روایت جم‌پیلن از بازگشت به تولید

بامدادجنوب_الهام بهروزی

شرکت پتروشیمی جم‌پیلن (JPPC) با نام تجاری شناخته‌شده‌JAMPILEN  در میانه‌ سالی که صنعت پتروشیمی ایران بار دیگر زیر ذره‌بین نگاه‌های منتقدان قرار گرفته، همچنان یکی از ستون‌های اصلی بازار پلی‌پروپیلن کشور است. این مجتمع با ظرفیت طراحی‌شده ۳۰۰ هزار تن در سال و فناوری تولید Spheripol، از آغاز فعالیت تاکنون نماد تنوع و کیفیت در زنجیره پایین‌دستی جم به‌شمار می‌رود.

جم‌پیلن در چهار ماه نخست ۱۴۰۴،  توانست با سهم ۲۹ درصدی از بازار داخلی در جایگاه نخست رقبا بایستد؛ رقمی که با تولید حدود ۸۲ هزار تن پلی‌پروپیلن و فروش ۷۱ هزار تن در داخل کشور و ثبت درآمد ۶/۵ همت به‌دست آمده و نشان از رشد ۳۰ درصدی نسبت به دوره مشابه پارسال دارد.

با این‌همه، تابستان امسال برای جم‌پیلن آرام نگذشت. توقف حدود ۳۷ روزه‌ اکسترودر اصلی که از زمان ساخت کارخانه در سال ۱۳۸۷ تاکنون اورهال کامل نشده بود، به‌همراه قطع خط لوله آب مبین در مرداد و شهریور، تولید را موقتا کاهش داد. همزمان برخی از شبه‌رسانه‌ها با نگاهی سطحی، افت تولید را به حساب سوءمدیریت مدیرعامل، حسین بارگاهی نوشتند؛ در حالی‌که واقعیت فنی موضوع، به کمبود آب صنعتی و محدودیت قطعات تحت تحریم بازمی‌گشت، نه ضعف مدیریتی.

اکنون اما تصویر متفاوتی پیش روی صنعت قرار دارد. در میانه‌ پاییز ۱۴۰۴، شاخص‌های تولید به مدار ثبات بازگشته‌اند. اکسترودر با اتکا بر توان داخلی بازسازی شده و هم‌زمان فرایند ساخت بومی قطعات کلیدی آغاز شده است. گزارش‌های مالی جدید نشان می‌دهد سود خالص هر سهم نسبت به سال گذشته ۱۱ درصد رشد کرده و درآمد عملیاتی نیز به سطحی بالاتر از میانگین سال قبل رسیده است.

جم‌پیلن امروز نه‌تنها از فاز بحران عبور کرده، بلکه از مسیر دشوار احیای ظرفیت‌ها، بار دیگر جایگاه خود را به‌عنوان الگوی مدیریت پایدار و خوداتکایی فنی در صنعت پلیمر کشور تثبیت می‌کند. در همین مسیر، حسین بارگاهی با نگاه دقیق‌تری به درون سازمان، محور اصلی توسعه را در آموزش و پژوهش می‌بیند؛ مدیری که به‌جای اتکا به شعار، به بازسازی زیرساخت دانشی سازمان باور دارد.

او در این باره در آیین انعقاد تفاهم‌نامه مشترک میان پتروشیمی جم‌پیلن، اداره‌کل آموزش‌وپرورش و مرکز آموزش فنی‌وحرفه‌ای استان بوشهر که تابستان امسال برگزار شد، بر این نکته تاکید می‌کند که پایداری در تولید تنها زمانی معنا دارد که دانش فنی و مهارت نیروی انسانی هم‌گام با فناوری رشد کند.

بارگاهی با نگاهی فراتر از مرزهای تولید، توسعه‌ انسانی را زیربنای تداوم بهره‌وری می‌داند و بر این باور است که اگر صنعت می‌خواهد در رقابت با جهان بایستد، باید آموزش را در متن ساختار خود بگنجاند، نه در حاشیه. او می‌گوید این تفاهم‌نامه صرفاً یک اقدام نمادین نیست، بلکه سرآغاز برنامه‌ای برای تجهیز و تقویت هنرستان شهرستان جم و گسترش آموزش‌های تخصصی، مهارتی و کاربردی در سراسر بدنه‌ شرکت است.

به گفته‌ او، صنعت بدون آموزش، حافظه‌ای ندارد و سازمانی که مهارت نمی‌آموزد، محکوم به تکرار خطاهاست. از همین رو، جم‌پیلن با رویکردی تازه به استقبال ساختار یادگیرنده رفته است؛ ساختاری که در آن کارگر، تکنسین و مدیر در یک چرخه‌ واحد رشد می‌کنند و مرز میان تولید و دانش به‌تدریج از میان برداشته می‌شود.

این نگاه، امروز جم‌پیلن را به الگویی از تلفیق صنعت و آموزش بدل کرده است؛ الگویی که نه‌تنها برای تربیت نسل آینده‌ متخصصان بومی، بلکه برای بازتعریف مفهوم مسئولیت اجتماعی صنعت در جنوب کشور معنا پیدا می‌کند.

بارگاهی با اشاره به نقش بیش از ۶۰۰ نیروی فعال جم‌پیلن که نیمی از آنان از مردم جنوب و شهرستان جم هستند، می‌گوید: این سرمایه انسانی بزرگ‌ترین پشتوانه‌ پیشرفت شرکت است. او باور دارد رشد پایدار، تنها زمانی محقق می‌شود که کارخانه و کلاس درس در یک مسیر حرکت کنند و تجربه‌ میدانی صنعت با آموزش سازمان‌یافته درهم بیامیزد.

اقدام جم‌پیلن در ورود به عرصه‌ آموزش فنی، امروز نه صرفا یک برنامه‌ مسئولیت اجتماعی، بلکه تداوم همان مسیر بازگشت به رشد است؛ مسیری که این‌بار از دل آگاهی و مهارت‌پروری عبور می‌کند و آینده‌ای روشن‌تر را برای صنعت پلی‌پروپیلن کشور رقم می‌زند. از دل همین نگاه بود که شرکت در ادامه‌ مسیر توسعه‌ انسانی خود، پا را فراتر نهاده و به حوزه‌ پژوهش وارد شده است.

در همین چارچوب، پتروشیمی جم‌پیلن در هفته‌ نخست آبان‌ماه، گامی استوار در مسیر پژوهش و نوآوری برداشت؛ امضای تفاهم‌نامه همکاری علمی و پژوهشی با دانشگاه خلیج فارس بوشهر که افق تازه‌ای در ارتباط میان صنعت و دانشگاه گشود.

این تفاهم‌نامه با نگاهی راهبردی برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی کشور و تبدیل تجربه صنعتی به دانش بومی امضا شد. هدف آن، هم‌زمان ارتقای توان پژوهشی دانشگاه و تعمیق جریان فناوری در بدنه‌ صنعت پلیمر بود؛ مسیری که جم‌پیلن با باور به نقش دانش در پایداری تولید، آن را انتخاب کرد.

محورهای این تفاهمنامه بر چهار محور استوار شده است که عبارتند از: ۱) پژوهش و فناوری: در این محور دو مجموعه پروژه‌های تحقیقاتی مشترکی را در حوزه‌ پلی‌پروپیلن و فرایندهای پتروشیمی تعریف کردند. تمرکز این همکاری بر توسعه‌ فناوری‌های دانش‌بنیان و بومی، بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش آلایندگی‌های صنعتی قرار گرفت. همچنین زمینه برای مطالعات مشترک در بازیافت مکانیکی و شیمیایی پلیمرها و بهره‌برداری از آزمایشگاه‌ها و تجهیزات تخصصی دو طرف فراهم شد.

۲. توسعه و نوآوری: محور دوم به پیوند خلاقیت و کاربرد اختصاص داشت. جم‌پیلن و دانشگاه خلیج فارس برای ثبت اختراعات و دستاوردهای مشترک و طراحی نمونه‌های اولیه محصولات نوآورانه تفاهم کردند. همچنین نقشه‌ راه مشخصی برای تجاری‌سازی نتایج پژوهش‌ها تدوین شد؛ تا دانش از مرز مقاله عبور کرده و به سرمایه‌ صنعتی بدل شود.

۳. تبادل دانش و تخصص: در این بخش، اعضای هیأت علمی دانشگاه به‌عنوان مشاوران علمی و فنی جم‌پیلن وارد عمل شدند و از سوی دیگر، متخصصان شرکت نیز در قالب استاد صنعت و مدرس مدعو در فضای دانشگاهی حضور یافتند. ایجاد شبکه‌ منتورینگ و تبادل تجربه میان صنعتگران و دانشجویان از نتایج ملموس این تفاهم‌نامه بود.

۴. آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی: در محور چهارم، دوره‌های آموزشی و کارگاه‌های تخصصی برای کارکنان شرکت برگزار شد و دانشجویان نیز فرصت یافتند تا در واحدهای صنعتی جم‌پیلن دوره‌های کارآموزی خود را بگذرانند. این همکاری، مرز میان کلاس درس و واحد صنعتی را برداشت و حلقه‌ آموزش و تجربه را به هم پیوند زد.

این تفاهم‌نامه، ادامه‌ همان مسیری است که جم‌پیلن در تابستان با تمرکز بر آموزش فنی در شهرستان جم آغاز کرده؛ تلاشی که مبین این اشت که نگاه این شرکت به توسعه، صرفاً از دل خطوط تولید عبور نمی‌کند، بلکه از مسیر دانش، مهارت و پژوهش بومی گسترش می‌یابد.

در پایان این گزارش یادآوری می‌شود، جم‌پیلن امروز بیش از آن‌که تنها یک تولیدکننده در زنجیره‌ پتروشیمی باشد، به نمادی از مدیریت آگاه و یادگیرنده در جنوب کشور تبدیل شده است؛ مجموعه‌ای که میان عدد و اندیشه، میان ترازنامه و تخته‌کلاس، پیوندی واقعی برقرار کرده است. این شرکت در سالی که فشار اقتصادی و تحریم، نفسِ توسعه‌ صنعتی را تنگ کرده، ترجیح داده به‌جای توقف، مسیر بازسازی از درون را تجربه کند؛ بازسازی‌ که نقطه‌ آغازش آموزش و مقصدش پژوهش است.

در این میان، تصمیم‌های مدیریتی حسین بارگاهی بیانگر این است که توسعه‌ پایدار در سرمایه‌گذاری بر دانش، بومی‌سازی و اعتماد به نیروی انسانی تحقق می‌یابد. جم‌پیلن با اتخاذ این رویکردها به‌مثابه‌ یک نهاد دانشی ظاهر شده که «توسعه» را بدون یادگیری معنادار نمی‌داند. از آموزش فنی در هنرستان جم تا همکاری علمی با دانشگاه خلیج فارس، همه‌ این حلقه‌ها یک پیام روشن دارند و آن هم این است که آینده‌ صنعت پتروشیمی ایران، از بازآموزی و تقویت و پرورش نیروی کار نخبه و ماهر شروع می‌شود و جم‌پیلن با انتخاب این مسیر، نشان داده که رشد ۱۱درصدی سود تنها آغاز فصلی تازه است؛ فصلی که در آن، دانش و تولید هم‌وزن می‌شوند.