بوشهر رکورددار هزینه زندگی روستایی در کشور

بامداد جنوب:  طرح آمارگیری درآمد و هزینه خانوار که از دهه ۴۰ در ایران آغاز شده، همچنان یکی از مهم‌ترین منابع آماری کشور به شمار می‌رود. این طرح هر سال با نمونه‌گیری از ده‌ها هزار خانوار شهری و روستایی انجام می‌شود و داده‌های به دست آمده از آن نقش کلیدی در ارزیابی وضعیت رفاه، الگوهای مصرف و سیاستگذاری‌های اقتصادی و اجتماعی ایفا می‌کند.

برپایه آمارگیری درآمد و هزینه خانوار، روستاهای استان بوشهر بالاترین سطح هزینه زندگی در کل کشور را دارند. در سال ۱۴۰۳، متوسط هزینه سالانه هر خانوار روستایی در بوشهر به ۲۳۰ میلیون تومان رسید؛ رقمی که نه‌تنها از میانگین کشوری فاصله معناداری دارد، بلکه بیش از سه برابر هزینه زندگی در ارزان‌ترین استان کشور یعنی سیستان و بلوچستان (با حدود ۷۷ میلیون تومان) است.

این اختلاف، واقعیتی تلخ را نشان می‌دهد: روستاییان بوشهر، با وجود فاصله جغرافیایی از کلان‌شهرها و زندگی در مناطق غیرشهری، با فشار اقتصادی سنگینی روبه‌رو هستند که حتی از بسیاری از شهرنشینان هم بیشتر است. طبق گزارش‌های رسمی، قیمت بالای مواد غذایی، هزینه‌های انرژی، حمل‌ونقل و محدودیت دسترسی به کالا و خدمات از عوامل اصلی این وضعیت است.

کارشناسان هشدار می‌دهند که تداوم این روند، نه‌تنها کیفیت زندگی ساکنان روستاهای استان را به خطر می‌اندازد، بلکه می‌تواند منجر به افزایش مهاجرت معکوس به مناطق شهری و تضعیف بافت اقتصادی و اجتماعی روستاها شود.

این آمارها اهمیت برنامه‌ریزی هدفمند برای کنترل قیمت‌ها، حمایت معیشتی و توسعه زیرساخت‌ها در مناطق روستایی بوشهر را بیش از پیش آشکار می‌کند. زمانی که زندگی در روستا به لحاظ مالی از شهر گران‌تر تمام شود، فلسفه ماندگاری و رونق روستاها زیر سؤال می‌رود و نیاز به اقدام جدی، فوری و مبتنی بر داده‌های واقعی بیش از همیشه احساس می‌شود.

طبق آمار سال ۱۴۰۳، «مسکن، سوخت و روشنایی» همچنان اصلی‌ترین بار مالی بر دوش خانوارهاست و گوشت نیز در صدر اقلام خوراکی قرار دارد.

همچنین به استناد نتایج سال ۱۴۰۳، متوسط هزینه سالانه یک خانوار شهری حدود ۲۷۰ میلیون تومان بوده که نسبت به سال پیش ۳۰ درصد افزایش داشته است. در ترکیب هزینه‌ها، خوراکی و دخانیات نزدیک به ۲۴ درصد و سایر هزینه‌های غیرخوراکی حدود ۷۷ درصد سهم داشته‌اند. بخش مسکن، سوخت و روشنایی بیشترین سهم در گروه غیرخوراکی را به خود اختصاص داده و در هزینه‌های خوراکی نیز گوشت بیشترین سهم را داشته است.

متوسط درآمد سالانه خانوارهای شهری در همین سال ۳۴۰ میلیون تومان برآورد شده که رشد ۳۴ درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد. این رقم بالاتر از رشد هزینه‌هاست و نشان می‌دهد نسبت درآمد به هزینه اندکی بالاتر رفته اما این لزوما به معنای بهبود وضع اقتصادی خانوار نیست. در بطن این ارقام تورم نهفته و ممکن است این افزایش به دلیل تورم باشد. بنابراین برای نتیجه‌گیری دقیق تر باید اثر تورم را از آن خارج کرد.  در روستاها نیز متوسط هزینه سالانه حدود ۱۴۰ میلیون تومان ثبت شده که رشد ۳۱ درصدی داشته است. از این رقم ۳۸ درصد صرف خوراکی و دخانیات و ۶۳ درصد صرف هزینه‌های غیرخوراکی شده است. درآمد خانوارهای روستایی نیز با رشد ۳۵ درصدی به ۲۰۰ میلیون تومان رسیده است.

بررسی استانی داده‌ها حاکی از اختلاف چشمگیر سطح زندگی در نقاط مختلف کشور است. در شهرها، خانوارهای تهرانی بیشترین هزینه سالانه را با حدود ۴۰۰ میلیون تومان داشته‌اند، در حالی که خانوارهای سمنانی با ۱۵۰ میلیون تومان کمترین هزینه را ثبت کرده‌اند. در بخش درآمد نیز تهران با ۵۰۰ میلیون تومان در صدر و ایلام با ۲۰۰ میلیون تومان در انتها قرار گرفته است.

در میان روستاییان، بوشهر با ۲۳۰ میلیون تومان بالاترین سطح هزینه و سیستان و بلوچستان با ۷۷ میلیون تومان پایین‌ترین سطح را تجربه کرده‌اند. همچنین، یزد با ۳۳۰ میلیون تومان بیشترین درآمد روستایی و سیستان و بلوچستان با ۹۲ میلیون تومان کمترین درآمد را به خود اختصاص داده است.

این اظهارات در حالی توسط مدیرکل دفتر جمعیت، نیروی کار و اقتصاد خانوار مرکز آمار اعلام شده که گزارش جامع این شاخص‌ها هنوز روی درگاه این سازمان قرار نگرفته است.