استان‌های جنوبی در خط مقدم مقابله با تب دِنگی

بامداد جنوب: در ماه‌های اخیر، هشدارها درباره گسترش بیماری تب دِنگی در مناطق جنوبی و شرقی کشور شدت گرفته است. بر اساس تازه‌ترین گزارش نظام مراقبت بیماری‌های واگیر، از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا پنجم مهرماه، ۴۹۷ مورد ابتلا به تب دِنگی شناسایی شده که این میزان زنگ خطری جدی برای دستگاه‌های بهداشتی و مردم محسوب می‌شود. این بیماری که از طریق پشه‌های آئدس، به‌ویژه گونه‌های آئدس اجیپتی و آئدس آلبوپیکتوس منتقل می‌شود، با نیش زدن فرد مبتلا آغاز و پس از آلوده شدن پشه، به فرد سالم سرایت می‌کند. این چرخه انتقال باعث شده مناطق پرخطر، به کانون‌های فعال و نگران‌کننده تبدیل شوند.

در نشست مشترک مسئولان جنوب استان بوشهر، با حضور سرپرست معاونت بهداشت و رئیس مرکز بهداشت استان و رئیس کمیسیون انرژی مجلس، امام‌جمعه و فرماندار کنگان، رئیس دانشگاه علوم پزشکی بوشهر و سایر مسئولان حوزه سلامت، موضوع مقابله با تب دِنگی و پشه آئدس مطرح شد.

سرپرست معاونت بهداشت و رئیس مرکز بهداشت استان بوشهر در این نشست تأکید کرد که حوزه بهداشت، تصمیم‌گیری‌های خود را بر اساس شاخص‌های بهداشتی اعلامی از سوی وزارت بهداشت انجام می‌دهد و این شاخص‌ها روند ارائه خدمات را مشخص می‌کنند.

دکتر امیرحسین دارابی با اشاره به افزایش جمعیت پشه آئدس در جنوب کشور، به‌ویژه استان‌های هم‌جوار بوشهر، خواستار همکاری و تعامل‌های بین‌بخشی شد تا اقداماتی هدفمند برای کنترل و پیشگیری از شیوع بیماری اجرا شود.

او همچنین داشتن برنامه مدون، مشخص و قابل اجرا را لازمه موفقیت در مقابله با این پشه مهاجم دانست. آمارهای ارائه‌شده نشان می‌دهد که شهرستان چابهار در استان سیستان و بلوچستان با ۴۴۵ بیمار شناسایی‌شده، کانون اصلی شیوع تب دِنگی در کشور است. از این تعداد، ۴۲۰ نفر بومی و ۲۵ نفر سابقه سفر به پاکستان داشتند. بندرعباس دومین نقطه مهم شیوع با ۴۳ بیمار قطعی بوده که ۴۱ نفر بومی و دو نفر مبتلا پس از سفر به پاکستان شناسایی شدند. در زاهدان و ایرانشهر هر کدام دو بیمار گزارش شده و در بیرجند و تهران نیز هر کدام یک مورد ابتلا شناسایی شده که همگی سابقه سفر به چابهار داشته‌اند. این جابه‌جایی افراد بین مناطق آلوده و سالم، نقش مهمی در گسترش بیماری ایفا می‌کند.

مروری بر وضعیت سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد تعداد مبتلایان به تب دِنگی در کشور به ۱۱۲۶ نفر رسید که از این میان، ۹۲۲ مورد انتقال محلی بوده است. نخستین گزارش رسمی از وجود پشه آئدس اجیپتی در ایران به اسفند ۱۳۹۸ در بندرلنگه هرمزگان برمی‌گردد.

 ردیابی‌های بعدی نشان داد این گونه در هرمزگان، سیستان و بلوچستان (چابهار و کنارک)، بوشهر (عسلویه، کنگان، جم و برازجان) و فارس (شهرستان مهر) حضور دارد. علاوه بر آن، گونه آئدس آلبوپیکتوس در استان‌های شمالی و شمال‌غربی شامل گیلان، مازندران، اردبیل، آذربایجان شرقی و زنجان یافت شده است. گستره پراکندگی این دو گونه، نشان‌دهنده خطر فراگیر شدن بیماری در سراسر کشور، به‌ویژه با تغییرات اقلیمی و افزایش رطوبت در مناطق جدید است.

از نظر بالینی، تب دِنگی علائم متنوع و گاه غیرقابل پیش‌بینی دارد. شایع‌ترین نشانه‌ها شامل تب بالا که معمولاً چند روز ادامه دارد، سردرد شدید به‌ویژه همراه با درد پشت چشم، درد مفاصل و عضلات، بثورات پوستی، تهوع و استفراغ و بدن‌درد عمومی است. در برخی بیماران، کاهش شدید شمار گلبول‌های سفید خون و لکه‌های خونریزی زیرپوستی مشاهده می‌شود که می‌تواند نشانه شدت بیماری و خطر بروز عوارض جدی باشد. این علائم معمولاً چند روز پس از گزش پشه آلوده آغاز می‌شوند، اما شدت و مدت آن‌ها در هر فرد متفاوت است.

کارشناسان سلامت بر این باورند که پیشگیری و کنترل تب دِنگی نیازمند اقداماتی همزمان در سطح فردی و اجتماعی است. در مناطق پرخطر، حذف آب‌های راکد که محل تخم‌ریزی و تکثیر پشه آئدس هستند، استفاده از پشه‌بند هنگام خواب، بهره‌گیری از دورکننده‌های حشرات و مراجعه سریع به مراکز درمانی در صورت مشاهده علائم، از جمله روش‌های اصلی کنترل بیماری محسوب می‌شوند. همچنین آگاهی‌رسانی گسترده به مردم و آموزش روش‌های محافظتی باید جزو سیاست‌های ثابت دستگاه‌های بهداشتی باشد تا از گسترش بیشتر بیماری جلوگیری شود.

با توجه به گستردگی گزارش‌ها و نقش عوامل بین‌بخشی در مقابله با تب دِنگی، مسئولان استان‌های جنوبی و شرقی تأکید دارند که مشارکت جدی تمامی نهادها—از شهرداری‌ها تا سازمان‌های آب و فاضلاب و حتی نهادهای امنیتی—برای حذف کانون‌های رشد پشه و نظارت بر مناطق آلوده ضروری است. تجربه سال‌های گذشته نشان داده که در صورت عدم اقدام سریع و هماهنگ، بیماری می‌تواند در مدت کوتاهی به مناطق جدید گسترش یابد. تغییرات آب‌وهوایی، حمل‌ونقل و تردد انسانی و کم‌توجهی به پاکسازی محیط پیرامون، عواملی هستند که زمینه رشد و انتشار این پشه بیماری‌زا را فراهم می‌کنند.

در مجموع، افزایش آمار ابتلا به تب دِنگی در کشور و پراکندگی پشه‌های آئدس در استان‌های مختلف، لزوم هوشیاری و اقدامات فوری را بیش از هر زمان دیگری یادآوری می‌کند. در صورت اجرای برنامه‌ریزی دقیق، همکاری همه‌جانبه و رعایت توصیه‌های پیشگیرانه توسط مردم، می‌توان روند گسترش این بیماری را کنترل و خطرات ناشی از آن را کاهش داد. جنوب و شرق کشور اکنون در خط مقدم مقابله با تب دِنگی قرار گرفته‌اند و این مبارزه نیازمند همبستگی ملی است.

……………………………………………………………………………

کشتی «محیط‌بان دریا» در بوشهر به آب می‌زند

بامداد جنوب: حفاظت از دریاها و پایش محیط زیستی آن‌ها ضرورتی حیاتی برای تضمین پایداری اکوسیستم‌های آبی و منابع طبیعی است. تغییرات اقلیمی، آلودگی صنعتی، صید بی‌رویه و تخریب زیستگاه‌ها تهدیدات جدی علیه حیات دریایی محسوب می‌شوند. اجرای عملیات پایش مستمر با تجهیزات تخصصی، امکان شناسایی سریع آلودگی‌ها، ارزیابی سلامت زیست‌بوم و مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی را فراهم می‌کند. در این زمینه مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر از ساخت نخستین شناور پایشی محیط زیستی خلیج‌فارس در صنایع کشتی‌سازی شهید محلاتی بوشهر خبر داد.

عبدالرحمن مرادزاده در جمع خبرنگاران گفت: این شناور با همکاری صنایع کشتی‌سازی شهید محلاتی ساخته‌شده و نقش کلیدی در حفاظت از منابع آبی استان ایفا می‌کند.

وی با اشاره به مراحل پیشرفته ساخت این شناور افزود: شناور تحقیقاتی محیط‌زیست با بدنه آلومینیومی تندرو با قابلیت دریانوردی و مانور بالا و مجهز به سیستم رانش شفت و پروانه است که وظیفه گشت‌زنی و نظارت در سواحل و حفاظت از زیست‌بوم دریا بر عهده دارد.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر ادامه داد: کشتی محیط‌بان دریا با مبلغی افزون بر ۸۰ میلیارد تومان در مراحل نهایی ساخت قرار دارد و به‌زودی آب‌اندازی خواهد شد.

مرادزاده افزود: این شناور تحقیقاتی پایشی، با طول ۱۴ متر، عرض ۴ متر، آبخور ۷۱ سانتیمتر و وزن ۲۰ تن، توسط صنایع کشتی‌سازی شهید محلاتی ساخته‌شده است. این شناور با ظرفیت شش سرنشین، دو خدمه ثابت، قدرت موتور دو ۶۰۰ اسب بخار، سرعت کروز ۲۲ گره دریایی و حداکثر سرعت ۳۰ گره دریایی، قابلیت برد دریانوردی تا ۲۵۰ مایل در خلیج‌فارس را دارا است.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست بوشهر تأکید کرد: شناور پس از آب‌اندازی، عملیات نمونه‌برداری و پایش آلودگی‌های دریایی، همچنین پایش مناطق حساس دریایی و مناطق تحت مدیریت اداره کل محیط‌زیست استان بوشهر را انجام خواهد داد و امکان شناسایی و مقابله با بحران‌ها و مخاطرات زیست‌محیطی در سواحل و آب‌های خلیج‌فارس را فراهم می‌کند.

این اقدام، بنا به گفته مرادزاده، نقطه عطفی در پایش و حفاظت اکوسیستم‌های آبی استان است و زمینه را برای توسعه همکاری‌های علمی، صنعتی و محیط زیستی در منطقه فراهم خواهد ساخت.

راه‌اندازی کشتی محیط‌بان، یک گام اساسی در تقویت توان فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان و پاسخگویی به بحران‌های زیست‌محیطی دریایی خلیج‌فارس است.

تخصیص اعتبار ۸۰ میلیارد تومانی و بهره‌برداری از توان داخلی صنایع کشتی‌سازی، نشان از رویکرد مسئولان استان بوشهر برای حفاظت پایدار از منابع طبیعی و دریایی دارد.

این پروژه می‌تواند الگویی برای دیگر مناطق ساحلی کشور جهت تأمین تجهیزات تخصصی تحقیقاتی و پایشی باشد.