پزشکیان می‌تواند به حکمرانی گفت‌وگومحور نزدیک شود

بامداد جنوب – مریم خوئینی

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در آخرین روز هفته گذشته در نشستی صمیمی با محمدعلی ابطحی، عبدالله گنجی و علیرضا معزی، سه چهره سیاسی و رسانه‌ای، درباره دغدغه‌هایش برای وحدت و انسجام ملی سخن گفت. این گفت‌وگو به همت معاونت ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهور برگزار شد و به گفته محسن حاجی‌میرزایی رئیس دفتر رئیس جمهور هیچ پرسشی از قبل طراحی یا دیکته نشده بود، بر همین اساس برای هیچ‌یک از خبرنگاران دستور کار مشخص نشده بود و آن‌ها کاملاً آزاد بودند که هر سؤالی به ذهنشان می‌رسد، مطرح کنند.

این اتفاق فرصتی برای پزشکیان فراهم کرد تا به پرسش‌های چالشی جریان‌های سیاسی مختلف درباره مسائل روز و حتی عملکرد یک‌ساله دولت چهاردهم پاسخ دهد.

حجت الاسلام سید محمدعلی ابطحی رئیس دفتر محمد خاتمی پس از مصاحبه با رئیس‌جمهور در یادداشتی نوشت: «مصاحبه با رئیس‌جمهور پخش شد. امیدوارم از پرسش‌های ما _ آقای معزی رئیس خبرآنلاین و آقای گنجی مشاور آقای زاکانی و رئیس قبلی روزنامه جوان _ و پاسخ‌های آقای رئیس‌جمهور خوشتان آمده باشد.آقای پزشکیان بسیار مرد باهوش و مسلطی است، ولی کاش به‌طور مشخص پاسخ سؤال را می‌داد و کوتاه‌تر جواب می‌داد. اما حرف‌های مهم و خوبی زد. خدایی تا موقع مصاحبه جز خودم کسی نمی‌دانست چه خواهم پرسید و کسی سؤالات را ندید و هماهنگ نکرد». او در ادامه نوشت: «تنوع در تبلیغات و رسانه بسیار مهم است. به شخصه از دفتر رئیس‌جمهور و صداوسیما ممنونم.»

علیرضا معزی رئیس خبرآنلاین هم بعد از گفت‌وگو با رئیس جمهور نوشت: «رویداد امروز بیش از آن‌که پرسش و پاسخ با رئیس دولت باشد، گفت‌وشنودی طراحی نشده بود میان ما و رئیس جمهور که در پی پاسخ های پزشکیان مباحثاتی هم شکل می‌گرفت. ورای محتوا، نوآوری در فرم گفت‌وگو قابل تامل بود. انحصارزدایی استقلال رسانه‌ای و تنوع‌بخشی به الگوهای ارتباطی رئیس جمهور».

عبدالله گنجی، فعال رسانه‌ای اصولگرا، هم درباره‌ گفت‌وگوی مسعود پزشکیان با سه تن از فعالان رسانه، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «مصاحبه با رئیس جمهور فراتر از کلیشه‌های همیشگی بود. بدون حضور خبرنگاران رسانه ملی و بدون هماهنگی درباره محتوای سوالات مطروحه از رئیس جمهور».

مشروح این مصاحبه جمعه‌شب ۷ شهریور از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد تا مردم شاهد گفت‌وگویی متفاوت با رئیس قوه مجریه باشند.

صحیح نیست عده‌ای چوب لای چرخ دولت بگذارند

برای بررسی وجوه مختلف این گفت‌وگو و اینکه رئیس جمهور تا چه حد توانست پاسخگوی سوالات باشد، دیدگاه سه تن از فعالان رسانه‌ای استان را جویا شدیم.

عبدالکریم نیسنی از فعالان رسانه‌ای پیشکسوت در گفت‌وگو با بامداد جنوب در این باره گفت: هرچند من از رای‌دهندگان به آقای پزشکیان نبودم. ولی همان‌طور که رهبر انقلاب فرمودند رئیس جمهور ما پرکار و پرتلاش است، لذا صحیح نیست ببینیم عده‌ای چوب لای چرخ رونده حرکت‌های رو به جلو رئیس جمهور و نظام بگذارند.

وی به حضور چهره‌های مختلف در نشست رئیس جمهور اشاره کرد و افزود: در مورد حضور سه چهره رسانه‌ای به ویژه آقای ابطحی در این نشست، می‌شود گفت اتفاق خوبی بود برای یادآوری بی‌عدالتی‌ها، لزوم توجه به حقوق شهروندی و بر طرف کردن نارضایتی‌ها، تا نارضایتی‌ها به خشم تبدیل نشود. هرچند مردم ایران در جنگ ۱۲روزه نشان دادند از خشم و ستیز بیزارند و همه با هم می‌توانند در برابر مشکلات مقابله کنند. امیدوارم آقای پزشکیان هم با درایتی که در خود می‌‎بیند ناترازی‌های موجود را مانند یک پزشک علاج کند.

رئیس‌جمهور کلیشه‌های سیاسی را کنار گذاشت

عبدالکریم شیخی شتان یکی دیگر از چهره‌های رسانه‌ای استان بوشهر هم در گفت‌وگو با بامداد جنوب گفت: این نشست را می‌توان یکی از مهم‌ترین رویدادهای ارتباطی دولت چهاردهم در سالگرد آغاز به کارش دانست؛ زیرا پزشکیان برخلاف بسیاری از مقامات پیشین، صریح و بی‌پرده مساله «حقوق شهروندی» را به‌عنوان ریشه اختلافات و شکاف‌های اجتماعی و سیاسی کشور برجسته کرد.

او تأکید کرد: رئیس‌جمهور با کنار گذاشتن کلیشه‌های سیاسی، منشأ نارضایتی را صرفاً به مشکلات اقتصادی یا فشار خارجی تقلیل نداد، بلکه آن را به احساس «بی‌عدالتی در قدرت و تصمیم‌گیری» پیوند زد. این نگاه، بازتاب همان چیزی است که جامعه مدنی ایران سال‌ها مطالبه کرده است؛ مشارکت واقعی در تصمیم‌سازی و شنیده شدن صدای اقشار مختلف. زمانی که رئیس جمهور می‌گوید «وقتی گروهی در تصمیم‌گیری سهم ندارند، خشم علیه کل نظام شکل می‌گیرد»، به واقع به انباشت نارضایتی در سطح کلان اشاره دارد. این سخن نشان می‌دهد که او مساله را صرفاً در حد اختلاف جناحی نمی‌بیند.

شیخی شتان با بیان اینکه حضور چهره‌های رسانه‌ای و سیاسی با گرایش‌های مختلف (ابطحیِ اصلاح‌طلب، گنجیِ اصولگرا و معزی با سابقه فعالیت رسانه‌ای در دولت‌های مختلف) خود یک نماد است، گفت: یعنی رئیس‌جمهور عملاً تلاش می‌کند گفت‌وگو را از سطح تبلیغاتی فراتر ببرد و به یک «مدل حکمرانی گفت‌وگومحور» نزدیک شود. این، اگر به رویه بدل شود، می‌تواند معادلات سیاسی را تغییر دهد. با این حال پرسش اصلی اینجاست که آیا این رویکرد در حد گفتار باقی خواهد ماند یا در عمل نیز به تغییرات نهادی منجر می‌شود؟ اگر سازوکارهای قانونی و اجرایی برای مشارکت بیشتر گروه‌های مختلف در تصمیم‌گیری‌ها اصلاح نشود، سخنان پزشکیان به یک شعار دلنشین محدود می‌شود. تجربه دولت‌های گذشته نشان داده که فاصله میان «گفتار اصلاحی» و «ساختار بسته تصمیم‌گیری» یکی از عوامل دلسردی جامعه بوده است.

شیخی شتان در ادامه تاکید کرد: نشست اخیر را می‌توان یک نشانه جدی از تغییر لحن و رویکرد دولت چهاردهم دانست. پزشکیان با تأکید بر حقوق شهروندی و خطر نادیده گرفتن آن، در حقیقت هشدار می‌دهد که تداوم حذف و انحصار می‌تواند سرمایه اجتماعی نظام را تهدید کند. اما موفقیت این رویکرد به میزان توانایی او در تبدیل گفت‌وگو به سازوکارهای نهادی و قابل لمس برای مردم بستگی دارد. به بیان دیگر، اگر پزشکیان بتواند میان گفت‌وگوی سیاسی نخبگان و مشارکت واقعی مردم پل بزند، می‌توان امیدوار بود که این سخنان نقطه آغاز یک اصلاح عمیق باشد؛ وگرنه در تاریخ سیاسی ایران به‌عنوان یک بیان روشن، اما بی‌اثر ثبت خواهد شد.

حضور جناح‌های مختلف سیاسی در کنار هم

الیاس احمد حسینی یکی دیگر از فعالان رسانه‌ای نیز در گفت‌وگو با بامدادجنوب در این باره گفت:  گفت‌وگویی که به ابتکار معاونت ارتباطات دفتر رئیس‌جمهوری در هفته دولت برگزار شد، از آن جهت اهمیت دارد که برای نخستین بار چهره‌هایی از جناح‌های مختلف سیاسی در کنار هم قرار گرفتند و پرسش‌های جدی درباره مهم‌ترین مسائل کشور از جمله تحریم‌ها، فساد اداری، فیلترینگ، ناترازی‌های اقتصادی و شرایط بلاتکلیف کنونی مطرح شد. نکته مثبت این نشست آن بود که رئیس‌جمهور مشکلات را انکار نکرد؛ اما آنچه جای خالی‌اش احساس شد، پاسخ‌های روشن، مستدل و برنامه‌محور بود. سخنان دکتر پزشکیان بیش‌تر در سطح کلیات باقی ماند و برای بسیاری از پرسش‌ها راهکار عملی ارائه نشد.

احمد حسینی با بیان اینکه از دل این گفت‌وگو می‌توان چنین برداشت کرد که آینده کشور وابسته به سه شرط اساسی است یادآور شد: گرفتار نشدن در جنگ جدید، تاب‌آوری اقتصاد در برابر فشار تحریم‌ها، و ظرفیت اجتماعی برای تحمل این وضعیت. با این حال، پرسش اصلی همچنان بی‌پاسخ مانده است. آیا رئیس‌جمهور برای پیشگیری از جنگ و مدیریت فشار تحریم‌ها و اقتصاد برنامه‌ای روشن و اختیار لازم برای اجرای آن دارد؟ اگر چنین برنامه و اختیاری دارد باید شفاف با مردم در میان بگذارد.

گفت‌وگوی صریح رئیس جمهور با نمایندگان جناح‌های مختلف، گامی در راستای پاسخگویی شفاف دولت به دغدغه‌های مردم و نخبگان بود. پزشکیان با تأکید بر اهمیت شنیدن انتقادها و پیشنهادها، نشان داد که دولت چهاردهم به دنبال ایجاد فضایی باز برای گفت‌وگو و حل مسائل است.