گرما سوخت ماشین‌ها را می‌بلعد

بامداد جنوب – الهام بهروزی

بنزین این روزها به معضلی چالش‌برانگیز برای اهالی جنوب درآمده است. گرمای طاقت‌فرسا و شرجی بالا موجب شده که استفاده از کولر ماشین در استان‌های جنوبی مثل بوشهر دو چندان شود و مصرف سوخت را افزایش دهد. هرچند در سال‌های اخیر تلاش‌هایی شده تا جایگزینی خودروهای دوگانه سوز، برقی و … مصرف بنزین را کاهش داد اما همچنان خودروهای بنزینی سهم قابل‌توجهی از بازار تولید خودرو و مصرف شهروندان را در قبضه خود دارند.

طبق گفته کارشناسان حوزه انرژی، خودروهای ایرانی دو تا سه برابر استانداردهای روز جهان مصرف بنزین دارند و در حالی که متوسط مصرف خودروهای تولیدی دیگر کشورها چهار یا پنج لیتر در هر پیمایش ۱۰۰ کیلومتر است، این رقم برای خودروهای تولید ایران ۱۰ تا ۱۲ لیتر است اما این تراژدی زمانی تلخ‌تر می‌شود که روزانه در حدود ۱۴۶ میلیون لیتر بنزین در خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده مصرف می‌‌شود که در صورت جایگزینی این ناوگان با خودروها و موتورسیکلت‌های استاندارد حدود ۲۷ میلیون لیتر بنزین قابل صرفه‌جویی است.

متاسفانه در استان بوشهر به دلیل فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی، استفاده از خودروهای شخصی رشد فزاینده‌ای داشته است و همین مساله موجب شده که میزان مصرف بنزین در این منطقه مازاد بر ظرفیت کارت آزاد جایگاه‌های سوخت باشد. چون این کارت‌ها نیز ظرفیت مشخصی دارند، در این باره سال گذشته رضا نواز، سخنگوی صنف جایگاه‌داران سوخت اشاره کرده بود که هر کارت آزاد در جایگاه‌های عرضه سوخت، امکان سوخت‌گیری تا سقف ۸ هزار لیتر در شبانه‌روز یا با تعداد دفعات سوخت‌گیری ۲۵۵ دارند؛ بنابراین اگر مراجعات مردمی برای استفاده از کارت آزاد بیشتر شود، ممکن است شارژ کارت آزاد از لحاظ لیتری یا از لحاظ تعداد دفعات مجاز سوخت‌گیری تمام شود!

موضوعی که مردمان جنوبی امروز به طور جدی با آن مواجه شده‌اند، چون اغلب خودروهای آن‌ها همچنان بنزین‌سوز است. یک شهروند جنوبی در این باره به بامداد جنوب گفت: با توجه به اینکه استان بوشهر یکی از استان‌های گرمسیر کشور است که تابستان‌های بسیار سوزان و مرطوب و نفس‌بری با بادهای گرم یا شرجی‌های طاقت‌فرسایی دارد، اهالی این منطقه ناچار به استفاده از ماشین‌های کولردار هستند و همین امر مصرف سوخت ماشین را دوچندان می‌کند.

عقیل عبداللهی با تاکید بر اینکه متاسفانه کارت‌های آزاد جایگاه‌های سوخت استان بوشهر روزانه تنها ۱۲ ساعت توان پاسخگویی به تقاضای مردم را دارند، افزود: پیشنهاد می‌شود که شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی در فصل گرما برای استان‌های جنوبی تمهیداتی را بیندیشد مثل افزایش کارت آزاد جایگاه‌داران سوخت یا افزایش ظرفیت این کارت‌ها، این‌جا بوشهر است که قطب انرژی کشور شناخته می‌شود و همواره یک استان پرتردد است نباید بدین شکل باشد که از ۱۲ ظهر به بعد ظرفیت کارت آزاد در جایگاه‌های سوخت تمام شود.

به گفته وی، کارت‌های سوخت خودروهای شخصی هم به اندازه‌ای نیست که بتوان یک ماه را با آن سر کرد. به هر حال متولیان امر باید چاره‌ای برای این مشکل بیندیشند که دیگر دارد از مشکل عبور می‌کند و به معضل می‌رسد. هرچند دولت چهاردهم تلاش کرده تا مسئله تولید، واردات و مصرف بنزین را در کشور مدیریت کند و سطح ذخایر این سوخت را به ۱۲۰ لیتر برساند ولی ما در بوشهر به‌ویژه در چهار شهرستان جنوبی آن هم‌اینک به دلیل ظرفیت کارت‌های آزاد جایگاه‌های سوخت با مشکل مواجه هستیم. انتظار داریم در شرایطی که دولت ظرفیت تولید و ذخیره‌سازی بنزین را افزایش داده، نتیجه مستقیم آن را امروز در جامعه ببینیم و دیگر روزانه شاهد صف‌های طولانی ماشین‌ها در جایگاه‌های سوخت یا اتمام ظرفیت کارت‌های آزاد نباشیم.

عبداللهی همچنین از شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی خواست که بنزین یورو ۴ را به استان بوشهر نیز اختصاص بدهد و افزود: بوشهر یکی از استان‌های پرمصرف بنزین است. متاسفانه بنزین‌های بی‌کیفیت آسیب جدی به خودروهای شخصی مردم این منطقه زده، انتظار داریم که مثل شهرهای تهران، اراک، تبریز، مشهد، اهواز و شیراز، بنزین یورو ۴ به بوشهر نیز اختصاص پیدا کند.

به نظر می‌رسد در شرایطی که عرضه بنزین سوپر که مزایایی چون افزایش راندمان موتور، کاهش مصرف سوخت، کاهش آلاینده‌ها و بهبود عملکرد کلی خودرو را به همراه دارد، به شدت در جایگاه‌های سوخت محدود شده، اختصاص بنزین یورو ۴ به بوشهر خواسته دور از دسترسی نیست و می‌توان با مطالبه‌گری صحیح بدان دست یافت.

البته در این میان، دولت چهاردهم در تأمین بنزین سوپر نیز طرحی را در دست انجام دارد که هدف از اجرای آن هم تأمین بنزین با اکتان بالا برای خودروهایی است که به این نوع سوخت نیاز دارند. البته قیمت این بنزین هنوز نهایی نشده و قرار است در چارچوب مکانیزم رقابتی و با توجه به نرخ جهانی خرید، هزینه حمل‌ونقل، عوارض ورودی و سود متعارف واردکننده مشخص شود.

تاکنون در این زمینه پنج مجوز قطعی صادر شده؛ روندی که به گفته مسئولان با هدف تأمین نیاز بازار و بدون تغییر در سهمیه یا قیمت بنزین یارانه‌ای دنبال می‌شود اما طبق گفته‌های سخنگوی صنف جایگاه‌های سوخت فرایندها در حال نهایی شدن است ولی هنوز بنزین سوپر وارداتی به جایگاه‌های سوخت نرسیده است! به هر روی ورود این نوع بنزین به جایگاه‎‌های سوخت می‌تواند به حفظ محیط زیست و پاکیزگی هوا کمک کند.

اما از بنزین باکیفیت که عبور کنیم، در حال حاضر معضل اصلی حوزه سوخت خودروها در بوشهر، همان محدودیت کارت آزاد در جایگاه‌های سوخت است. یک کارشناس انرژی در این خصوص به بامداد جنوب گفت: محدود کردن عرضه بنزین آزاد با کارت مخصوص جایگاه تا قبل از نیمه‌شب در استان بوشهر به نظر راهکار مناسبی برای کنترل تردد و مراجعه به جایگاه‌های سوخت نیست؛ چرا که عملاً فشار تقاضا را به ساعات پایانی شب منتقل می‎کند که تاثیر مستقیم این تراکم زمانی تقاضا، ایجاد ازدحام و صف‌های طولانی برای دریافت سوخت و همچنین مصرف بیهوده آن به‌ ویژه در شهر بوشهر که به‌دلیل شدت گرما مردم ناچارند کولر خودروی خود را روشن نگه دارند و حتی احتمال وقوع حوادث امنیتی ناشی از شلوغی را در آن ساعت از شب را نیز دنبال خواهد داشت.

به گفته سمیه اسدی، حالا شاید به لحاظ مدیریتی، این تصمیم ممکن است با هدف کنترل موجودی سوخت اتخاذ شده باشد، اما باید این نکته را هم در نظر بگیریم که پیامدهای اجتماعی و امنیتی آن از جمله افزایش تردد شبانه و خطرات احتمالی را هم وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه مسلماً این نوع سیاست‌گذاری‌ها در بحث عرضه سوخت، بدون هماهنگی و اطلاع‌رسانی شفاف، علاوه بر تحمیل بار روانی به جامعه، به‌ویژه در مناطق گرمسیری مثل بوشهر، هزینه‌های جانبی بیشتری نیز به مردم وارد می‌کند، تصریح کرد: در این خصوص پیشنهاد می‌کنم که ابتدا عرضه سوخت به صورت‌ تدریجی تنظیم شود؛ یعنی به جای توقف کامل کارت آزاد قبل از نیمه‌شب، می‌توان عرضه را در بازه‌های زمانی متعادل انجام داد تا فشار تقاضا در یک ساعت خاص متمرکز نشود.

اسدی یادآور شد: پیشنهاد دوم این‌که ظرفیت‌ها را در ساعات پرتقاضا افزایش بدهیم. منظورم این است که جایگاه‌‌هایی که در مناطق پرتردد قرار دارند، می‌توانند در ساعات اوج مصرف، پمپ‌های بیشتری به کارت آزاد اختصاص بدهند و پیشنهاد آخر این‌که با ایجاد سامانه اطلاع‌رسانی آنلاین یا پیامکی برای اعلام خلوت‌ترین جایگاه‌ها اقدام بشود تا رانندگان بتوانند با کمترین تردد، سوخت‌گیری کنند و از ترافیک و ازدحام هم جلوگیری شود