از شفافیت فرماندار تا ضرورت تعامل بیشتر با صنعت

بامدادجنوب_ مریم خوئینی  

شهرستان جم، با جمعیتی افزون بر ۷۰ هزار نفر و قرارگیری در قلب یکی از بزرگ‌ترین مراکز انرژی کشور، نقش مهمی در اقتصاد و توسعه منطقه داشته است. این شهرستان نه تنها با وجود پالایشگاه گاز فجر جم، به قطب صنعتی و انرژی تبدیل شده، بلکه با آب و هوای معتدل و زمین‌های حاصلخیز، ظرفیت‌های کشاورزی و فرهنگی قابل توجهی نیز دارد. در این گزارش، با نگاهی به دیدگاه‌های فعالان مدنی و رسانه‌ای، تلاش می‌کنیم عملکرد مسعود تنگستانی فرماندار جم را بررسی معرفی کنیم.

سجاد بهزادی، از فعالان رسانه‌ای شناخته‌شده شهرستان جم، در گفت‌وگو با بامداد جنوب می‌گوید: اگر شفافیت را به معنای «پاسخگو بودن و در دسترس بودن اطلاعات، تصمیمات و اقدامات مسئولان برای عموم مردم» بدانیم، باید گفت فرماندار جم در این زمینه روحیه مثبتی دارد. مسعود تنگستانی در بینش اصلاح‌خواهانه خود، انسان خوش‌فکری است و می‌داند که شفافیت یکی از ارکان اساسی حکمرانی خوب و دموکراسی سالم محسوب می‌شود. به باور من، فرماندار جم تمایلی به پنهان‌کاری در تصمیمات خود ندارد و تلاش می‌کند ارتباطی روشن و مستقیم با مردم برقرار کند.

آیا شفافیت به افزایش اعتماد عمومی کمک می‌کند؟

وی ادامه داد: اما نکته مهم‌تر این است که نمی‌دانیم شفافیت فرماندار جم و تمامی فرمانداران، آیا به افزایش اعتماد عمومی مردم کمک می‌کند یا خیر؛ زیرا ما در حال حاضر در شرایط دشواری از این بُعد در لایه‌های جامعه قرار داریم. فرماندار جم با مردم در ارتباط است اما نمی‌دانیم این کارکرد شخصیتی او منجر به کاهش شکاف بین حاکمیت و مردم و کاهش بی‌اعتمادی می‌شود یا نمی شود. فرماندار جم می‌خواهد در مورد بودجه و هزینه کردها در شهرستان شفاف باشد و مثلا به‌طور شفاف در مورد اهداف، برنامه‌ها، چالش‌ها و نحوه هزینه‌کرد بودجه شهرستان توضیح دهد، اما مطمئن نیستیم که اعتبار و توسعه‌ای در برنامه وجود دارد که درباره آن شفاف‌سازی شود یا خیر؟اصلا آیا همچنان شفافیت یک مساله مهم نزد جامعه است و یا اینکه دیگر مردم به آن باوری ندارند.

شفافیت، پشتوانه قدرتمند فرمانداران

وی افزود: اگر رسانه‌ها و نهادهای مدنی بخواهند بر عملکرد فرماندار جم نظارت کنند؛ بعید می دانم روحیه فرماندار مانع این مساله باشد. به اعتقاد من زخم‌هایی وجود دارد که اگر ترمیم نشود شفافیت‌ها نزد فرمانداران دیگر چندان مولفه جذابی برای جامعه نخواهد بود. ضرورت شفافیت فرمانداران در استان و شهرستان‌ها یک لطف نبود، مساله‌ای بود که نباید خدشه‌دار می‌شد و اساسا باید پذیرفته می‌شد که این شفافیت تنها به نفع مردم نیست، بلکه به خود فرمانداران نیز کمک می‌کند تا با کسب اعتماد عمومی، پشتوانه قدرتمندی برای اجرای برنامه‌های خود داشته باشند و در نهایت، این پشتوانه می‌توانست منجر به توسعه پایدار، کاهش فساد و تقویت جامعه مدنی شود. اما امروز بیشترِ این مولفه‎‌ها به‌شدت آسیب دیده‌اند و ما نمی‌دانیم شفافیتِ فرماندار جم و یا هر فرماندار دیگر استان، آیا اساسا کمکی به حل این مساله‌ها می‌کند یا خیر؟

نمی‌توان انتظار خاصی در زمینه طرح‌های عمرانی داشت

بهزادی در پاسخ به این سوال که عملکرد فرمانداری جم در زمینه طرح‌های عمرانی و زیرساخت‌های شهری و روستایی چگونه بوده؟ گفت: هیچ اقدام شاخصی تا کنون اتفاق نیفتاده است و به نظر می‌رسد وضعیت توسعه در کشور به گونه‌ای نیست که بتوان انتظار خاصی از فرمانداران در برنامه‌ریزی طرح‌های جدید داشت. فرماندار جم اگر بتواند تمرکز بر طرح‌های نیمه تمام هم در شهرستان داشته باشد و بتواند آنها را به سرانجام برساند کار ارزشمندی صورت داده است. اساسا مولفه‌های توسعه در شهرستان جم متاثر از فضای کلی کشور، ناقص دنبال می‌شود و نمی‌توان چشم انداز روشنی برای به سرانجام رسیدن زیرساخت‌های حیاتی متصور بود.

جم در جذب سرمایه‌گذاری ضعیف است

این فعال رسانه‌ی در پاسخ به این سوال که آیا فرمانداری در جذب سرمایه‌گذاری و بودجه‌های عمرانی موفق بوده است؟ بیان کرد: در زمینه جذب سرمایه‌گذاری به جرات می‌توان گفت شهرستان جم یکی از ضعیف‌ترین شهرستان‌های استان است. عموما انتظار دارند در شهرستان، نفت و گاز پیشران سرمایه‌گذاری در درمان، تولید و اقتصاد باشد. جم از محدود شهرستان‌های استان است که به عنوان مثال شهرک صنعتی ندارد. وقتی شهرک صنعتی و زیرساخت‌های انگیزشی برای سرمایه‌گذار نیست، چگونه جذب سرمایه صورت گیرد. وضعیت کشور هم به گونه‌ای نیست که سرمایه‌گذار به سادگی و بدون ضمانت‌های امنیتی سرمایه خود را در جایی هزینه کند. رد پای منابع مالی بخش خصوصی در کمتر جایی بخش‌های مولد و زیربنایی شهرستان را متاثر کرده و ظرفیت‌های رشد اقتصادی را به همراه داشته است.

بازار کار هر روز محدودتر می‌شود

بهزادی در پاسخ به پرسشی درباره اقدامات انجام‌شده در زمینه ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان و فارغ‌التحصیلان شهرستان جم نیز گفت: ما در سال‌های اخیر با نوعی رکود اقتصادی روبه‌رو بوده‌ایم و طبیعی است که رونق اقتصادی در شهرستان جم نیز تابع وضعیت کلی کشور باشد. به‌نظر من، در این مدت سرمایه‌گذاری خاص و قابل توجهی در شهرستان صورت نگرفته که بتوان از آن به‌عنوان عامل ایجاد فرصت‌های شغلی جدید برای جوانان یاد کرد. در عین حال، تعداد فارغ‌التحصیلان شهرستان رو به افزایش است و رشته‌های تخصصی مرتبط با حوزه نفت و گاز در میان آن‌ها سهم قابل توجهی دارد.

انتصابات فرماندار از میان نخبگان صورت نگرفت

بهزادی در خصوص عملکرد فرماندار فعلی در مقایسه با دوره‌های پیشین فرمانداران جم گفت: به اعتقاد من فرماندار جم دارای بینش و کارکردی تحول‌گرایانه است، اما در چنبره محیط و وضعیت کنونی استان گرفتار شده است و عملا نمی‌تواند کار خاصی انجام دهد. مثلا برخی بخشداران و حتی مسئولان شهرستان که منصوب وی هستند همچنان از جبهه پایداری انتخاب شده‌اند، و فرد کار کشته‌ای همراه او نیست که بتواند آن بینش و اندیشه تحول خواهانه او را به جلو ببرد. به نظر می‌رسد فرماندار فعلی جم با یک تناقض روبه‌رو است؛ وجود اراده و بینش تحول‌خواهانه در سطح فردی، اما زمین‌گیر شدن در چنبره یک سری موانع ساختاری، سیاسی و تشکیلاتی. این چالش‌ها باعث شده است علیرغم تمجیدهای ابتدایی از او، خروجی ملموس و اثربخشی در راستای حل مسائل کلان شهرستان مشاهده نشود و حتی در مواردی، اقتدار مدیریتی فرمانداری نیز زیر سوال برود.

وی معتقد است که فرماندار باید بخشداران و معاونین خود را از بدنه نخبگان وزارت کشور معرفی می‌کرد و متاسفانه این فرصت را از دست داد. فرمانداری جم نیازمند جذب و به‌کارگیری نیروهای جوان، توانمند و بومی برای پر کردن خلأهای سازمانی است.

بهزادی می‌گوید: فرماندار برای پیش بردن منافع شهرستان جم باید افزایش قدرت چانه‌زنی در استان داشته باشد. تقویت ارتباط با مرکز استان و لابی‌گری موثر برای جلب حمایت از طرح‌ها و مطالبات شهرستان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.

ضرورت رابطه راهبردی مسئولان جم با مدیران نفت و گاز

او افزود: فرماندار جم باید بتواند با مدیران نفت و گاز نیز ارتباط عمیق و راهبردی داشته باشد. باید در شهرستان‌هایی مانند جم و عسلویه امکان برنامه‌ریزی یکپارچه توسعه با مشارکت مدیران نفت و گاز فراهم باشد و یک فرماندار خوب باید بتواند منافع شهرستان را با منافع نفت وگاز پیرامون گره بزند. ما در بین تمامی فرمانداران شهرستان جم چنین خلائی را احساس می‌کنیم. پایش ضعف‌ها و حتی اجرای طرح‌ها نشان می‌دهد که تصمیمات فرمانداران بسترساز حضور عمیق و موثر نفت در حوزه پیرامون نبوده است.

نشست با فعالان اجتماعی باید مستمر باشد

غلامعلی بدخشان، فعال اجتماعی شهرستان جم در گفت‌وگو با بامداد جنوب با اشاره به انتقادهایش از فرماندار، گفت: در حوزه عمرانی، عملکرد فرمانداری چندان رضایت‌بخش نبوده و ضعف‌هایی در اجرای طرح‌ها دیده می‌شود. در زمینه ایجاد فرصت‌های شغلی نیز اقدام موثری صورت نگرفته و حتی سرمایه‌گذاری قابل توجهی در شهرستان انجام نشده است.

بدخشان با اشاره به نحوه ارتباط فرمانداری با فعالان مدنی افزود: در ابتدای دوره مسئولیت آقای تنگستانی، نشست‌هایی با فعالان اجتماعی برگزار شد، اما این ارتباط به شکل مستمر ادامه نیافت. با این حال، عملکرد ایشان در سال نخست نسبتاً قابل قبول بود.

پول؛ مشکل اصلی مدیران کنونی

وی درباره ویژگی‌های شخصیتی فرماندار جم گفت: تنگستانی فردی صادق، شفاف و بی‌پیرایه است. یچیدگی خاصی در رفتار او دیده نمی‌شود و در مجموع، می‌توان او را مدیری پاسخگو دانست.

بدخشان در ادامه، مقایسه‌ای میان فرماندار فعلی و فرمانداران پیشین شهرستان انجام داد و بیان کرد: در مقایسه با دوران فرمانداری آقای فتح‌الله نوروزی، عملکرد تنگستانی ضعیف‌تر است. نسبت به دوره آقای محمد حسینی تقریباً در یک سطح، اما اندکی قوی‌تر از نظر شخصیت مدیریتی عمل کرده است. از نظر عملکردی نیز با آقای محمد احمدپور در یک سطح قرار دارد و نسبت به دوره فرمانداری آقای هاشمی، عملکرد بهتری داشته است.

او تاکید کرد: عملکرد خوب یک فرماندار زمانی قابل ارزیابی واقعی است که تخصیص بودجه و اعتبارات لازم در زمینه‌های عمرانی و تملک دارایی انجام گیرد. در شرایط فعلی، با توجه به محدودیت‌های مالی و وضعیت نامطلوب تخصیص‌ها از سوی دولت، حتی قوی‌ترین مدیران نیز در اجرای برنامه‌های خود با چالش مواجه می‌شوند.

تقویت جریان توسعه شهرستان جم

مهدی بکران، فعال مدنی و از چهره‌های نام‌آشنای شهرستان جم نیز، در گفت‌وگو با بامداد جنوب درباره عملکرد فرمانداری جم در حوزه طرح‌های عمرانی و زیرساختی، گفت: با توجه به شرایط کلی اقتصادی و وضعیت عمرانی کشور، می‌توان گفت عملکرد فرمانداری جم قابل توجه بوده است. آقای تنگستانی فردی برنامه‌محور، پرتلاش و پیگیر است و در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه عمرانی و سیاسی، رویکردی منسجم و هم‌زمان دارد.

بکران افزود: تنگستانی با نگاه کارشناسی، پیگیری مستمر و تعامل سازنده با دستگاه‌های مختلف، از جمله وزارتخانه‌ها، شرکت پالایش گاز فجر جم و صنایع مرتبط، توانسته جریان توسعه را در شهرستان تقویت کند. نشست‌ها و مشورت‌های مداوم او با نهادهای مختلف باعث شده روند اجرای طرح‌های زیرساختی از جمله راه‌سازی، طرح‌های خدماتی و عمرانی سرعت بیشتری بگیرد. حتی می‌توان گفت تعامل موثر فرمانداری با دستگاه‌های دولتی و بخش خصوصی، زمینه‌ساز شکل‌گیری طرح‌های جدیدی چون «میدان گازی پازن» شده و نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاری و پیشبرد طرح‌های توسعه‌ای شهرستان داشته است.

لزوم مدیریت بازار جم

وی با اشاره به شرایط جغرافیایی و اقتصادی شهرستان جم، بیان کرد: این شهرستان به دلیل ارتفاع از سطح دریا و برخورداری از آب‌وهوای مطلوب، به‌مرور به یکی از نقاط صنعتی و محل استقرار بسیاری از صنایع تبدیل شده است. می‌توان گفت که صنعت، مهمان ناخوانده‌ای بود که به مرور در جم خانه کرد و امروز بخش بزرگی از چهره این شهرستان را شکل داده است. با این حال، افزایش سرمایه‌گذاری‌ها و رشد سریع اقتصادی، پیامدهایی نیز به‌همراه داشته است. اکنون شهرستان جم در کنار تهران، در حال تبدیل شدن به یکی از گران‌ترین شهرهای کشور است و به همین دلیل، لازم است نظارت و کنترل دقیق‌تری بر روند ورود سرمایه و مدیریت بازار صورت گیرد.

بکران در پاسخ به پرسشی درباره اقدامات فرمانداری جم در زمینه ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان و فارغ‌التحصیلان، گفت: خوشبختانه با تعامل خوبی که فرماندار جم با منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس و مدیران عامل شرکت‌های بزرگ صنعتی و طرح‌ای برقرار کرده، وضعیت اشتغال در شهرستان تا حدودی بهبود یافته است. فرماندار فردی پیگیر است و تلاش می‌کند روند کاری را به سمت توسعه فرصت‌های شغلی پیش ببرد. در دوره مدیریت فعلی، نگاه مثبتی به استفاده از نیروهای بومی شکل گرفته و در نتیجه، بسیاری از جوانان جم توانسته‌اند در بخش‌های مختلف، به‌ویژه در حوزه‌های روابط عمومی و مدیریت‌های میانی شرکت‌های پتروشیمی، مشغول به کار شوند.

صدای مردم شنیده می‌شود

وی درباره میزان ارتباط فرماندار جم با فعالان اجتماعی، شوراهای شهر و نهادهای مدنی نیز گفت: فرماندار جم تنها یک مدیر اداری نیست؛ او کنشگری فعال در عرصه سیاسی و مدنی است. در حوزه عمومی حضور مؤثری دارد و همواره با فعالان اجتماعی، سیاسی و مدنی شهرستان در ارتباط است. آقای تنگستانی در تصمیم‌گیری‌های خود مشورت‌پذیر است، با گروه‌های مختلف گفت‌وگو می‌کند و از نظر آنها در اجرای برنامه‌ها استفاده می‌کند. می‌توان گفت در دوره او «صدای مردم» در تصمیم‌گیری‌های شهرستان بیش از گذشته شنیده می‌شود. تنها با رئیس شورای شهر در ارتباط نیست، بلکه از نظر همه اعضا استفاده می‌کند و تلاش دارد همه گروه‌ها را در فرآیند تصمیم‌سازی مشارکت دهد.

بکران افزود: تعامل فرماندار با نهادهای مدنی، فعالان رسانه‌ای و زنان قابل توجه است و تاکنون ارتباط سازنده‌ای با این اقشار برقرار کرده است. البته هنوز جای کار وجود دارد و انتظار می‌رود از ظرفیت‌های انسانی و اجتماعی شهرستان به‌ویژه نیروهای بومی و نخبگان مقیم بیش از پیش بهره گرفته شود.

وی در خصوص شفافیت و پاسخگویی فرماندارجم گفت: فرماندار جم در مواقع لازم عملکرد شفافی داشته است و در این باره می‌توانم او را با خانم الماسی نماینده سابق مجلس شورای اسلامی یکی بدانم. تنگستانی فردی در دسترس و پاسخگوست و همین ویژگی باعث شده ارتباط نزدیک‌تری میان مردم و مجموعه فرمانداری شکل بگیرد.

بکران در پاسخ به پرسشی درباره مقایسه عملکرد فرماندار فعلی با فرمانداران پیشین شهرستان جم، گفت: اگر بخواهیم عملکرد فرماندار فعلی را با دوره‌های پیشین مقایسه کنیم، باید شرایط سیاسی و اقتصادی هر دوره را نیز در نظر بگیریم. با توجه به وضعیت فعلی کشور، می‌توان گفت آقای تنگستانی در جایگاه خود عملکرد قابل قبولی داشته و متناسب با شرایط زمانه عمل کرده است. سبک مدیریتی او تا حدی یادآور دوران نخستین فرماندار شهرستان، آقای ساجدی، و همچنین آقای کامبیز یوسفی است؛ زیرا هر سه از مدیرانی متین، با‌سواد و پیگیر به شمار می‌روند. آقای تنگستانی نیز با همین ویژگی‌ها توانسته در مدت مسئولیت خود ارتباط مؤثری با دستگاه‌های اجرایی و مردم برقرار کند و در مسیر توسعه شهرستان گام‌های مثبتی بردارد.