تحول هزینه‌ای انرژی‌های تجدیدپذیر؛ فرصتی طلایی یا چالشی نوین؟
طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA)، در سال ۲۰۲۴، هزینه‌های نصب‌شده برای انرژی‌های تجدیدپذیر به طور متوسط بیش از ۱۰ درصد کاهش یافته است. این کاهش هزینه برای فناوری‌هایی مانند خورشیدی فتوولتائیک (PV) و انرژی بادی (خشکی) عامل مهمی در افزایش ظرفیت نصب شده در سطح جهان بوده است. استثنا در این میان انرژی بادی (فراساحلی) بود که هزینه‌های نصب آن نسبتاً ثابت ماند و زیست‌توده نیز با ۱۶ درصد افزایش هزینه مواجه شد که عمدتاً ناشی از مسائل مربوط به تأمین مواد اولیه و زنجیره تأمین است.
با وجود کاهش هزینه‌های نصب، برخی فناوری‌ها شاهد افزایش جزئی در هزینه سطحی برق بوده‌اند؛ برای مثال، پنل‌های خورشیدی فتوولتائیک ۰.۶درصد، انرژی بادی (خشکی) ۳درصد و بادی (فراساحلی) ۴درصد افزایش داشته‌اند. این افزایش ناشی از کاهش ظرفیت بهره‌برداری و همچنین افزایش هزینه‌های تأمین مالی است.
با این حال، فناوری‌هایی مثل نیروگاه‌های خورشیدی متمرکز (CSP) و زمین‌گرمایی (ژئوترمال) کاهش قابل توجهی در هزینه تولید برق داشتند. نیروگاه‌های خورشیدی متمرکز هزینه تولید برق‌شان ۴۶درصد کمتر شده و زمین‌گرمایی هم ۱۶درصد کاهش هزینه داشته است. این یعنی پیشرفت تکنولوژی باعث شده این روش‌ها بهتر و ارزان‌تر شوند.
در سال ۲۰۲۴، حدود ۹۱درصداز ظرفیت‌های جدید انرژی تجدیدپذیر، هزینه‌ای کمتر از ارزان‌ترین نیروگاه‌های سوخت فسیلی داشته‌اند. این آمار نشان می‌دهد که انرژی‌های پاک به طور فزاینده‌ای نه تنها به لحاظ زیست‌محیطی، بلکه از نظر اقتصادی نیز گزینه بهتری هستند. صرفه‌جویی ناشی از جایگزینی سوخت‌های فسیلی در سال جاری به رقم چشمگیر ۴۶۷ میلیارد دلار رسید که نمایانگر کاهش وابستگی به منابع انرژی آلاینده است.
ظرفیت جدید نیروگاه‌های تجدیدپذیر در سال ۲۰۲۴ به ۵۸۲ گیگاوات رسید؛ رقمی که نشان‌دهنده رشد سریع و تمایل جهانی به سمت انرژی‌های پاک است. این میزان، ۹۱درصد از کل ظرفیت نیروگاهی جدید را در جهان تشکیل می‌دهد که حکایت از سرعت بالای جایگزینی منابع فسیلی دارد.
گزارش IRENA در سال ۲۰۲۴ بیانگر آن است که انرژی‌های تجدیدپذیر به سطحی از رقابت‌پذیری اقتصادی رسیده‌اند که جایگزینی سوخت‌های فسیلی را نه تنها از نظر زیست‌محیطی، بلکه از نظر هزینه‌ای نیز ممکن ساخته است. کاهش چشمگیر هزینه‌های نصب‌شده و پیشرفت فناوری، توسعه سریع ظرفیت را امکان‌پذیر کرده است، اما برای حفظ و تسریع این روند، باید موانع تأمین مالی و زنجیره تأمین به طور جدی رفع شوند. در نتیجه، آینده انرژی جهان بیش از پیش به سمت پاکی، مقرون‌به‌صرفه بودن و پایداری پیش می‌رود.
بر اساس این گزارش ایران، برای جلوگیری از عقب‌ماندن در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌مندی از فرصت‌های اقتصادی و زیست‌محیطی باید چند اقدام کلیدی انجام دهد: ۱) سرمایه‌گذاری گسترده و هدفمند در توسعه زیرساخت‌های انرژی خورشیدی و بادی، ۲) ایجاد مشوق‌های مالی مانند تسهیلات بانکی و ۳) توسعه ظرفیت‌های آموزش و پژوهش در زمینه فناوری‌های نوین انرژی تجدیدپذیر.
ایران باید به صورت استراتژیک با روند جهانی حرکت کند، زیرا کاهش هزینه‌ها و افزایش رقابت‌پذیری انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان، فرصتی بی‌نظیر برای تحول اقتصادی، حفظ منابع طبیعی و تقویت امنیت انرژی کشور فراهم آورده است. اقدام نکردن سریع ممکن است به کاهش درآمدهای صادراتی و افت جایگاه بین‌المللی منجر شود. بنابراین، هماهنگی میان دولت، بخش خصوصی و نهادهای علمی و پژوهشی ضروری است تا ایران بتواند جایگاه خود را در بازار انرژی‌های نوین حفظ و تقویت کند.
منبع: گزارش سالانه آژانس بین المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA)
…………………………………….
خبر دوم
قیمت نفت افت پیدا کرد
بامداد جنوب: قیمت نفت با وجود آثار مثبت کاهش نرخ بهره در پی نگرانی‌ها درباره تقاضا در آمریکا کاهش یافت.
به نقل از رویترز، قیمت نفت در معامله‌های روز جمعه (۲۸ شهریور) با خنثی شدن تأثیر مثبت کاهش نرخ بهره بانک مرکزی آمریکا به‌دلیل نگرانی‌ها درباره ضعف تقاضای سوخت در ایالات متحده با کاهش روبه‌رو شد، با این حال هر دو شاخص نفتی همچنان در مسیر رشد هفتگی قرار دارند.
قیمت نفت خام شاخص برنت دریای شمال تا ساعت ۶ و ۵۶ دقیقه روز جمعه به وقت گرینویچ با ۱۷ سنت یا ۰.۳ درصد کاهش، به ۶۷ دلار و ۲۷ سنت برای هر بشکه رسید. در همین حال، قیمت نفت خام شاخص دابلیوتی‌آی آمریکا با ۱۹ سنت یا ۰.۳ درصد کاهش، ۶۳ دلار و ۳۸ سنت به ازای هر بشکه دادوستد شد.
بانک مرکزی آمریکا روز چهارشنبه نرخ بهره را یک‌چهارم درصد کاهش داد و اعلام کرد که کاهش‌های بیشتری در ادامه سال در نظر خواهد بود؛ اقدامی که به‌طور معمول با افزایش تقاضای سوخت همراه است.
با این حال، داده‌های اقتصادی اخیر از جمله رکود بخش مسکن و افزایش درخواست‌های بیکاری، نگرانی‌ها درباره ضعف بازار کار را تشدید کرده است. پریانکا ساچدوا تحلیلگر مؤسسه فیلیپ نوا، در این باره گفت: بازار بین سیگنال‌های متناقض گیر افتاده است، از یک‌سو کاهش نرخ بهره می‌تواند تقاضا را تحریک کند، اما از سوی دیگر، همه آژانس‌های بین‌المللی انرژی نسبت به تضعیف تقاضا هشدار داده‌اند.
وی افزود: لغو کاهش عرضه داوطلبانه هشت کشور ائتلاف سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش (اوپک‌پلاس) و افزایش بیش از انتظار ذخیره‌سازی‌های فرآورده‌های تقطیری آمریکا، بر احساسات بازار فشار وارد کرده است.
بر اساس داده‌های منتشرشده، ذخیره‌سازی‌های فرآورده‌های تقطیری آمریکا در هفته منتهی به ۲۱ شهریور، ۴ میلیون بشکه افزایش یافته است؛ رقمی که از پیش‌بینی بازار مبنی بر افزایش یک میلیون بشکه‌ای فراتر رفته و نگرانی‌هایی را درباره مازاد عرضه در بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت جهان ایجاد کرده است.
در همین حال، وزارت دارایی روسیه اعلام کرد که اقدام‌هایی برای محافظت از بودجه دولت در برابر نوسان‌های قیمت نفت و تحریم‌های غرب در نظر گرفته شده است؛ اقدامی که برخی نگرانی‌ها درباره عرضه را کاهش داده است.
دنیل هاینز، تحلیلگر مؤسسه مالی ای‌ان‌زد (ANZ) هم در یادداشتی اعلام کرد: سخنان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا مبنی بر ترجیح قیمت‌های پایین‌تر به تحریم‌های روسیه، نگرانی‌ها درباره اختلال‌های عرضه را نیز کاهش داده است.