جان‌ها در پارس جنوبی ارزشمند می‌شود!

بامداد جنوب – الهام بهروزی

 مشعل‌ها همواره جدی‌ترین چالش منطقه پارس جنوبی و مناطق پیرامونی آن بوده و هست؛ معضلی که نه تنها محیط زیست را نشانه گرفته، بلکه حیات جامعه انسانی را به مخاطره انداخته و بخش زیادی از منابع انرژی کشور را به هدر می‌دهد. در این میان، هر بار مسئولان شعار به جمع‌آوری این مشعل‌ها دادند ولی عملا این حرف در حد شعار باقی مانده تا اینکه در چند سال اخیر به‌ویژه با روی کار آمدن دولت چهاردهم، با پیشرفت فناوری و توسعه زیرساخت‌ها، پروژه جمع‌آوری گازهای مشعل به‌طور جدی در دستور کار قرار گرفت تا افزون بر کاهش ناترازی انرژی، به حفظ محیط زیست کمک شود.

هرچند در این میان پروسه مشعل‌سوزی همچنان در کشور ادامه دارد و حجم قابل‌توجهی از گاز استخراج‌شده هنوز سوزانده می‌شود، اما وزارت نفت دولت چهاردهم عزم خود را جزم کرده تا فرایند سوزاندن گازهای مشعل را متوقف کند. در این مسیر طرح‌های بلندمدت وزارت نفت با محوریت احداث واحدهای ان‌جی‌ال و بهسازی پالایشگاه‌های گازی، ظرفیت جمع‌آوری گازهای مشعل را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد.

این طرح‌ها با ظرفیت کلی ۱۶.۵ میلیارد مترمکعب در سال (معادل ۴۵.۴ میلیون مترمکعب در روز) طراحی شده‌اند و با تکمیل طرح‌های بلندمدت تا سال ۱۴۰۷، ظرفیت جمع‌آوری گازهای مشعل به ۵۵ میلیون مترمکعب در روز می‌رسد، در این میان طرح‌های کوتاه‌مدت نیز با ظرفیت ۴.۴ میلیارد مترمکعب در سال (۱۲ میلیون مترمکعب در روز) از طریق فروش گازهای مشعل، به پیشبرد این اهداف کمک می‌کنند.

در این باره، وزیر نفت پیش از این گفته بود که پس از گذشت حدود یک سال از استقرار دولت چهاردهم؛ با اجرای طرح‌های مختلف، گام مهمی در زمینه جمع‌آوری گازهای «نَچَل»، برمی‌داریم. گازهایی که نه‌تنها موجب کاهش آلایندگی زیست‌محیطی خواهند شد، بلکه از هدررفت صدها میلیون دلار در سال نیز جلوگیری می‌کنند.

محسن پاک‌نژاد ادامه داده بود که بر اساس اهداف کمی در برنامه هفتم توسعه، ظرفیت جمع‌آوری گازهای مشعل تا پایان این برنامه یعنی سال ۱۴۰۷ باید به ۱۶ میلیارد فوت مکعب برسد که معادل روزانه حدود ۴۴ میلیون مترمکعب است و تحقق این هدف به معنای پایان سوزاندن گازهای همراه و رفع دائمی این معضل خواهد بود.

در حالی که در ابتدای کار دولت چهاردهم، ظرفیت جمع‌آوری گازهای مشعل ۹.۳ میلیون مترمکعب در روز بود، با بهره‌برداری فاز نخست جمع‌آوری گازهای مشعل شرق کارون، کاهش گازهای مشعل پالایشگاه‌های پارس جنوبی و بهره‌برداری از ان‌جی‌ال۳۱۰۰ دهلران ظرفیت جمع‌آوری گازهای مشعل به ۱۹.۹ میلیون مترمکعب در روز رسیده است.

وزارت نفت، بخش خصوصی را به میدان آورده است و تاکنون هفت پروژه با ظرفیت ۶۰ میلیون فوت‌مکعب در روز با همکاری این بخش راه‌اندازی شده و ۹ پروژه دیگر با ظرفیت ۱۱۸ میلیون فوت‌مکعب در روز در حال اجراست، همچنین ۴ پروژه با ظرفیت ۲۰ میلیون فوت‌مکعب در روز در مرحله انعقاد قرارداد هستند. افزون بر این وزارت نفت قصد دارد تا پایان شهریور ۱۴۰۴، مزایده‌ای برای واگذاری یک میلیارد فوت‌مکعب در روز گاز مشعل در ۴۵ نقطه برگزار کند؛ گامی که می‌تواند تحولی بزرگ در این حوزه رقم بزند.

جمع‌آوری گازهای مشعل نه‌تنها از هدررفت منابع جلوگیری می‌کند، بلکه با کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای گامی بزرگ در مسیر حفاظت از محیط‌زیست است. این تلاش‌ها، صنعت نفت ایران را به سوی توسعه پایدار هدایت و جایگاه آن را در منطقه و جهان تقویت می‌کند. دولت با این دستاوردها نشان داده که می‌توان با برنامه‌ریزی دقیق و همکاری همه‌جانبه، آینده‌ای پاک‌تر و پررونق‌تر ساخت.

به عقیده یک کارشناس انرژی، ایران یکی از کشورهای با بالاترین نرخ سوزاندن گازهای مشعل در جهان است. طبق برآوردها، سالانه میلیاردها مترمکعب گاز در مشعل‌های ایران سوزانده می‌شود. با این حال، در سال‌های اخیر اقداماتی برای جمع‌آوری و استفاده از این گازها آغاز شده است. دولت ایران هدف خود را برای جمع‌آوری حداقل ۸۰ درصد از گازهای مشعل تا پایان سال ۱۴۰۴ قرار داده است. این برنامه همچنین پیش‌بینی می‌کند که تا پایان سال ۱۴۰۴ بیشتر گازهای مشعل در سطح میدان‌های نفتی و گازی ایران جمع‌آوری شود.

جوادی با بیان اینکه سوزاندن گازهای مشعل، دی‌اکسید کربن و متان را به اتمسفر آزاد می‌کند که به گرم شدن کره زمین و تشدید تغییرات آب و هوایی دامن می‌زند، به بامداد جنوب گفت: این فرایند آلاینده‌هایی مانند اکسیدهای نیتروژن و ذرات معلق را نیز منتشر می‌کند که می‌توانند مشکلات تنفسی و سایر مشکلات سلامتی را ایجاد کنند. دی‌اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن آزاد شده از مشعل‌ها در بارش اسیدی نقش دارند که می‌تواند به جنگل‌ها، آب‌ها و زیرساخت‌ها آسیب برساند.

وی با اشاره به اینکه با افزایش تولید نفت و گاز در کشور، ممکن است شاهد تولید بیشتری از گازهای مشعل نیز باشیم، افزود: برنامه‌ریزی همزمان با اجرای طرح‌های تولید، جمع‌آوری و به حداقل رساندن استفاده از گازهای مشعل می‌تواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد. این رویکرد وزارت نفت، علاوه بر ایجاد ارزش‎افزوده و تولید ثروت از طریق گازهای مشعل، هدف‌مندی در بهره‌برداری بهینه از منابع و برطرف کردن نیازهای گازی کشور را نیز دنبال می‌کند. با اجرای این برنامه‌ها، می‌توان در کاهش آلودگی هوا، بهبود محیط زیست و افزایش بهره‌وری انرژی در صنعت نفت و گاز تاثیر مثبتی داشت.

جوادی تاکید کرد: ارزش اقتصادی گازهای مشعل ایران قابل‌توجه است. برخی برآوردها نشان می‌دهد که ارزش سالانه این گازها می‌تواند به میلیاردها دلار برسد. جمع‌آوری و استفاده از این گازها می‌تواند مزایای مالی متعددی برای ایران داشته باشد که مهم‌ترین آن‌ها شامل افزایش درآمدهای دولت، کاهش یارانه‌های انرژی، ایجاد فرصت‌های شغلی و رشد اقتصادی می‌شود. افزون بر مزایای مستقیم اقتصادی، جمع‌آوری گازهای مشعل می‌تواند از طریق کاهش آلودگی هوا و اثرات آن بر سلامتی و بهره‎وری کارکنان، مزایای غیرمستقیم اقتصادی نیز داشته باشد. جمع‌آوری گازهای مشعل یک سرمایه‌گذاری اقتصادی سودمند برای ایران است که بی‌شک مزایای قابل‌توجهی برای کشور به همراه خواهد داشت.

این مهندس صنایع و کارشناس انرژی با بیان اینکه سالیانه حدود ۵۳ میلیون تن دی‌اکسید کربن از طریق گاز مشعل در ایران منتشر می‌شود، این در حالی است که ایران براساس توافقنامه پاریس (COP21) به کاهش ۴ تا ۸ درصدی گازهای گلخانه‌ای متعهد است، تاکید کرد: یکی از تهدیدآمیزترین نقطه ایران، منطقه پارس جنوبی است که به‌دلیل سوختن مکرر مشعل‌ها هوایی آلوده دارد که خوشبختانه طبق وعده مسئولان قرار است که طرح ایجاد ایستگاه‌های جمع‌آوری گازهای همراه و مشعل پالایشگاه‌های بیدبلند و طرح کاهش گازهای مشعل در پالایشگاه‌های ۱۲ گانه مجتمع گازی پارس جنوبی نیز اجرا شود. با اجرای این طرح‌ها می‌توان پیش‌بینی کرد که منطقه پارس جنوبی وضعیت بهتری در زمینه برخورداری از هوای سالم‌تر پیدا کند.