انقلاب هیدروژنی عربستان؛ کلید ورود به بازار جهانی انرژی پاک
عربستان سعودی که نزدیک به یک قرن به‌عنوان «پادشاهی نفت» شناخته می‌شد، اکنون با امضای قرارداد میان رکت سعودی ACWA Power و غول چینی Sinopec، گام بزرگی در راستای تبدیل شدن به «پایتخت انرژی پاک» برداشته است. پروژه یکپارچه تولید هیدروژن و آمونیاک سبز در شهر ینبع که تا سال ۲۰۳۰ به ظرفیت سالانه ۴۰۰ هزار تن هیدروژن و ۲.۸ میلیون تن آمونیاک سبز خواهد رسید، بزرگ‌ترین پروژه از نوع خود در جهان به‌شمار می‌رود.
این پروژه با استفاده از فناوری الکترولیز آب به کمک انرژی‌های تجدیدپذیر خورشیدی و بادی، هیدروژن سبز تولید می‌کند؛ سوختی که برخلاف هیدروژن خاکستری یا آبی، هیچ گونه انتشار دی‌اکسید کربن ندارد. این امر همسو با اهداف توافق‌نامه‌های جهانی کاهش گازهای گلخانه‌ای است و به عربستان اجازه می‌دهد تا ضمن حفظ جایگاه خود به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان انرژی، نقش کلیدی در بازارهای جدید و رو به رشد انرژی پاک داشته باشد.
از منظر اقتصادی، تولید هیدروژن سبز و آمونیاک سبز به‌عنوان حامل انرژی و ماده اولیه در صنایع مختلف، بازار جهانی عظیمی دارد. براساس گزارش مؤسسه بین‌المللی انرژی (IEA)، بازار جهانی هیدروژن تا سال ۲۰۵۰ ممکن است به بیش از ۲ تریلیون دلار برسد و تولیدکنندگان پیشرو از این بازار سهم بزرگی خواهند برد. آمونیاک سبز نیز به‌عنوان سوخت و کود پاک، بازار مهمی در کشاورزی و حمل‌ونقل دریایی دارد که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ تقاضای آن تا چندین برابر افزایش یابد.
سرمایه‌گذاری کلان عربستان در این پروژه، علاوه بر درآمدزایی مستقیم، باعث ایجاد هزاران فرصت شغلی در بخش‌های مهندسی، ساخت و ساز و نگهداری می‌شود. همچنین این پروژه موجب تقویت زنجیره تأمین داخلی انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های پیشرفته خواهد شد. از منظر محیط‌زیستی، استفاده از هیدروژن و آمونیاک سبز به‌عنوان سوخت پاک به کاهش قابل توجه انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند. گزارش‌ها نشان می‌دهند که هیدروژن سبز می‌تواند تا ۸۰-۹۰ درصد کاهش در انتشار دی‌اکسید کربن نسبت به سوخت‌های فسیلی داشته باشد که این امر نقش مهمی در مقابله با بحران تغییر اقلیم ایفا می‌کند.
از نظر فناوری، عربستان با دسترسی به انرژی خورشیدی متوسط سالانه حدود ۲۱۰۰-۲۵۰۰ کیلووات ساعت بر متر مربع (kWh/m²) و پتانسیل بادی قابل توجه در مناطق غربی، یکی از بهترین شرایط طبیعی جهان برای تولید انرژی تجدیدپذیر را داراست. این موقعیت جغرافیایی در کنار ظرفیت‌های بالای صنعتی، عربستان را به قطب جدید انرژی‌های پاک تبدیل خواهد کرد.
این پروژه نمادی از آینده انرژی در خاورمیانه است؛ جهانی که انرژی پاک و هیدروژن سبز نقش محوری در توسعه پایدار، امنیت انرژی و اقتصاد منطقه‌ای بازی می‌کند. ایران نیز با دارا بودن منابع غنی انرژی‌های تجدیدپذیر به‌ویژه در مناطق مرکزی و جنوبی، و ظرفیت علمی بالا در زمینه فناوری هیدروژن، توان بالقوه قابل توجهی در این حوزه دارد. با این حال، بهره‌برداری مؤثر از این ظرفیت‌ها مستلزم اصلاحات ساختاری، ایجاد زیرساخت‌های مناسب و جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان است تا ایران بتواند سهم خود را در بازار رو به رشد انرژی‌های پاک حفظ کرده و به رقیبی جدی در منطقه تبدیل شود.