رکود را با نوآوری و گریدهای جدید جبران کردند

بامداد جنوب: انتشار عملکرد و گزارش مالی صنعت «الفین و پلیمر» در مرداد ۱۴۰۴، نشان از افت تولید پلیمر در برخی از واحدهای پتروشیمی دارد. بر اساس این آمار، مجموع تولید یازده شرکت فعال این حوزه در مرداد به بیش از یک میلیون و ۵۲۲ هزار تن رسید که نسبت به مرداد پارسال حدود سه درصد افزایش نشان می‌دهد. با این حال، نگاهی به جزئیات صنعت حاکی از آن است که تنها پنج شرکت توانستند تولید خود را بالا ببرند و بقیه در مسیر کاهشی حرکت کردند.

در سمت برندگان این ماه، پتروشیمی پارس با رشد نزدیک به ۲۰ درصدی نسبت به مرداد سال گذشته پیشتاز تولیدکنندگان شد. پس از آن، تندگویان با افزایش نزدیک به ۱۷ درصدی و آریاساسول با رشد بیش از پنج درصدی در جمع شرکت‌های صعودی قرار گرفتند. مارون و امیرکبیر نیز رشد ملایم‌تری را ثبت کردند.

اما در سوی دیگر، شرکت‌هایی همچون تخت جمشید، جم‌پیلن، جم و حتی غدیر با افت چشمگیر تولید روبه‌رو شدند. کاهش ۲۶ درصدی تولید تخت جمشید و افت بیش از ۲۵ درصدی جم پیلن از شاخص‌ترین ارقام کاهشی مرداد به شمار می‌رود. شازند و قائد بصیر نیز در لیست شرکت‌های نزولی دیده می‌شوند.

طبق این آمار، پتروشیمی‎‌های جم‌پیلن و جم که در سال مالی ۱۴۰۳ در تولید و درآمد پیشتاز بودند، با کاهش تولید مواجه شده‌اند؛ موضوعی که دستمایه برخی از شبه‌رسانه‌ها برای تضعیف عملکرد مدیران این شرکت‌ها شده تا بومی بودن آن‌ها را هدفمند زیر سوال ببرند! این در حالی است که پتروشیمی جم در سال مالی ۱۴۰۳ با ثبت بالاترین رقم درآمد در بین شرکت‌های هم‌گروه، و جم‌پیلن با دستیابی به رکورد تولید، عملاً نقش موتور محرک زنجیره ارزش الفین جنوب را ایفا کردند؛ اما امروز، آمارهای تازه از افت محسوس تولید در هر دو غول صنعتی حکایت دارد.

سوال اساسی اینجاست که چه عاملی باعث شده این دو شرکت که تا همین چند ماه پیش در شاخص‌های عملکردی در اوج بودند، مسیر نزولی را تجربه کنند؟ آیا این کاهش ناشی از محدودیت‌های خوراک و توقف‌های فنی بوده است یا پای رقابت‌های پنهان و فشارهای بیرونی در میان است؟

افت تولید در چنین مقیاس و جایگاهی نه‌تنها بر تراز سود عملیاتی اثر می‌گذارد، بلکه می‌تواند زنجیره تامین صنایع پایین‌دستی و بازار محصولات پلیمری منطقه را هم دچار شوک کند؛ شوکی که برخی شبه‌رسانه‌ها در حال بهره‌برداری هدفمند از آن هستند تا با مخدوش کردن تصویر مدیریتی، بومی بودن مدیران این شرکت‌ها را به حاشیه ببرند.

به عقیده کارشناسان انرژی، اورهال اجباری واحدهای تولیدی جم‌پیلن در مردادماه و همچنین وقفه کوتاه در تولید پتروشیمی جم به دلیل شکستگی خط لوله انتقال آب دریا شرکت مبین انرژی، می‌تواند سهم قابل‌توجهی در این افت داشته باشد. این عوامل هرچند در ظاهر محدود و مقطعی به نظر برسند، اما در فضای رقابتی و بازار حساس محصولات پلیمری، تاثیرشان بر آمار ماهانه و فصلی سریع و محسوس نمایان می‌شود.

حال باید دید در ماه‌های آینده، پاسخ این پرسش روشن خواهد شد یا همچنان در ابهام باقی می‌ماند؛ آیا این افت، یک خاموشی موقت در مسیر رشد بوده یا آغاز فصل تازه‌ای از چالش‌های ساختاری برای دو پتروشیمی پیشتاز پلیمری پارس جنوبی؟

اینجا باید اشاره کرد در حالی که جم و جم‌پیلن در مرداد امسال با افت محسوس تولید روبه‌رو شدند، دو پتروشیمی بزرگ دیگر منطقه پارس جنوبی؛ یعنی پارس و آریاساسول موفق شدند با جهشی قابل‌توجه در تولید، جایگاه خود را در میان برترین‌ها تثبیت کنند. این جهش نتیجه مدیریت صحیح و کارامدی ارکان تولید، استفاده بهینه از ظرفیت‌های عملیاتی، بهینه‌سازی زمان‌بندی تعمیرات (اورهال)، چابکی در توزیع و لجستیک محصولات، تنوع‌سازی سبد تولید بر اساس نیاز بازار و تقویت هماهنگی میان واحدهای بهره‌برداری و پشتیبانی بوده است که تصویر گویایی از توان رقابتی پارس جنوبی در برابر چالش‌های صنعتی و نوسانات بازار را ارائه می‌کند.

البته نباید فراموش کرد که افت‌وخیزهای تولید در صنعت پلیمر، امری طبیعی و بخشی از واقعیت این بازار پیچیده است؛ فاکتورهایی چون تغییرات عرضه خوراک، تعمیرات اضطراری، محدودیت‌های مالی، نوسانات تقاضای داخلی و خارجی، سیاست‌های صادراتی و… می‌توانند سود و تولید شرکت‌ها را در بازه‌های زمانی کوتاه دچار نوسان کنند. نکته کلیدی این است که مدیریت این فراز و فرودها با برنامه‌ریزی کارشناسی‌شده، آینده‌نگری و استراتژی‌های انعطاف‌پذیر، می‌تواند مزیت رقابتی پایدار برای فعالان صنعت ایجاد کند و مانع تبدیل نوسانات کوتاه‌مدت به بحران‌های ساختاری شود.

قطعا بازگشت جم و جم‌پیلن به مسیر رشد تولید، با توجه به ظرفیت‌های فنی و تجربه مدیریتی موجود، امری دشوار نیست. آنچه اینجا اهمیت دارد، این است که این دو شرکت در کنار آریاساسول به عنوان تولیدکنندگان باکیفیت‌ترین پلیمرهای ایران با گریدهای ممتاز شناخته می‌شوند؛ جایگاهی که نه‌تنها در بازار داخلی، بلکه در عرصه صادرات نیز شناخته شده‌است. در این میان، عملکرد جم‌پیلن نیز امیدبخش بوده، چراکه این شرکت توانست در نوزدهمین جشنواره ملی نوآوری برتر ایران برای گرید EP548U، لوح زرین محصول برتر ایرانی را از آن خود کند، این گرید از دسته کوپلیمر ضربه‌پذیر است که در ظروف دیواره نازک نگهداری مواد غذایی، لوازم ورزشی، تفریحی، اسباب‌بازی‌ها و لوازم خانگی کاربرد دارد. این موفقیت نشان می‌دهد که حتی در دوران افت نسبی تولید، موفقیت در حوزه نوآوری و کیفیت محصول برای این شرکت همچنان دست‌یافتنی است.