بوشهرگنج پنهان سرمایه‌گذاری دریایی ایران

داود علیزاده – بامداد جنوب 

ایران با بیش از ۵ هزار و ۸۰۰ کیلومتر ساحل در شمال و جنوب، ظرفیتی بی‌همتا برای فعال‌سازی زنجیره‌های ارزش مبتنی بر دریا دارد که حمل‌ونقل و تجارت جهانی گرفته تا شیلات و آبزی‌پروری، انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی، گردشگری ساحلی و صنایع پشتیبانی از جمله آن‌هاست. در این میان، استان بوشهر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نقاط استراتژیک کشور، بیش از هر منطقه دیگری در ایران می‌تواند در این معادله اثرگذار باشد. ۷۰۹ کیلومتر ساحل در قلب خلیج‌فارس، منابع غنی شیلاتی، بنادر فعال و دسترسی مستقیم به مسیرهای مهم بین‌المللی، بوشهر را به یک سکوی پرتاب برای توسعه اقتصاد دریا بدل کرده است. این استان قابلیت آن را دارد که با تمرکز بر پرورش و فرآوری آبزیان، کشتی‌سازی و تعمیرات، انرژی‌های نو و تجدیدپذیر دریایی، گردشگری دریایی و خدمات لجستیکی، به هاب بزرگ منطقه‌ای و حتی فرامنطقه‌ای تبدیل شود. برای تشریح جوانب «اقتصاد دریامحور» و استفاده از ظرفیت‌های بالقوه آن در ایران و به‌ویژه استان بوشهر، خبرنگار بامداد جنوب به سراغ دکتر یونس پاینده، مدیرعامل و نائب رئیس هیات مدیره شرکت بین‌المللی نگار نصر رفته است تا از نگاه او، ضمن مرور فرصت‌های طلایی و موانع پیش‌رو، راهکارهای عملی برای جذب سرمایه، جلب مشارکت جوامع محلی و بخش خصوصی، تقویت زیرساخت‌ها و ایجاد چارچوب‌های قانونی کارآمد را بررسی کند.

دکتر پاینده در این گفت‌وگو، با تکیه بر تجربه‌های داخلی و الگوبرداری از نمونه‌های موفق جهانی، توضیح می‌دهد که چگونه بوشهر می‌تواند پیشانی اقتصاد دریامحور ایران شود؛ الگویی که نه‌تنها به رونق اقتصادی و اشتغال پایدار می‌انجامد، بلکه جایگاه ژئوپلیتیک کشور را نیز در سطح منطقه و جهان ارتقا می‌دهد.

بوشهر با توجه به موقعیت جغرافیایی و منابع دریایی، چه بخش‌هایی از اقتصاد دریا‌محور را می‌تواند اولویت دهد؟

بوشهر یکی از بهترین مناطق بسیار پراهمیت است که سواحلی به طول ۷۰۹ کیلومتر دارد. در حاشیه سواحل استان شهرها و روستاهای بسیاری وجود دارد که از لحاظ اقتصادی و تولید منحصربه‌فرد هستند. اولویت‌های اقتصادی دریا‌محور در بوشهر به ترتیب بخش‌های شیلاتی و آبزی‌پروری، صنایع پشتیبانی انرژی، کشتی‌سازی، لجستیکی منطقه‌ای، انرژی‌های نو و تجدیدپذیر، گردشگری، ایجاد هاب منطقه‌ای است. این اولویت‌ها با محوریت مردمی و الگوهای موفق خرد و سنتی که هم‌اکنون وجود دارد قابل سرمایه‌گذاری هستند.

در حال حاضر چه بخش‌هایی از اقتصاد دریایی (حمل‌ونقل، شیلات، گردشگری دریایی، انرژی‌های دریایی، صنایع ساحلی) بیشترین ظرفیت سرمایه‌گذاری را دارند؟

کشور ما به علت وجود ظرفیت‌های بالا خدادادی در سواحل و بنادر شمال و جنوب دارای فرصت‌های بسیار خوبی در بخش‌های حمل‌ونقل دریایی در خلیج‌فارس و دریای خزر با توجه به ظرفیت ۸۰ درصدی تجارت جهانی دریایی دارد؛ و می‌تواند با توسعه بنادر در سواحل مکران و غیره به این ظرفیت غنی اقتصادی دستیابی پیدا کند. بخش شیلات و آبزی‌پروری با توجه به تقاضای جهانی به محصولات پروتئینی و سالم دریایی از قبیل، میگو، ماهیان دریایی، خاویاری و ماهیان سردابی، گرمابی، صدف و جلبک ظرفیت دیگری برای سرمایه‌گذاری است. ظرفیت سواحل جنوبی ایران و جزایر زیبای خلیج‌فارس فرصت مناسب دیگری برای سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری دریایی است. یکی دیگر از مجال‌های سرمایه‌گذاری که امروزه جهان و به‌خصوص کشورمان به آن نیازمند است، استیصال انرژی از نعمت خدادادی دریا و سواحل است که در کنار منابع غنی نفت و گاز، از انرژی باد ساحلی و جزر و مد با احداث مزارع بادی دریایی و نیروگاهی جزر و مدی بهره برده شود.

چه پروژه‌های موفق یا ظرفیت‌های بالقوه سرمایه‌گذاری دریایی در بوشهر وجود دارد که هنوز بالفعل نشده‌اند؟

در بوشهر هر پروژه دریایی که ایجادشده است موفق بوده و نتایج خوبی را برای متولیان آن به دنبال داشته است اما این پروژه‌ها به دلایل متعدد با تمام ظرفیت بهره‌ور نشده‌اند؛ و در اولویت کمک به توسعه و تکمیل این ظرفیت‌های اقتصادی است. امروزه استان بوشهر فرصت‌های سرمایه‌گذاری اقتصادی خوبی در سطح ملی و بین‌المللی در حوزه‌های صنایع پشتیبانی، لجستیکی، شیلاتی، کشتی‌سازی، گردشگری و انبارداری و انرژی فسیلی و نو تجدیدپذیر دارد. شرکت بین‌المللی نگار نصر با رسالت شناسایی فرصت‌ها و الگوهای موفق اقتصادی بهره‌ور در کنار فعالان توانمند و مستعد توسعه به‌صورت مدل مشارکتی قرار گرفته و با تسهیلگری فنی و اقتصادی و توانمند ساختن این الگوهای موفق، آن‌ها را در سایر مناطق و شهرها تکثیر و انتشار می‌دهد. رسالت شرکت در این مشارکت‌ها ضمن برنامه‌های اقتصادی، رسالت اجتماعی بر پایه مردم‌محوری را برای توسعه و بهره‌ور کردن تمامی صنایع حوزه اقتصاد دریا و سواحل دنبال می‌کند و در هیچ‌کدام از فعالیت‌ها به دنبال تصدی‌گری نیست بلکه بعد از توانمندی و توسعه زنجیره ارزش هرکدام از صنایع وابسته به دریا، آن را به مردم واگذار کرده و در سایر پروژه‌های مردمی مشارکت می‌نماید.

چه مدل‌هایی برای جلب مشارکت جوامع محلی و نیروی انسانی بوشهر در طرح‌های سرمایه‌گذاری دریایی مؤثر است؟

امروزه برای جلب مشارکت‌های مردمی برای کمک به توسعه استان در اقتصاد دریا و سواحل و برای رسیدن به اشتغال پایدار و کسب‌وکار، پیدا کردن مدل‌های کاربردی و مردم‌محور اقتصادی در راستای تکمیل و توسعه هر یک از زنجیره‌های ارزش دریامحور لازم است. شرکت بین‌المللی نگار با حضور در استان بوشهر با شناسایی ظرفیت‌های اقتصادی بالقوه و بالفعل استان و با کمک و حضور مردم محلی در شهرها و روستاها به دنبال کشف الگوهای موفق سنتی مردمی است تا با توسعه آن‌ها و تکمیل ظرفیت‌های زنجیره ارزش، به بهره‌وری و اقتصادی کردن آن‌ها کمک کند. شرکت با مشارکت در صنایع شیلاتی و آبزی‌پروری (توسعه و بهره‌ور ساختن مزارع پرورش میگو و صدف، جلبک و پرورش ماهی در قفس، ساخت ادوات، جمع‌آوری، فرآوری، بسته‌بندی، مارکتینگ، بازاریابی، برندینگ، بازاریابی و فروش و صادرات، تأمین خوراک، لارو) با کمک تیم‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان و مبتکرین و مخترعین به رسالت خود برای پایدار ساختن مشاغل و کسب‌وکارها کمک می‌کند.

چه برنامه‌ها و الگوهایی برای جلب مشارکت هم‌زمان بخش خصوصی، جوامع محلی و دستگاه‌های دولتی در توسعه اقتصاد دریامحور، به‌ویژه در زمینه پرورش آبزیان و صنایع وابسته، در نظر گرفته‌اید؟

شرکت با برگزاری جشنواره‌ها، رویدادها، نمایشگاه‌ها با همراهی و همکاری بخش خصوصی و دولتی و پارک‌های علم و فناوری، به معرفی و کشف بازارهای داخلی و خارجی کمک کرده و در کنار آن‌ها رونق اقتصادی ایجاد می‌کند. شرکت بین‌المللی نگار نصر آمادگی دارد با فعالان حقیقی و حقوقی در کلیه کسب‌وکارهای اقتصاد دریا مشارکت فعال داشته و در مولد ساختن روستاها با تشکیل تعاونی‌های مردمی در توسعه مزارع پرورش آبزیان و صنایع وابسته، همکاری فنی و اقتصادی و مشارکت نماید. شرکت از مدل‌های حمایتی، راه‌اندازی صندوق‌های قرض‌الحسنه محلی، مشارکت‌های چندجانبه سرمایه‌گذاری و غیره در جوامع محلی پشتیبانی می‌نماید.