آینده زنجیره ارزش اتیلن
تحلیل روندهای رشد و ظرفیت بازارتحلیل‌ها نشان می‌دهد در کنار حفظ جایگاه پلی‌اتیلن به‌عنوان بزرگ‌ترین محصول زنجیره اتیلن، دو محصول «اتیلن زیستی» و «اتیلن اکساید» تا سال ۲۰۳۰ بیشترین ظرفیت رشد بازار را همزمان با رشد تقاضا در صنایع نوظهور و فشارهای جهانی برای توسعه پایدار دارند.
اتیلن یک هیدروکربن کلیدی در صنعت پتروشیمی است که به‌عنوان ماده اولیه برای تولید محصولات متنوعی مانند پلی‌اتیلن، اتیلن اکساید، اتیلن دی‌کلراید، وینیل استات مونومر و اتیلن زیستی استفاده می‌شود. هم‌اکنون پلی‌اتیلن با بیش از ۶۰ درصد مصرف جهانی اتیلن، مهم‌ترین محصول این زنجیره است و در صنایعی مانند بسته‌بندی، صنایع عمرانی و خودروسازی کاربرد گسترده‌ای دارد. با این حال با توجه به تغییرات جهانی مانند فشارهای زیست محیطی، پیشرفت‌های فناورانه و رشد تقاضا در مناطق مختلف، این پرسش مطرح می‌شود که آیا تمرکز زنجیره اتیلن در آینده تغییر می‌کند؟
پلی‌اتیلن شامل انواع پلی‌اتیلن سبک، سنگین و خطی، بزرگ‌ترین محصول اتیلن است. این محصول در بسته‌بندی (فیلم‌های پلاستیکی)، صنایع زیرساختی و عمرانی (لوله‌ها) و خودروسازی کاربرد گسترده‌ای دارد. طبق گزارش Market Research Future در سال ۲۰۲۳ بازار جهانی اتیلن تا سال ۲۰۳۰ نرخ رشد سالانه پنح تا شش درصد را تجربه می‌کند و پلی‌اتیلن همچنان بخش عمده این بازار را تشکیل می‌دهد. تقاضا در منطقه آسیا – اقیانوسیه، به‌ویژه چین و هند به‌دلیل افزایش زیرساخت‌های انسانی و رشد تجارت الکترونیک بالا خواهد بود. با این حال وضع قوانین زیست محیطی مانند ممنوعیت استفاده از پلاستیک‌های یک‌بار مصرف در اروپا و استرالیا در سال‌های اخیر می‌تواند رشد تولید پلی‌اتیلن سنتی را محدود کند. در مقابل، پلی‌اتیلن بازیافتی و پلی‌اتیلن زیستی با پیش‌بینی نرخ رشد سالانه ۸ تا ۱۰ درصد تا سال ۲۰۳۰ در حال رشد هستند، ازاین‌رو پلی‌اتیلن به دلیل حجم بالای تقاضا همچنان بازار بزرگی خواهد داشت اما رشد آن ممکن است به دلیل فشارهای زیست محیطی کندتر از برخی محصولات دیگر باشد.
اتیلن اکساید حدود ۱۶ درصد مصرف اتیلن را تشکیل می‌دهد و بیشتر برای تولید اتیلن گلیکول استفاده می‌شود که در فیبرهای پلی‌استر (نساجی) و بطری‌های پلاستیکی (بسته‌بندی) کاربرد دارد. بازار اتیلن اکساید در سال ۲۰۲۳ ارزشی حدود ۳۴.۶ میلیارد دلار داشت و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۳ به ۴۹.۸ میلیارد دلار برسد، چیزی حدود ۳.۷ درصد نرخ رشد سالانه.
تقاضا برای اتیلن گلیکول در صنایع نساجی و بسته‌بندی، به‌ویژه در آسیا در حال افزایش است. ICIS پیش‌بینی می‌کند که تقاضای اتیلن گلیکول تا سال ۲۰۳۰ با نرخ رشد سالانه ۴ تا ۵ درصد به‌دلیل رشد تجارت الکترونیک و مصرف رزین‌های پلی‌استر مواجه است، همچنین کاربرد اتیلن اکساید در استریل‌سازی تجهیزات پزشکی با توجه به رشد صنعت سلامت بازارهای جدیدی ایجاد می‌کند، اما مقررات زیست محیطی مانند هشدار سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا در سال ۲۰۲۲ درباره ریسک‌های اتیلن اکساید، هزینه‌های تولید این محصول را افزایش داده است. با این حال اتیلن اکساید به دلیل تقاضای رو به رشد در صنعت نساجی، بسته‌بندی و سلامت، پتانسیل رشد بالایی دارد و بازار آن از نظر ارزش افزوده بسیار جذاب است.
اتیلن زیستی تولیدشده از منابع تجدیدپذیر مانند اتانول، کمتر از ۵ درصد بازار اتیلن را تشکیل می‌دهد. اتیلن زیستی از منابع تجدیدپذیر مانند نیشکر، ذرت و مواد زائد کشاورزی تولید می‌شود. فرآیند تولید شامل تخمیر این مواد برای تولید اتانول زیستی و سپس خشک کردن برای تبدیل به اتیلن است. نیشکر به‌دلیل محتوای قند بالا و دسترسی آسان در سال گذشته حدود ۴۱ درصد از بازار تولید اتیلن زیستی را به خود اختصاص داده، به‌ویژه در مناطق گرمسیری مانند برزیل، هند و آسیای جنوب شرقی. این فرآیند پیچیده‌تر از روش‌های مبتنی بر نفت است و شامل مراحل پیش‌تصفیه، تخمیر و تصفیه است که هزینه‌های بالایی دارند. تحقیقات نشان می‌دهد این روش ردپای کربنی را کاهش می‌دهد، به‌طوری‌که تولید از نیشکر در برزیل ۲.۱ کیلوگرم دی‌اکسید کربن معادل برای هر کیلوگرم اتیلن جذب می‌کند.
بازار اتیلن زیستی پارسال ارزشی حدود ۶۰۹ میلیون دلار داشت و پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آتی با نرخ رشد سالانه تقریباً ۸ درصد به ۹۶۶ میلیون دلار برسد. این رشد به‌دلیل افزایش تقاضا برای سوخت‌های زیستی، حمایت‌های قانونی از مواد پایدار و نگرانی‌های زیست محیطی درباره محصولات پتروشیمی است. کاربردهای اصلی شامل تولید پلاستیک، نساجی و قطعات خودرو است. پلاستیک‌های زیستی به‌دلیل پایداری و عملکرد مشابه با پلاستیک‌های سنتی جذاب هستند. آمریکای شمالی در سال‌های گذشته حدود ۴۱ درصد درآمد بازار را به خود اختصاص داده است، اما آسیا – اقیانوسیه به رهبری چین، هند، اندونزی و تایلند، منطقه‌ای با رشد سریع خواهد بود. اتیلن زیستی ظرفیت جایگزینی اتیلن مبتنی بر نفت را دارد و می‌تواند وابستگی به واردات نفت را کاهش دهد و از نوسانات قیمت نفت محافظت کند. همان‌طور که گفته شد در آسیا – اقیانوسیه به‌دلیل افزایش تولید، ایجاد حمایت‌های قانونی برای اقتصاد زیستی و تقاضا برای جایگزین‌های پایدار، رشد تولید این محصول در دسترس خواهد بود.
اخبار اخیر صنعت شامل خرید فناوری برای تولید پلی‌استرهای زیستی در ژوئن ۲۰۲۴، راه‌اندازی یک شرکت جدید برای اتیلن زیستی در مارس ۲۰۲۴ و مشارکت بین شرکت‌های پتروشیمی در سال ۲۰۲۳ برای پروژه‌ای در تایلند است. توجه به تعهدات جهانی برای کاهش کربن (مانند توافق پاریس) و تقاضای مصرف‌کنندگان برای محصولات سبز، اتیلن زیستی پتانسیل رشد بالایی دارد. Market. us پیش‌بینی می‌کند که بازار پلی‌اتیلن زیستی تا سال ۲۰۳۰ نرخ رشد سالانه ۱۰ درصدی را تجربه می‌کند. شرکت‌هایی مانند Braskem و Dow در زمینه تولید پلی‌اتیلن زیستی سرمایه‌گذاری کرده‌اند که در بسته‌بندی پایدار و صنایع غذایی کاربرد دارد.
در عین حال بازار به دلیل تقاضای مصرف‌کننده برای محصولات سبز و حمایت‌های قانونی در مناطق مختلف دنیا، مانند طرح‌های اقتصاد چرخه‌ای در اروپا در حال رشد است. شرکت‌های پتروشیمی در حال سرمایه‌گذاری روی پژوهش و توسعه برای بهبود فرآیندهای تولید و همکاری با شرکت‌های کشاورزی برای تأمین مواد اولیه پایدار هستند. ازاین‌رو اتیلن زیستی به‌دلیل پایداری و حمایت‌های قانونی، بازار رو به رشدی خواهد داشت و می‌تواند در بخش‌های تخصصی مانند بسته‌بندی سبز پیشتاز شود.
با توجه به این مطالب و بررسی‌های انجام‌شده می‌توان نتیجه گرفت در حالی که پلی‌اتیلن همچنان بزرگ‌ترین محصول اتیلن است و به‌دلیل تقاضای بالا در صنایع مادر بازار بزرگی را حفظ می‌کند، تحلیل‌ها نشان می‌دهد «اتیلن زیستی» و «اتیلن اکساید» بیشترین ظرفیت رشد را تا سال ۲۰۳۰ دارند. «اتیلن زیستی» با نرخ رشد سالانه ۸ تا ۱۰ درصد به‌دلیل فشارهای جهانی برای پایداری و تقاضای رو به رشد برای بسته‌بندی سبز، بازار بسیار جذابی خواهد داشت.