بزرگ‌ترین میدان گازی، پشتیبان زمستان ایران می‌شود

بامداد جنوب: سوخت‌های فسیلی همواره تهدیدی جدی برای محیط زیست جهان به شمار می‌روند تا جایی که مادرِ همه بحران‌های محیط زیستی خوانده می‌شوند. از این‌رو، اغلب کشورها برای رسیدن به توسعه پایدار که توسعه‌ای در تعامل با محیط زیست است، به سمت سوخت‌های تجدیدپذیر و پاک رفته‌اند یا در حال حرکت‌اند تا بیش از این زیست جهان قربانی فعل‌وانفعالات خودخواهانه بشر و تحفه‌های آلاینده آن نشود. هرچند بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان بر این اعتقادند که تغییر مسیر از انرژی‌های فسیلی به سمت انرژی‌های پاک سال‌ها طول می‌کشد؛ اما با کاهش سرمایه‌گذاری در حوزه سوخت‌های فسیلی، مسیر برای توسعه انرژی‌های سبز هموارتر خواهد شد.

در این میان، ایران به‌واسطه داشتن منابع غنی نفت و گاز یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان سوخت‌های فسیلی شناخته می‌شود. قیمت پایین سوخت‌های فسیلی، نبود تنوع در سبد انرژی، سبک زندگی، نبود زیرساخت‌های مناسب برای تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، ناآگاهی از مخاطرات سوخت‌های فسیلی نظیر زغال‌سنگ، نفت و گاز طبیعی و … از جمله عواملی است که ایرانی‌ها همچنان به استفاده از این گونه سوخت‌های آلاینده و مخاطره‌آمیز اقبال نشان می‌دهند.

اما در میان سوخت‌های فسیلی که عامل اصلی تولید گازهای گلخانه‌ای هستند که موجب تشدید گرمایش زمین و تغییرات آب و هوایی می‌شوند، گاز طبیعی سوخت پاک‌تری است؛ چون به نسبت سوخت‌هایی چون نفت و زغال‌سنگ، گاز گلخانه‌ای کمتری را تولید می‌کند از این‌رو، کاربرد بیشتری در مصارف خانگی، صنایع و مشاغل دیگر دارد. بدیهی است مصرف گاز طبیعی در ایران بنا به دلیل ذکرشده، مصرف بی‌رویه و بالایی دارد، به‌ویژه با آغاز فصل سرما و برودت در نقاط مختلف کشور به‌خصوص مناطق سردسیر و شمالی میزان مصرف این انرژی به‌طور فزاینده‌ای افزایش پیدا کند و همین مساله موجب شده که در یکی دو سال گذشته به‌شدت در حوزه مصرف گاز طبیعی در پاییز و زمستان با ناترازی مشهود و کنترل‌نشده‌ای روبه‌رو شویم.

حال دولتمردان و سیاستگذاران که برای تراز شدن مصرف برق در تابستان سوزان امسال، بی‌برقی را به مناطق مختلف کشور تحمیل کرده‌اند، درصدد برآمده‌اند تا دست‌کم با برنامه‌ریزی راهبردی و تعریف سازوکاری مشخص ناترازی انرژی در حوزه مصرف گاز طبیعی را در زمستان مدیریت کنند. در این راستا، مدیر هماهنگی و نظارت بر تولید شرکت ملی گاز ایران با اشاره به حوادث اخیر در فاز ۱۴ و پالایشگاه فجر جم، از واکنش سریع و تلاش‌های شبانه‌روزی کارکنان مجتمع گاز پارس جنوبی تقدیر کرد و از آمادگی کامل این مجموعه برای تامین گاز پایدار در فصل زمستان خبر داد.

محمدرضا جولایی با اشاره به آمادگی کامل پالایشگاه‌های منطقه برای فصل سرد سال تأکید کرد: با اجرای دقیق برنامه‌ها و بهره‌گیری از نواوری‌های فنی، تولید پایدار گاز تضمین می‌شود. هدف ما آرامش و آسایش هم‌وطنان در روزهای سرد زمستان است.

وی از تیم‌های عملیاتی به‌عنوان نیروهایی متخصص، باتجربه و در آمادگی کامل برای مقابله با هرگونه چالش یاد کرد و گفت: پارس جنوبی نه‌تنها یک مجموعه صنعتی، بلکه قلب تپنده پایداری انرژی کشور است. کارکنان آن در خط مقدم جبهه گاز کشور، آماده هرگونه عملیات هستند.

پیش از این مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران نیز در اردیبهشت ۱۴۰۴ گفته بود که از ابتدای امسال نیز برنامه‌ریزی برای عبور موفق از زمستان با جدیت دنبال شده است. برای نخستین بار، تولید گاز خشک در شبکه گاز کشور به ۸۸۰ میلیون مترمکعب در روز رسید که این دستاورد حاصل مدیریت یکپارچه و هماهنگ در مجموعه وزارت نفت بود. افزایش ۳۰ میلیون مترمکعبی تولید گاز در کمتر از سه ماه نیز نمونه‌ای از همین عملکرد مدیریتی است.

سعید توکلی با بیان اینکه در شرکت ملی گاز ایران، از ابتدای امسال نشست‌های متعدد با حضور تمام مدیران و کارشناسان برگزار شد، افزوده است: در روزهای ابتدایی فروردین ۱۴۰۴، فشار ورودی در ایستگاه‌های CGS به ۳۶ PSI رسید. طی این دوره، با وجود سرمای شدید، توزیع گاز در سراسر کشور، به‌ویژه در مناطق شمالی بدون وقفه انجام شد.

وی با بیان اینکه با وجود ادامه تعمیرات اساسی پالایشگاه‌ها تا آبان‌ ۱۴۰۳، پایداری تأمین گاز حفظ شد، تصریح کرده: در برخی مقاطع، همکاران ما در فاز یک پالایشگاه‌ها، با وجود ظرفیت اسمی ۲۵ میلیون مترمکعب تا ۳۹ میلیون مترمکعب گاز منتقل کردند. این عملکرد نتیجه پذیرش ریسک‌های مهندسی‌شده و تلاش کارشناسان شرکت ملی گاز بود.

وی از برگزاری زودهنگام نشست‌های مدیریت سوخت از سوی وزیر نفت قدردانی کرده و گفته است: این اقدام، نقش تعیین‌کننده‌ای در آمادگی شرکت‌ها و تقسیم‌کار میان مدیریت‌های مختلف وزارتخانه داشت. خدا را شکر می‌کنیم که با وجود همه سختی‌ها، هیچ اختلالی در پایداری شبکه گاز کشور ایجاد نشد.

معاون وزیر نفت با اشاره به راندمان پایین بخاری‌های متداول در کشور تصریح کرده: اکنون حدود ۲۰ میلیون بخاری ساخت داخل در کشور استفاده می‌شود که راندمان بیشتر آن‌ها حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد است. این در حالی است که بر اساس مصوبه شورای اقتصاد، تولید بخاری‌های با راندمان بالای ۸۵ درصد در دستور کار قرار گرفته و قرارداد آن‌ها نیز بسته شده است. خوشبختانه با حمایت دولت و لطف الهی، تأمین و توزیع این بخاری‌های راندمان بالا آغاز شده و بدون دریافت هیچ هزینه‌ای از مصرف‌کنندگان، جایگزین بخاری‌های قدیمی می‌شود. تنها اقدام لازم، تحویل بخاری‌های فرسوده به شرکت ملی گاز است.

توکلی همچنین در حاشیه دومین روز بیست‌ونهمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی در پاسخ به برنامه این شرکت برای افزایش تولید گاز با بیان اینکه بیشترین مقدار تولید گاز ایران از میدان گازی پارس جنوبی است، افزوده است: خوشبختانه انتقال دو توربوکمپرسور به پالایشگاه سیزدهم (فاز ۱۴ پارس جنوبی) به افزایش مقدار گاز تصفیه‌شده، انجامیده است که سبب شده به همان مقدار ظرفیت پالایش گاز افزایش یابد.

طبق این گزارش، پارس جنوبی با تولید حدود ۷۰ درصد گاز طبیعی نقش شگرفی را در تولید این سوخت فسیلی ایفا می‌کند، حال با توجه به سهم بالای این منطقه صنعتی در سبد انرژی کشور، هرگونه افت در تولید این میدان، آثار مستقیم بر ناترازی گاز، امنیت انرژی، صادرات و صنعت پتروشیمی خواهد داشت.

حال با توجه به اینکه میدان گازی پارس جنوبی با قطر مشترک است، بررسی‌ها نشان می‌دهد که قطر از سال ۲۰۱۹ با اجرای پروژه «North Field Expansion» و سرمایه‌گذاری بیش از ۲۰ میلیارد دلاری، عملیات فشارافزایی و توسعه ظرفیت برداشت را آغاز کرده است. این در حالی است که اجرای پروژه‌های فشار‌افزایی ایران بنا به دلایلی نظیر صادر نشدن مجوز شورای اقتصاد، تأمین نشدن مالی ارزی و نبود زیرساخت‌های فنی پیشرفته، متوقف مانده یا با کندی پیش می‌رود. بااینکه کارشناسان، بارها بر ضرورت آغاز پروژه‌های فشارافزایی تأکید و اعلام کرده‌اند که «در صورتی به‌موقع اقدام نشود، کشور با کاهش قابل‌توجه تولید از میدان پارس جنوبی مواجه خواهد شد».

در این راستا، یک کارشناس انرژی بر این باور است که اجرا نشدن طرح‌های فشارافزایی در پارس جنوبی، می‌تواند در افق پنج تا هفت سال آینده منجر به کاهش تولید روزانه تا ۲۵۰ میلیون مترمکعب گاز شود. به گفته سجاد طاهری: «در شرایطی که کشور با ناترازی گاز در زمستان و محدودیت در تأمین خوراک صنایع پایین‌دستی مواجه است، کاهش تولید از پارس جنوبی تبعات مستقیمی بر سبد انرژی، تولید میعانات گازی، صادرات فراورده‌ها، درآمدهای ارزی و همچنین امنیت انرژی خواهد داشت.»