نقش تجربه و تخصص در تحول عملکرد و توسعه شهرداریها
شهرداریها بهعنوان نهادهای اصلی مدیریت شهری، مسئولیتهایی گسترده و پیچیده به عهدهدارند؛ از مدیریت منابع مالی گرفته تا توسعه زیرساختها، حفظ محیطزیست شهری، برنامهریزی برای حملونقل، ساختوساز، نظافت شهری و ارائه خدمات روزمره به شهروندان. بااینحال، موفقیت در انجام چنین وظایفی تنها زمانی امکانپذیر است که شهرداری از نیروهایی بهرهمند باشد که علاوه بر تجربه کافی، دارای تخصص مرتبط نیز باشند. تجربه، توانایی حل مسائل واقعی را تقویت میکند و تخصص، پشتوانه علمی و فنی تصمیمات است. در بسیاری از کشورها، شهرداریهایی موفقترند که در ساختار مدیریتی خود بر جذب نیروهای متخصص، آموزش کارکنان و استفاده از تجربیات مدیران و کارشناسان تأکید بیشتری دارند.
در مقابل، نبود تجربه و تخصص باعث میشود برنامههای شهری به نتیجه نرسد، منابع هدر برود و نارضایتی عمومی افزایش پیدا کند. این مقاله به بررسی نقش بنیادی تجربه و تخصص در ارتقای عملکرد شهرداریها میپردازد و نشان میدهد که چگونه این دو عامل میتوانند کیفیت مدیریت شهری را بهبود بخشند.
اهمیت تجربه در مدیریت شهری
مدیران با تجربه معمولاً توانایی بیشتری در تصمیمگیری صحیح دارند، زیرا موارد مشابه را در گذشته دیدهاند و میتوانند از تجربیات قبلی برای پیشبینی مشکلات جدید استفاده کنند. این موضوع در شهرداریها اهمیت ویژهای دارد، زیرا اشتباه در تصمیمگیری میتواند هزینههای مالی و اجتماعی زیادی ایجاد کند.
پروژههای شهری معمولاً بلندمدت هستند و نیازمند مدیریت مستمر میباشند. تجربه باعث میشود مدیران از مراحل، چالشها و نیازهای پروژه شناخت کافی داشته باشند و از توقف یا دوبارهکاری جلوگیری کنند. در شرایط بحرانی مانند سیل، زلزله، آلودگی هوا یا مشکلات حملونقل، مدیران باتجربه عملکرد بهتری دارند؛ چون میدانند بهسرعت چگونه منابع را ساماندهی کنند، چه اولویتهایی را در نظر بگیرند و با چه شیوهای بحران را کنترل کنند.
از سوی دیگر خطاهایی که افراد بیتجربه ناخواسته مرتکب میشوند، ممکن است باعث اتلاف زمان و بودجه شود. تجربه باعث میشود خطاها کاهش یابند و امور شهری با دقت بیشتری انجام گیرد.
شهرداریها روزانه با حجم زیادی از درخواستها، شکایات و انتقادات مردمی روبهرو هستند. کارکنان باتجربه رفتار حرفهایتری دارند و بهتر میتوانند با مردم تعامل داشته باشند، انتظارات را مدیریت کنند و رضایت عمومی را افزایش دهند.
بخش زیادی از وظایف شهرداری ماهیت فنی دارد مانند مهندسی عمران، معماری، ترافیک، شهرسازی و محیطزیست. در چنین شرایطی، تخصص اهمیت زیادی پیدا میکند. اگر پروژهها توسط افراد غیر فنی مدیریت شود، احتمال بروز اشتباه و اجرای ناقص بالا میرود.
مدیریت شهری امروز بدون فناوریهای جدید امکانپذیر نیست. تخصص باعث میشود نیروهای شهرداری بتوانند از سیستمهای هوشمند سازی شهری، دادهکاوی، مدیریت حملونقل هوشمند، سامانههای GIS و روشهای مدرن استفاده کنند. یک نیروی متخصص میداند که مدیریت شهری باید بر اساس استانداردها، قوانین و مستندات باشد. این موضوع باعث افزایش شفافیت، کاهش خطا و جلوگیری از تخلف میشود.
شهرداریها معمولاً با محدودیت بودجه مواجهاند. افراد متخصص بهتر میتوانند بودجه را برنامهریزی کنند، هزینهها را کنترل نمایند و منابع را به شکل اصولی مصرف کنند. خدماتی مثل جمعآوری پسماند، نگهداری فضای سبز، روشنایی معابر، کنترل ساختوساز و بهبود ترافیک زمانی کیفیت مطلوبی دارند که توسط نیروهای متخصص برنامهریزی شوند. تخصص باعث استانداردسازی خدمات و افزایش رضایت شهروندان میشود.
تأثیر تجربه و تخصص بر رشد توسعه شهری
یکی از رایجترین مشکلات شهرها دوبارهکاری در پروژههاست؛ مثلاً خیابان را آسفالت میکنند، چند ماه بعد دوباره برای لولهکشی آن را میکنند. تجربه و تخصص کمک میکند چنین خطاهایی کاهش یابد. وقتی مدیریت شهری درست عمل کند، آثار آن در زندگی روزمره مردم بهوضوح دیده میشود؛ خیابانها تمیزتر و منظمترند، فضای سبز شهر با برنامهریزی دقیق نگهداری میشود، ترافیک به شکل علمی کنترل میگردد و ساختوسازها نیز بر پایه اصول فنی و مقررات شهری انجام میشود. شهری که خوب مدیریت شود، برای سرمایهگذاران جذابتر است. تخصص نیروهای شهرداری باعث میشود طرحهای توسعه شهری بهتر اجرا شوند و زمینه برای رشد اقتصادی فراهم شود.
تجربه به مدیران کمک میکند برنامههای بلندمدت شهری را دقیقتر پیشبینی کنند. همچنین تخصص باعث میشود این برنامهها بر اساس دادهها و اصول علمی نوشته شوند. مردم زمانی به شهرداری اعتماد میکنند که خدمات را بهصورت مؤثر دریافت کنند. این اعتماد سرمایه اجتماعی شهر است و با تجربه و تخصص کارکنان تقویت میشود.
تجربه و تخصص دو عنصر اساسی برای موفقیت شهرداریها هستند. تجربه توانایی حل مسائل واقعی را فراهم میکند و تخصص امکان برنامهریزی علمی و اصولی را ایجاد مینماید. در دنیای امروز که شهرها با چالشهای پیچیدهای مانند رشد سریع جمعیت، آلودگی هوا، ترافیک، کمبود منابع و مشکلات زیربنایی روبهرو هستند، نمیتوان تنها با روشهای سنتی یا نیروهای غیرمتخصص مدیریت شهری را اداره کرد. شهرداریهایی که نیروهای متخصص جذب میکنند، آموزش کارکنان را جدی میگیرند و از تجربیات مدیران و کارشناسان بهرهمند میشوند، معمولاً عملکردی بهتر، شفافتر و موفقتر دارند. این نهادها نهتنها میتوانند خدمات مطلوبتری ارائه دهند بلکه موجب افزایش رضایت شهروندان، کاهش هزینهها، بهبود کیفیت زندگی و رشد پایدار شهری خواهند شد؛ بنابراین، توجه به تجربه و تخصص نیروی انسانی، یکی از مهمترین اصول برای ارتقای مدیریت شهری و دستیابی به شهری پویا، سالم و کارآمد است.