژه شورای همکاری خلیج فارس، اتحادیه عرب یا سازمان همکاری اسلامی) فراتر برود و ما شاهد اقداماتی باشیم که هزینه تکرار چنین حوادثی را بالا ببرد و فضای عملیات خاکستری در پایتخت‌های منطقه را محدود می‌کند.

نماینده جنبش جهاد اسلامی فلسطین در تهران در پاسخ به این سوال که چرا دوحه هدف این حمله قرار گرفت و پیام اصلی آن چه بود؟ گفت: دوحه به عنوان یک پایگاه مهم در فرآیند میانجی‌گری شناخته می‌شود. اسرائیلی‌ها با حمله به این شهر، چند هدف را دنبال می کردند، ابتدا می خواستند با ایجاد اختلال در لحظه حساس مذاکرات اعمال بازدارندگی روانی بر میز مذاکره و میزبان تحمیل کنند. پس از آن قابلیت مداخله از فاصله دور حتی در خاک کشوری که شریک نزدیک آمریکا به شمار می‌رود را به نمایش بگذارند تا بتوانند میانجی را تحت فشار بگذارند و محدود کنند و به حاشیه ببرند.

ابوشریف تاکید کرد: اکنون پاسخ موثر میزبان می‌تواند شامل ادامه ماموریت میانجی‌گری با رویکردی جمعی‌تر، تقویت تضمین‌های امنیتی و حقوقی، و تبدیل این حادثه به یک پرونده پرهزینه برای عامل حمله باشد.

رویکرد سیاسی و حقوقی جهاد اسلامی فلسطین

وی در پاسخ به این سوال که موضع جهاد اسلامی فلسطین در برابر این حمله چیست و آیا این گروه برنامه‌ای سیاسی یا میدانی برای واکنش دنبال خواهد کرد؟ گفت: الگوی رفتاری محتمل جهاد اسلامی در پاسخ به این حمله، می‌تواند شامل سه محور اصلی باشد. محور اول، سیاسی و رسانه‌ای است که ما شاهد محکومیت قاطعانه حمله، هم‌راستا کردن پیام‌های گروه با دیگر گروه‌های مقاومت، و مدیریت افکار عمومی به نفع مسیر آتش‌بس مشروط خواهیم بود. در محور دوم، حقوقی، با مستندسازی حادثه، پیگیری از طریق نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی، و بهره‌برداری از شبکه‌های مدنی و حقوق بشری برای افزایش فشار بر عاملان حمله تلاش خواهیم کرد. در محور سوم، عملیاتی، نیز برای پرهیز از گشودن جبهه‌های جدید که می‌تواند مسیر آتش‌بس و تبادل اسرا را مختل کند؛ با حفظ آمادگی عملیاتی بدون تشدید چرخه خصومت‌ها تلاش خواهیم کرد.

نماینده جهاد اسلامی فلسطین در ایران بیان کرد: در حال حاضر جهاد اسلامی طرح عملیاتی مشخصی در خصوص این حمله منتشر نکرده است. به نظر می‌رسد محتمل‌ترین مسیر برای این گروه، اتخاذ رویکردی سیاسی و حقوقی همراه با هماهنگی میدانی محدود و حساب‌شده باشد.