قدیمی‌ترین پتروشیمی بوشهر متانول را افزایش می‌دهد

بامداد جنوب – الهام بهروزی

پتروشیمی خارگ به عنوان یکی از باسابقه‌‌ترین پتروشیمی‌های ایران شناخته می‌شود که با هدف بازیافت پروپان، بوتان، نفتا و گوگرد از گازهای استحصالی چاه‌های حوزه نفتی فلات قاره ایران با مشارکت شرکت ملی صنایع پتروشیمی و شرکت امریکایی آموکو AMOCO با سرمایه‌ای معادل ۹۰۰ میلیون ریال در میانه دهه چهل تاسیس شد.

در طرح توسعه این شرکت در سال ۱۳۷۳ به‌منظور جلوگیری از سوزاندن گازهای سبک و تبدیل آن به فراورده‌های با ارزش، طرح احداث واحد متانول خارک با سرمایه ۱۴۹.۵ میلیون دلار و ۴۶۰.۵ میلیارد ریال شروع و در سال ۱۳۷۸ نیز با موفقیت به بهره برداری رسید. این شرکت در ۲۱ شهریور سال ۱۳۷۵ از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل و در ۲۶ دی سال ۱۳۷۷ در سازمان بورس اوراق بهادار پذیرفته شد. در حال حاضر شرکت پتروشیمی خارگ دارای شش میلیارد سهم به ارزش ۶۰۰۰ میلیار ریال است که مهم‌ترین محصولات این شرکت شامل متانول، گوگرد، پروپان، بوتان و نفتا (گسولین) می‌شود که مطابق استانداردهای به‌روز تولید، ذخیره‌سازی و صادر می‌شوند. پتروشیمی خارگ در سال‌های اخیر در درآمد و فروش جهش چشمگیری داشته تا جایی که به یکی از قطب‌های صادرات ایران مبدل شده است.

این پتروشیمی با تمرکز بر متانول و اجرای پروژه متانول ۲ با همکاری شرکت‌های بین‌المللی از جمله Johnson Matthey  و Davy Process Technology درصدد است تا تولیدات ۶۵۰ هزار تنی این محصول را به یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن در سال برساند. این طرح هم‌اکنون در دست اجراست.

با اینکه پتروشیمی‌های متانولی در سال ۱۴۰۳ مسیر پر فراز و نشیب و دشواری را طی کردند اما پتروشیمی خارگ با مدیریت کمیل پورضیائی توانست در این سال سخت که متانولی‌ها با چالش خوراک مواجه شدند، جهش قابل توجهی را در درآمدزایی خود ایجاد کند؛ به طوری که درآمد این پتروشیمی از ۱۴ هزار و ۵۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ به ۱۶ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان در  سال ۱۴۰۳ رسید. به این ترتیب پتروشیمی خارگ رتبه دوم «بیشترین افزایش درآمد متانول‌سازان» را از آن خود کرد.

در اینجا باید اشاره شود که زاگرس، شیراز، فناوران، مرجان، کاوه و خارگ سهم قابل توجهی از تولید متانول کشور را بر عهده دارند. به‌ ویژه پتروشیمی زاگرس که به‌تنهایی بیش از ۳۰ درصد ظرفیت متانول کشور را در اختیار دارد، در بازار صادراتی نیز بازیگر مهمی محسوب می‌شود. واحدهایی مانند پتروشیمی کاوه در غرب استان بوشهر نیز با ظرفیت تولید ۲.۳ میلیون تن در سال، از بزرگ‌ترین واحدهای تولید متانول در خاورمیانه به‌شمار می‌آیند و پس از آن فناوران و خارگ نیز سهم بسزایی در تولید متانول و صادرات این محصول به خارج از کشور دارند.

صادرات متانول ایران عمدتاً به کشورهای آسیایی مانند چین، هند، کره جنوبی، تایوان و کشورهای آسیای جنوب‌شرقی صورت می‌گیرد. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده متانول در جهان، مقصد اول صادراتی ایران به‌شمار می‌رود. بر اساس آمارهای رسمی، بیش از ۶۰ درصد متانول صادراتی ایران به چین ارسال می‌شود.

با وجود تحریم‌‌های بین‌المللی، صنعت متانول ایران موفق شده است با توسعه سازوکارهای فروش غیرمستقیم، حمل‌ونقل انعطاف‌پذیر و تسویه ارزی غیردلاری، مسیر صادرات را حفظ کند. با این حال، چالش‌هایی نظیر محدودیت دسترسی به بازارهای متنوع، هزینه‌های بالای حمل‌ونقل و تأثیر نوسانات سیاسی بر معاملات، موجب شده‌اند تا بخش مهمی از ظرفیت صادراتی کشور مغفول بماند یا زیر ظرفیت عمل کند.

در این میان، پتروشیمی خارگ با اتکا به نیروی انسانی متخصص، رویکرد ایمنی‌محور و عملکرد باثبات کوشیده تا نقش مؤثری در تأمین و صادرات محصولات پتروشیمی ایفا کند و همواره در مسیر ارتقاء توان عملیاتی و تاب‌آوری فنی حرکت کند. در این راستا، کمیل پورضیائی، مدیرعامل جوان این پتروشیمی با اشاره به نقش مهم این پتروشیمی در صنعت پتروشیمی تاکید کرده است که «پتروشیمی خارگ یکی از استراتژیک‌ترین شرکت‌های صنعت پتروشیمی ایران است که با اقتدار، وظیفه خود را در خدمت به مردم ایران انجام می‌دهد.»

این پتروشیمی در حال حاضر دارای واحدهای متنوعی از جمله کمپرسورها، شیرین‌سازی گاز، نم‌زدایی، جذب و تفکیک، مرکاپتان‌زدایی و بازیافت گوگرد است. همچنین این مجتمع با دارا بودن واحدهای جانبی تولید آب، برق و بخار، نقش حیاتی در تأمین نیازهای عملیاتی خود ایفا می‌کند. به گفته مسئولان و مقامات مهم استانی این پتروشیمی به‌عنوان قدیمی‌ترین و مهم‌ترین پتروشیمی بوشهر بایست به قطب مهم تولید در خلیج فارس تبدیل شود.

در این راستا، نماینده ولی فقیه و امام جمعه بوشهر در دیدار با مدیران این پتروشیمی با تاکید بر این موضوع گفت: جزیره خارگ منطقه‌ای استراتژیک در تاریخ ایران است، از این رو، پتروشیمی خارگ باید با توسعه و تنوع تولید، جایگاه خود را از یک پایانه صادراتی به قطب بزرگ تولید در خلیج فارس ارتقا دهد.

آیت‌الله غلامعلی صفایی‌بوشهری در ادامه با بیان اینکه جزیره خارگ همواره در طول تاریخ به‌عنوان منطقه‌ای راهبردی در حوزه اقتصاد و ژئوپلیتیک خلیج فارس مطرح بوده و بارها مورد تعرض بیگانگان قرار گرفته است، افزود: امروز نیز ۹۰ تا ۹۵ درصد صادرات نفت کشور از این منطقه انجام می‌شود که اهمیت آن را دوچندان می‌کند.

به گفته وی، پتروشیمی خارگ با ظرفیت و توانمندی‌های خود می‌تواند از یک ترمینال صادراتی به مرکز تولید و قطب پتروشیمی کشور تبدیل شود. این مجتمع ظرفیت بالایی برای افزایش تولید دارد و با برنامه‌ریزی دقیق و توسعه واحدهای جدید می‌تواند بیش از ظرفیت فعلی خود تولید کند.

آیت‌الله صفایی بوشهری با تأکید بر ضرورت نگهداری و ایمنی در این مجتمع بیان کرد: چند حادثه آتش‌سوزی در گذشته نشان داد که باید توجه ویژه‌ای به تعمیر و نگهداری تجهیزات صورت گیرد و سیستم‌های صیانتی به‌روز شوند.

امام جمعه بوشهر همچنین به اهمیت تنوع تولید محصولات پتروشیمی اشاره کرد و گفت: تمرکز بر یک محصول مانند متانول در شرایط افت قیمت می‌تواند آسیب‌زا باشد، اما تنوع‌بخشی به تولید باعث ثبات و توسعه پایدار می‌شود.

وی با بیان اینکه تشکیل کنسرسیوم پتروشیمی‌ها اقدامی ضروری است، خاطرنشان کرد: اگر واحدهای پتروشیمی کشور بتوانند هماهنگ و با قیمت مصوب عمل کنند، می‌توانند همانند اوپک در بازارهای جهانی اثرگذار باشند و از رقابت‌های زیان‌بار جلوگیری کنند.

نماینده ولی‌فقیه در بوشهر همچنین بر نقش مسئولیت‌های اجتماعی صنایع در منطقه تأکید کرد و گفت: خدمت‌رسانی به مردم جزیره و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آموزشی، فرهنگی و مذهبی بهترین نوع پدافند غیرعامل است و سبب انسجام اجتماعی و حفاظت از صنعت خواهد شد.

وی با توصیه به توجه به ورزش و نشاط کارکنان تاکید کرد: مدیریت صحیح بر شرایط خاص جزیره، تقویت ورزش‌های گروهی و برنامه‌هایی همچون مسابقات ماهیگیری می‌تواند در کاهش فشارهای روحی و روانی کارکنان نقش مؤثری داشته باشد. امیدواریم با نگاه تحولی مدیران پتروشیمی خارگ، این جزیره به جایگاهی درخور در اقتصاد ملی و تجارت جهانی دست یابد.