اثرگذاری این طرح کمتر از ۰.۳ درصد است

بامداد جنوب: مصرف گاز در ایران به یک گره کور در مدیریت کشور تبدیل شده است تا جایی که برای گشودن این گره مدیران و مسوولان امر دست به دامن طرح‌های متنوعی شده‌اند. یکی از طرح‌هایی که برای تراز کردن مصرف گاز در کشور در یکی دو سال اخیر پیشنهاد شده، طرح جایگزینی بخاری‌های کم‌مصرف به‌جای بخاری‌های پرمصرف در مناطق شمالی و سردسیر کشور در فصول سرد سال است. طرحی که با هیاهوی بسیار در رسانه‌ها مطرح شده و جهت اقناع آن مانورهای مختلفی داده شده است اما آمار چه می‌گویند و اعداد و ارقام از چه حکایت دارد؟ براساس اعلام مجریان این طرح، تعویض هر بخاری پرمصرف با مدل‌های جدید می‌تواند سالانه تا ۴۶۶ مترمکعب صرفه‌جویی گاز به همراه داشته باشد و مجموع قراردادهای امضا شده برای بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار بخاری خواهد بود. این اعداد به ظاهر رقمی قابل توجه است. اما مجموع صرفه‌جویی آن در تمام یک سال با چنین پیش‌فرضی نزدیک به ۸۰۴ میلیون مترمکعب در سال خواهد شد، باید در نظر داشت که این میزان در مقایسه با مصرف روزانه گاز کشور ( بیش از ۷۰۰ میلیون مترمکعبی در زمستان) سهم محدودی دارد و به تنهایی نمی‌تواند بحران ناترازی گاز را حل کند و این اعداد در مقابل مصرف سالانه ۲۴۰ میلیارد متر مکعبی گاز در ایران چیزی در حدود یک شوخی به نظر خواهد رسید.

با این وجود معاون وزیر نفت در امور گاز در آیین آغاز طرح ملی جایگزینی یک میلیون و ۷۲۵ هزار بخاری راندمان بالا با سرمایه‌گذاری ۲۸۸ میلیون دلار که اول مرداد برگزار شد، با اشاره به اهمیت اصلاح الگوی مصرف انرژی گفت: کشور با ناترازی انرژی مواجه است، نه صرفاً ناترازی گاز، بلکه بیش‌ترازی انرژی؛ چراکه بیش از ۷۳ درصد از سبد انرژی ایران از طریق گاز تأمین می‌شود، رقمی بی‌سابقه در جهان.

سعید توکلی با بیان اینکه مصرف بالای گاز در بخش گرمایش مهم‌ترین عامل فشار به شبکه گاز است، افزود: در فصل‌های سرد، ناترازی انرژی به حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیون مترمکعب در روز می‌رسد که اجرای این طرح می‌تواند بخشی از آن را جبران کند.

به گفته وی، برآوردها نشان می‌دهد تعویض هر بخاری پرمصرف با مدل‌های جدید، سالانه تا ۴۶۶ مترمکعب صرفه‌جویی گاز به همراه دارد. تاکنون قرارداد تعویض یک میلیون و ۷۲۵ هزار بخاری امضا شده که منافع آن به محیط زیست، سرمایه‌گذار و دولت بازمی‌گردد!

توکلی همچنین به اقدام‌های مکمل طرح اشاره کرد و گفت: در قالب طرح بهینه‌سازی موتورخانه‌ها، تاکنون ۱۰۵ هزار موتورخانه بهسازی، ۱۰۰ هزار سیستم هوشمند نصب و ۲۰ هزار سیستم گازسوز فرسوده تعویض شده‌ است. از مجموع ۴.۱ میلیون بخاری فعال در کشور، پیش‌بینی می‌شود با اجرای کامل این طرح، حدود ۳.۷ میلیون بخاری با مدل‌های راندمان بالا و مابقی با پکیج‌های حرارتی جایگزین شوند.

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با تاکید بر پایبندی این شرکت به تعهدات خود، خواستار همکاری حداکثری نهادهای مسوول شد و اعلام کرد: در فاز نخست، ۷۵۰ هزار بخاری جدید از سال آینده توزیع خواهد شد و گاز صرفه‌جویی‌شده مستقیماً به بخش صنعت اختصاص می‌یابد.

مدیرعامل شرکت بازرگانی گاز در این باره گفت:  تاکنون برای نزدیک به دو میلیون دستگاه، قرارداد جایگزینی امضا شده‌است. این طرح ملی با هدف کاهش مصرف انرژی و افزایش ایمنی در فضاهای آموزشی و مسکونی کلید خورده است و انتظار می‌رود تا ۵۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف گاز حاصل شود. برای تحقق کامل اهداف این طرح، همکاری همه دستگاه‌های مسوول ضروری است.

ولی‌اله دینی با اشاره به اینکه امیدواریم با نصب این بخاری‌ها مصوبه شورای اقتصاد به نتیجه برسد، تاکید کرد: اجرای این طرح نه‌تنها در بهینه‌سازی مصرف انرژی اثرگذار خواهد بود، بلکه گامی موثر در حفاظت از محیط زیست و ارتقای کیفیت زندگی مردم کشور به‌شمار می‌آید.

طرح ملی جایگزینی بخاری‌های کم‌بازده با نمونه‌های پربازد با سرمایه‌گذاری ۲۸۸ میلیون دلاری از استان خراسان رضوی آغاز شده است. به گفته مسوولان محلی، برای اجرای این پروژه ملی، ۲۸۸ میلیون دلار سرمایه‌گذاری شده و حمایت‌های لازم با محوریت استانداری خراسان رضوی صورت گرفته است. هدفی که برای این طرح در این استان تعریف شده، کاهش مصرف گاز، ارتقای بهره‌وری انرژی و تأمین پایدار سوخت صنایع فولادی است. طبق پیش‌بینی مسوولان امر، با اجرای این طرح، هر بخاری جدید می‌تواند سالانه به‌طور میانگین ۴۶۶ مترمکعب صرفه‌جویی در مصرف گاز به همراه داشته باشد.

بی‌شک این طرح نقش مهمی در کاهش مصرف گاز و هدایت هدفمند انرژی به سمت تولید ایفا می‌کند و از جمله طرح‌های تحول‌ساز ملی در حوزه بهینه‌سازی مصرف انرژی خواهد بود. اصلاح مصرف گاز از مهم‌ترین اولویت‌های دولت چهاردهم برای کنترل بحران انرژی در کشور است تا با اجرای طرح‌های این‌چنینی جلوی بیش‌ترازی انرژی (وابستگی زیاد به گاز) گرفته شود.

به عقیده کارشناسان حوزه انرژی، طرح جایگزینی بخاری برای کاهش مصرف گازطرح جایگزینی بخاری برای کاهش مصرف گازطرح‌های جایگزین صرفه‌جویی انرژی و این بار بخاری‌های تجهیز شده خانگی به جای بخاری‌های قبلی یکی از مصادیق تذکر صریح رهبری در بازدید از نمایشگاه پیشگامان پیشرفت با عنوان «بروید عمل کنید» قلمداد می‌شود.

این کارشناسان بر این باورند که مصداق این تعبیر رهبر معظم انقلاب، محوری کردن طرح‌های جایگزین بخش خصوصی است که عمدتا گرفتار بروکراسی کسل کننده اداری می‌شود و پس از این تذکر صریح، دیگر نباید بشود. در پایان یادآوری می‌شود، شرکت ملی گاز و همه دستگاه‌های ذی‌ربط، باید بر اجرای کامل این طرح تا پایان آن متمرکز باشد.